Xe điện NIO thử nghiệm tại mỏ ngầm ở Na Uy liên tục kết nối hệ thống Bắc Đẩu của TQ

Bình Minh
•
Thứ Tư, 19/11/2025

Trong một thử nghiệm, xe điện thuần Trung Quốc NIO ES8 tại mỏ ngầm ở Na Uy vẫn liên tục cố gắng kết nối vệ tinh Bắc Đẩu (BeiDou), chứ không phải GPS. Các nhà nghiên cứu cho biết chiếc xe luôn gửi tín hiệu, trong đó 90% được gửi về Trung Quốc.

Xe điện NIO ES8 cao cấp của nhà sản xuất Trung Quốc tại trung tâm dịch vụ ở Ludwigshafen, Đức – 14/6/2025. Ảnh minh họa. (Nguồn: Kittyfly/Shutterstock)

Thứ Ba, ngày 18/11, theo trang Motor, truyền thông giới chức của Hiệp hội Xe hơi Na Uy (NAF), đưa tin một nghiên cứu mới nhất tại Na Uy phát hiện rằng xe NIO trong mỏ ngầm liên tục cố gắng kết nối mạng và vệ tinh. Ngay cả khi xe tắt máy hoàn toàn, tình trạng này vẫn tiếp diễn.

Ông Arild Tjomsland, cố vấn cao cấp tại Đại học Đông Nam Na Uy, nói với Motor rằng họ phát hiện xe NIO cố kết nối hệ thống định vị vệ tinh Bắc Đẩu của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Có lẽ chiếc xe chỉ đang định vị, nhưng việc nó chọn Bắc Đẩu thay vì GPS là điều rất đáng chú ý.

Hệ thống Bắc Đẩu, tương đương GPS của phương Tây, do Cơ quan Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc phát triển và duy trì. Mạng lưới Bắc Đẩu gồm 35 vệ tinh, được sử dụng cho cả mục đích dân sự và quân sự.

Bài báo của Motor cho biết *“Khi nó (xe điẹn NIO ES8) hoàn toàn mất sóng, chúng tôi phát hiện ra nó đang cố gắng gọi hệ thống vệ tinh Bắc Đẩu của Trung Quốc.”* (Ảnh chụp màn hình)

Ông Tor Indstoey, chuyên gia an ninh của Telenor, một trong những công ty viễn thông lớn nhất thế giới, nói với Đài Phát thanh Công cộng Na Uy (NRK) rằng họ nhận thấy chiếc xe luôn gửi tín hiệu, trong đó 90% gửi về Trung Quốc. Họ không rõ mục đích của các dữ liệu này là gì, nhưng rất rõ ràng chúng có giá trị đối với cơ quan tình báo nước ngoài.

Các nhà nghiên cứu đã báo cáo phát hiện này cho cảnh sát Na Uy.

Từ góc độ cảnh sát, vấn đề đặc biệt được chú ý vì Na Uy hiện đang trong quá trình đấu thầu mua tới 1.500 xe tuần tra mới. Theo quy định đấu thầu, các công ty Trung Quốc cũng được phép tham gia.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Na Uy phản hồi rằng các cáo buộc về sự liên hệ giữa xe Trung Quốc và cơ quan an ninh là vô căn cứ, là “thuyết âm mưu”. NIO cho biết họ tuân thủ đầy đủ các quy định bảo vệ dữ liệu của châu Âu (GDPR) và sẽ ẩn danh tất cả dữ liệu mà xe gửi đi.

Trước đó, các mẫu xe buýt điện Trung Quốc cũng đã bị điều tra tại cùng một mỏ ngầm.

Đầu tháng này, đơn vị vận hành giao thông Ruter của Na Uy báo cáo rằng thử nghiệm của họ cho thấy, Tập đoàn xe buýt Trung Quốc Yutong có khả năng truy cập hệ thống điều khiển xe buýt do họ sản xuất, có thể cập nhật phần mềm và chẩn đoán từ xa cho từng chiếc xe buýt, về lý thuyết hoàn toàn có thể tắt xe từ xa, gây ảnh hưởng đến hoạt động giao thông.

Ruter cho biết thử nghiệm bao gồm cả xe buýt Yutong hoàn toàn mới và xe buýt của nhà sản xuất Hà Lan VDL được mua cách đây 3 năm. Kết quả cho thấy xe buýt VDL của Hà Lan không có chức năng cập nhật phần mềm từ xa, trong khi xe buýt Trung Quốc lại có chức năng này.

