Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) hôm thứ Sáu (10/10) đã công bố một sửa đổi quan trọng theo Điều khoản 301 liên quan đến ngành hàng hải, áp dụng chiến lược song song: Một mặt áp thuế cao đối với thiết bị cảng trọng yếu từ Trung Quốc, mặt khác dỡ bỏ các hạn chế đối với ngành khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ nhằm giành lợi thế cạnh tranh trong ngành hàng hải và đóng tàu do Trung Quốc chi phối.

GettyImages 1143921532
(Ảnh: MARK RALSTON/ AFP/ Getty)

Áp thuế 100% đối với thiết bị cảng quan trọng sản xuất tại Trung Quốc

Biện pháp đáng chú ý nhất trong đợt hành động này là khởi động mức thuế trừng phạt mới đối với thiết bị cảng sản xuất tại Trung Quốc.

USTR thông báo sẽ áp thuế 100% đối với “cần cẩu bốc dỡ từ tàu lên bờ” (Ship-to-Shore Cranes, STS cranes) và “khung gầm vận tải đa phương thức cùng các bộ phận” (intermodal chassis and parts) sản xuất tại Trung Quốc. Mức thuế này sẽ có hiệu lực từ ngày 9/11.

Theo thông báo của USTR, nếu các nhà khai thác cảng ký hợp đồng trước ngày 17/4/2025 và thiết bị có thể đến Mỹ trước ngày 18/4/2027, họ sẽ được hưởng “điều khoản bảo lưu” và không bị ảnh hưởng bởi mức thuế mới. Động thái này giúp các công ty đã mua thiết bị sản xuất tại Trung Quốc tránh thiệt hại hồi tố.

Dự kiến áp thuế 150% đối với thiết bị bốc dỡ hàng hóa từ Trung Quốc

Ngoài ra, USTR cũng đề xuất sửa đổi bổ sung, dự kiến áp thuế bổ sung lên đến 150% đối với một số thiết bị bốc dỡ hàng hóa cỡ lớn và các bộ phận của chúng sản xuất tại Trung Quốc, bao gồm:

  1. Cần cẩu khung bánh lốp
  2. Xe vận chuyển hàng qua khung
  3. Xe đầu kéo xếp chồng container

USTR cho biết các biện pháp này nhằm giảm sự phụ thuộc của các cảng Mỹ vào thiết bị Trung Quốc và khuyến khích phục hồi ngành sản xuất và đóng tàu trong nước.

Bãi bỏ hạn chế với tàu LNG để tránh tác động đến ngành năng lượng

Trong khi gia tăng sức ép với Trung Quốc, USTR cũng trao sự miễn trừ thực chất cho ngành khí tự nhiên hóa lỏng trong nước của Mỹ.

USTR thông báo sẽ xóa bỏ điều khoản cho phép “tạm ngưng giấy phép xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng” hồi tố từ ngày 17/4. Trước đó, quy định này nêu rõ nếu nhà xuất khẩu không sử dụng “tàu chở LNG sản xuất tại Mỹ”, giấy phép của họ có thể bị thu hồi.

USTR nêu trong thông báo: “Điều chỉnh này sẽ tránh được sự gián đoạn ngắn hạn có thể xảy ra đối với ngành LNG, đồng thời thúc đẩy đầu tư vào năng lực đóng tàu và sản xuất tàu LNG của Mỹ.”

Các công ty LNG tại Mỹ từng cảnh báo rằng năng lực đóng tàu hiện tại trong nước không đủ để chế tạo các tàu chuyên dụng chở LNG, chủ yếu phải dựa vào các nhà máy đóng tàu tại Hàn Quốc và Nhật Bản.

Đồng thời, USTR cũng đề xuất các biện pháp bổ sung, miễn một phần chi phí đối với tàu chở ethane và khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG) thuê dài hạn nhằm hỗ trợ sự ổn định trong chuỗi cung ứng năng lượng.

Sửa đổi phương thức tính phí tàu chở ô tô

Ngoài các điểm trên, USTR còn sửa đổi cách tính phí dịch vụ đối với tàu chở xe. Với các nhà khai thác sử dụng tàu chở xe sản xuất ở nước ngoài, phí dịch vụ sẽ được điều chỉnh thành 46 USD mỗi tấn trọng tải thuần, có hiệu lực từ ngày 14/10.

USTR cho biết một số ý kiến từ ngành ủng hộ việc thay đổi đơn vị tính phí từ “đơn vị tương đương xe hơi” (CEU) sang “tấn trọng tải thuần”, vì CEU có thể bị thao túng và dựa trên kích thước xe đã lỗi thời.

Các hành động thương mại theo Điều 301 liên quan đến tàu biển về cơ bản đã được quyết định từ tháng 4. USTR nhấn mạnh rằng chính sách này nhằm “hồi sinh ngành đóng tàu của Mỹ” và đối đầu với sự thống trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong lĩnh vực hàng hải và đóng tàu.

Chính sách này cũng bao gồm việc áp phí đối với các tàu sản xuất tại Trung Quốc hoặc do doanh nghiệp Trung Quốc vận hành khi cập cảng Mỹ, sẽ có hiệu lực từ ngày 14/10.

Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung leo thang, Trump tuyên bố áp thuế 100%

Đáng chú ý, các hành động của USTR lần này diễn ra trong bối cảnh cựu Tổng thống Trump tuyên bố sẽ tiếp tục nâng cấp cuộc chiến thương mại với Trung Quốc.

Trump hôm thứ Sáu tuyên bố rằng nhằm đáp trả việc Trung Quốc áp đặt các hạn chế mới đối với đất hiếm, từ ngày 1/11, ông sẽ áp thuế 100% lên toàn bộ hàng xuất khẩu từ Trung Quốc, đồng thời áp đặt kiểm soát đối với “tất cả phần mềm quan trọng”, và “nghiêm túc xem xét nhiều biện pháp trả đũa khác.”

Trump chỉ trích việc Trung Quốc liên tục tăng cường kiểm soát đất hiếm là nhằm khống chế toàn thế giới. Ông lên án các hành động mờ ám của chính quyền Trung Quốc và tuyên bố “hiện tại không có lý do gì để gặp mặt lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình.”