Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump tối 24/11 trong bối cảnh quan hệ Nhật–Trung leo thang căng thẳng vì vấn đề Đài Loan. Bà cho biết ông Trump đã tóm tắt ngắn gọn tình hình quan hệ Mỹ–Trung, trong khi Bắc Kinh trước đó kêu gọi người dân không du lịch Nhật và áp dụng các biện pháp trả đũa kinh tế sau phát biểu của bà về khả năng Nhật Bản can thiệp nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan. Cuộc gọi được xem là động thái củng cố liên minh an ninh Mỹ–Nhật trong lúc Trung Quốc gia tăng sức ép ngoại giao, kinh tế và quân sự để buộc Tokyo mềm giọng hơn về Đài Loan.

Ngày 28/10/2025, Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi và Tổng thống Mỹ Trump gặp nhau tại Tokyo. (Ảnh chụp màn hình video từ trang Facebook chính thức của Văn phòng Thủ tướng Nhật Bản)

Vào ngày 25/11, Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi cho biết bà đã điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump, ngay sau cuộc gọi giữa Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cùng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình một ngày trước đó.

Bà Takaichi nói ông Trump khẳng định cả hai là bạn rất thân, và ông tóm tắt tình hình quan hệ Mỹ–Trung gần đây, nhưng không tiết lộ chi tiết nội dung. Các nguồn khác cho biết bà Takaichi kể lại rằng ông Trump còn nói “Cứ gọi cho tôi bất cứ lúc nào”, thể hiện quan hệ cá nhân rất gần gũi giữa hai lãnh đạo.

Cuộc gọi diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Nhật Bản với Trung Quốc sau khi bà Takaichi phát biểu rằng nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan, đó có thể là “mối đe dọa sinh tử” (Existential threat) đối với Nhật Bản, mở đường cho Nhật Bản được sử dụng vũ lực theo hiến pháp. Bắc Kinh phản ứng dữ dội, nói Tokyo vượt lằn ranh đỏ, ngừng các trao đổi chính thức và tư nhân, kêu gọi người dân hạn chế du lịch Nhật, và gây sức ép kinh tế – ngoại giao.

Cụm từ “mối đe dọa sinh tử” rất quan trọng, vì theo luật an ninh của Nhật, nếu tồn tại mối đe dọa sinh tử thì Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (JSDF) có thể sử dụng vũ lực tập thể, tức là có thể can dự quân sự trong trường hợp Đài Loan bị tấn công.

Ý nghĩa cuộc gọi này là gì?

Cuộc gọi được phía Mỹ chủ động đề nghị, cho thấy Washington muốn trấn an Tokyo sau cuộc nói chuyện giữa hai nhà lãnh đạo Trump–Tập, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của liên minh Mỹ–Nhật trong vấn đề Đài Loan và an ninh Ấn Độ–Thái Bình Dương.

Về phía Nhật, bà Takaichi lợi dụng cuộc gọi để nhấn mạnh mối quan hệ cá nhân thân thiết với ông Trump và gửi đi tín hiệu rằng Nhật không lùi bước trước sức ép của Trung Quốc, dù vẫn tuyên bố mong giải quyết hòa bình vấn đề Đài Loan.

Về tổng thể, đây là một nước đi trong thế tam giác Mỹ–Nhật–Trung:

  • Ông Tập dùng cuộc gọi với ông Trump để nhắc lại yêu sách Đài Loan phải trở về Trung Quốc và gắn động thái này với trật tự thế giới hậu Thế chiến II.
  • Phía Mỹ công bố nhẹ nhàng hơn: cuộc gọi chủ yếu nói về thương mại, thuế quan, Ukraine, và các vấn đề toàn cầu, không nhấn mạnh công khai vào Đài Loan.
  • Nhật Bản phản ứng bằng cách xiết chặt thêm quan hệ với Mỹ và nhấn mạnh khả năng can dự quân sự nếu Đài Loan bị tấn công.

Bà Sanae Takaichi là ai, lập trường thế nào?

Bà Sanae Takaichi là thủ tướng nữ đầu tiên của Nhật Bản, lên nắm quyền năm 2025 với hình ảnh cứng rắn với Trung Quốc, thân Mỹ, thân ông Trump.

Bà từng nhiều lần chỉ trích Bắc Kinh, nói rằng Nhật bị Trung Quốc coi thường và Tokyo phải xử lý nghiêm mối đe dọa an ninh từ Trung Quốc.

Ngay từ khi nhậm chức, bà đã coi việc siết chặt liên minh với Mỹ là ưu tiên ngoại giao số 1, ký các thỏa thuận về khoáng sản chiến lược, quốc phòng, và tỏ ý muốn đề cử ông Trump cho giải thưởng Nobel Hòa bình.

Thiên Vân, theo The Epoch Times, Reuters, AP News, The Australian