Phát hiện này đã thu hút sự chú ý rộng rãi của truyền thông và thúc đẩy các chuyên gia an ninh Na Uy điều tra sâu hơn những hệ thống tương tự trên ô tô chở khách Trung Quốc.

Suddeutsche Zeitung đưa tin, tại Mỹ, nếu một xe Tesla bị đánh cắp hoặc chủ xe chậm thanh toán, công ty chỉ cần bấm một nút là có thể vô hiệu hóa xe từ xa. Nhưng các công ty Mỹ buộc phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp lý về quyền truy cập này.

Trong khi đó, các nhà sản xuất Trung Quốc không bị ràng buộc bởi bộ quy tắc tương tự. Điều này phản ánh mối lo ngại của châu Âu về vấn đề an ninh công nghệ dưới sự kiểm soát của Bắc Kinh.

Từ chỗ được ca ngợi như giải pháp năng lượng sạch, những chiếc xe điện Trung Quốc giờ đây bị nhiều quốc gia nghi ngờ là công cụ tiềm ẩn nguy cơ gián điệp.

Động thái mới nhất của Israel cũng là thu hồi hàng trăm xe điện mang thương hiệu Trung Quốc trong quân đội, dấy lên câu hỏi liệu có ẩn chứa bóng dáng của chiến lược dữ liệu và quyền lực số?

Sau TikTok, thiết bị bay không người lái và hệ thống camera giám sát, giờ đây xe điện Trung Quốc đang trở thành tâm điểm của một làn sóng nghi ngờ mới: Chúng có thể là “mắt thần” thu thập dữ liệu cho các cơ quan tình báo.

Tại Israel, Lực lượng Phòng vệ (IDF) đã bắt đầu thu hồi hơn 700 xe điện do Trung Quốc sản xuất, chủ yếu là mẫu Chery Tiggo 8 Pro, từng được cấp cho các sĩ quan cấp trung tá, đại tá có gia đình đông con.

Trước đó, vào tháng 8/2025, IDF đã cấm toàn bộ xe điện Trung Quốc ra vào căn cứ quân sự, yêu cầu các sĩ quan và nhân viên dân sự sở hữu xe Trung Quốc đỗ bên ngoài khu vực doanh trại, cách xa các cơ sở nhạy cảm.

Quyết định này có thể gây tác động lớn, bởi Trung Quốc chiếm gần 25% tổng lượng xe nhập khẩu vào Israel và gần như độc chiếm phân khúc xe điện dưới 52.000 USD. Các lệnh cấm có thể khiến các gói thầu mua sắm quốc phòng trong tương lai trở nên phức tạp khi những lựa chọn giá rẻ bị loại bỏ.

Đầu năm nay, Anh cũng ban hành lệnh cấm xe điện Trung Quốc trong các khu vực quân sự vì lo ngại cảm biến và hệ thống camera có thể được sử dụng để thu thập dữ liệu chiến lược.

Trước đó, các nền kinh tế lớn như Mỹ, Úc, Nhật Bản đều từng cấm hoặc hạn chế thiết bị Huawei, ZTE trong mạng lưới quốc phòng. Năm 2017, Bộ Quốc phòng Mỹ cấm sử dụng thiết bị Huawei và ZTE trong các hệ thống quân sự.

Những động thái này phản ánh xu hướng “phòng vệ công nghệ” – khi sản phẩm công nghệ không còn chỉ là hàng hóa, mà trở thành yếu tố an ninh quốc gia cần kiểm soát chặt chẽ.

Trung Quốc hiện là nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới, với các thương hiệu như BYD, Chery, Geely, XPeng, NIO… đang mở rộng mạnh mẽ sang châu Âu, Trung Đông và Đông Nam Á. Tuy nhiên, sự bành trướng này cũng đi kèm nghi ngờ về tính minh bạch dữ liệu và mối liên hệ giữa doanh nghiệp và nhà nước.

Ủy ban châu Âu đã mở cuộc điều tra về trợ cấp của chính phủ Trung Quốc dành cho các hãng xe điện nội địa. Mỹ thì siết chặt xuất khẩu chip và phần mềm điều khiển xe tự hành. Những động thái này cho thấy, ngành công nghiệp xe điện toàn cầu đang bước vào thời kỳ “địa chính trị hóa” mạnh mẽ, nơi công nghệ, kinh tế và an ninh đan xen khó tách rời.