Liệu sao chổi 3I/ATLAS có phun mưa độc hại?

Lý Ngôn
•
Thứ Sáu, 26/12/2025

Khi thiên thể liên sao 3I/ATLAS lướt qua điểm cận địa của Trái Đất vào ngày 19/12, cuộc tranh luận mang tính thế kỷ này đã chuyển từ vấn đề dị thường quỹ đạo sang mức độ “cảnh báo sinh tồn”. Giáo sư Avi Loeb của Đại học Harvard hôm thứ Tư (24/12) đã đưa ra phát biểu gây chấn động, bày tỏ nghi ngờ rằng thiên thể phát ra ánh sáng xanh lục này đang phun “khí độc cyanua” vào không gian, và có thể lên kế hoạch thực hiện một nhiệm vụ gieo rắc bí ẩn khi tới quỹ đạo Sao Mộc.

Hình ảnh 3I/ATLAS, được Kính viễn vọng không gian Hubble chụp vào ngày 1 tháng 12 năm 2025, ngay lập tức thu hút sự chú ý bởi cấu trúc tia phun bất thường hướng về phía mặt trời. (NASA)

Trong bài báo mới nhất của mình, giáo sư Loeb chỉ ra rằng hệ thống ALMA của Chile đã phát hiện nồng độ hydro xyanua cao trong 3I/ATLAS. Ông mô tả nó một cách sinh động như một “kẻ giết người hàng loạt giữa các vì sao đang lan truyền chất độc” hoặc một “viên nang xyanua” khổng lồ.

Vì tàu 3I/ATLAS phát ra ánh sáng xanh lục đặc trưng khi tiến gần Mặt Trời và bay sát Trái Đất vào ngày 19/12, điều này đã làm dấy lên lo ngại trong dư luận về việc liệu các mảnh vụn độc hại có rơi xuống Trái Đất như mưa hay không. Để giải quyết mối lo ngại này, Loeb đã thực hiện các phép tính dựa trên dữ liệu từ Kính viễn vọng không gian Weber.

Ông khẳng định rằng trong điều kiện tự nhiên, các khí độc hại bao quanh 3I/ATLAS sẽ bị gió mặt trời cuốn đi hàng triệu km cách xa thiên thể này, do đó không gây ra mối đe dọa nào cho Trái đất. Tuy nhiên, ông Loeb sau đó đưa ra một giả định quan trọng: nếu những vật thể này có khả năng “đẩy bằng công nghệ”, thì kết quả sẽ hoàn toàn khác so với quỹ đạo của chúng.

Ông nhấn mạnh rằng vệt sao chổi màu xanh lục được tạo ra bởi thiên thể này khi nó tiến gần đến mặt trời là bằng chứng trực quan về sự hiện diện của các hóa chất độc hại này.

Trước đó, ông Loeb đã nói với tờ Washington Post rằng “nồng độ cao của hydro xyanua là một chất độc”, đồng thời lưu ý rằng khí này đã được sử dụng làm vũ khí hóa học trong Thế chiến thứ nhất.

“Nhịp tim” bí ẩn: Dao động một lần mỗi 7,75 giờ

Giả thuyết ‘thao túng công nghệ’ của Loeb không phải là không có cơ sở; nó dựa trên nhiều đặc điểm động lực bất thường mà thiên thể này thể hiện. Bên cạnh thành phần đáng lo ngại của nó, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng 3I/ATLAS thể hiện một trật tự cực kỳ bất thường trong hành vi vật lý của nó:

Gia tốc phi trọng lực chính xác: 3I/ATLAS thể hiện sự lệch đáng kể so với quỹ đạo trọng lực của nó, nhưng lõi của nó vẫn remarkably mịn và nguyên vẹn, không quan sát thấy sự phân rã vật chất (vầng hào quang) thường xảy ra ở một sao chổi tự nhiên do lực đẩy phản lực mạnh.

Hình học cực đoan: Phân tích đường cong ánh sáng cho thấy thiên thể này có tỷ lệ chiều dài/chiều rộng cực cao (gần giống hình bánh kếp hoặc hình điếu xì gà dài), khác hẳn với các hình dạng ngẫu nhiên được tạo ra do va chạm giữa các thiên thể tự nhiên.

Hướng phun nhiên liệu khác thường: Nó có một ‘đuôi ngược’ cực kỳ hiếm gặp, trải dài hàng triệu ki-lô-mét, với luồng khí phun hướng thẳng về phía mặt trời, như thể nó đang sử dụng bức xạ mặt trời làm nguồn năng lượng hoặc điểm tham chiếu định vị.

Dữ liệu quan trọng và cốt lõi nhất ủng hộ giả thuyết ‘sự tạo lập nhân tạo’ của 3I/ATLAS đến từ phát hiện quy luật mới nhất. Nghiên cứu cho thấy luồng vật chất hướng về phía mặt trời này không phải là một vụ phun trào ngẫu nhiên, mà thể hiện một ‘mô hình tiến động’ đều đặn – dao động chính xác một lần mỗi 7 giờ 45 phút.

Nhịp đập giống như nhịp tim này cho thấy lõi của nó (với chu kỳ quay khoảng 15 giờ 30 phút) có thể được trang bị một hệ thống đẩy ổn định và được kiểm soát, thay vì sự nổ tung hỗn loạn của băng tự nhiên khi bị nung nóng.

Mặc dù cho đến nay 3I/ATLAS đã được ghi nhận tới 15 dữ liệu bất thường, khiến giới khoa học vô cùng bối rối, NASA vẫn khẳng định đây chỉ là một “thiên thể băng liên sao hiếm gặp nhưng hoàn toàn tự nhiên”.

Điểm dừng chân tiếp theo là Sao Mộc: Kế hoạch “Gieo mầm” năm 2026

Giáo sư Loeb mạnh dạn suy đoán rằng quỹ đạo bất thường của 3I/ATLAS không phải là ngẫu nhiên. Nó sẽ đến Sao Mộc vào ngày 16 tháng 3 năm 2026. Ông tin rằng vào thời điểm đó, vị khách liênstellar này có thể sử dụng trường hấp dẫn của Sao Mộc để phóng một loạt ‘vệ tinh thăm dò’ hay các tàu thăm dò mầm mống hướng tới hành tinh khí khổng lồ này nhằm thu thập thông tin tình báo về nền văn minh đằng sau nó.

Khi 3I/ATLAS dần di chuyển ra xa Trái Đất và tiến vào không gian sâu thẳm, cuộc tranh luận về việc liệu nó là một “kỳ quan thiên nhiên” hay một ‘vũ khí ngoài hành tinh’ vẫn tiếp diễn và thậm chí ngày càng gay gắt hơn sau mỗi lần phát xung đều đặn của nó.