Ăn sáng muộn có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm ở người cao tuổi

Một nghiên cứu theo dõi gần 3000 người cao tuổi tại Anh cho thấy sự thay đổi thời điểm ăn uống, đặc biệt là bữa sáng muộn hơn, có thể phản ánh tình trạng sức khỏe đang suy giảm và liên quan đến nguy cơ mắc bệnh cũng như tử vong cao hơn.

Nghiên cứu quy mô lớn trên người cao tuổi

Nghiên cứu được công bố trên Communications Medicine đã phân tích dữ liệu từ gần 3000 người cao tuổi sống trong cộng đồng. Tuổi trung bình của những người tham gia là 64, phần lớn là nữ giới. Trong suốt hơn hai thập kỷ, họ được đánh giá nhiều lần về thời điểm ăn uống, chất lượng giấc ngủ và các yếu tố sức khỏe thể chất, tâm lý.

Ngoài các bảng hỏi về hành vi sức khỏe, một số người tham gia còn được phân tích gen để xác định kiểu hình “cú đêm” (evening chronotype) hoặc nguy cơ béo phì. Đây là hai yếu tố di truyền có thể liên quan đến nhịp ăn uống và tình trạng sức khỏe lâu dài.

Ăn sáng muộn và gánh nặng bệnh tật

Kết quả cho thấy khi tuổi cao, xu hướng ăn sáng và ăn tối muộn hơn xuất hiện rõ rệt, đồng thời cửa sổ ăn uống trong ngày cũng ngắn lại. Đặc biệt, bữa sáng muộn có liên quan đến nhiều vấn đề thể chất và tâm lý như mệt mỏi, lo âu, trầm cảm, các bệnh răng miệng và tình trạng đa bệnh đồng mắc.

Tiến sĩ Hassan Dashti, Trường Y Harvard, nhận định: “Ăn rất muộn vào ban đêm có thể tạo ra sự lệch pha giữa khi cơ thể ‘mong đợi’ thức ăn và khi thực tế nhận được. Sự lệch pha này có thể làm rối loạn chuyển hóa, giấc ngủ và các quá trình sinh học khác”. Ông cho rằng việc trì hoãn bữa ăn, dù đôi khi được coi là một hình thức nhịn ăn gián đoạn, “không phải lúc nào cũng có lợi cho người cao tuổi”.

Liên quan đến tuổi thọ

Một trong những phát hiện đáng chú ý nhất là bữa sáng muộn có mối liên hệ với nguy cơ tử vong cao hơn. Sau 10 năm theo dõi, tỷ lệ sống sót ở nhóm ăn sớm là 89,5%, trong khi nhóm ăn muộn chỉ đạt 86,7%. Mặc dù chênh lệch không quá lớn, nhưng kết quả có ý nghĩa thống kê, cho thấy thời điểm bữa sáng có thể là chỉ dấu nhạy cảm của sức khỏe tổng thể.

Tiến sĩ Monica Dinu, Đại học Florence (Ý), bình luận: “Tôi coi thời điểm ăn sáng ít là nguyên nhân trực tiếp, mà nhiều hơn là một chỉ dấu thực tiễn cho sự thay đổi sức khỏe tiềm ẩn”. Theo bà, ăn sáng muộn thường gắn với những yếu tố như tâm trạng kém, rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi hoặc đau đớn thể chất, hơn là nguyên nhân gây bệnh.

Ý nghĩa trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

Bữa sáng từ lâu đã được coi là bữa ăn quan trọng nhất trong ngày, và nghiên cứu này nhấn mạnh thêm vai trò của nó như một “tấm gương” phản chiếu tình trạng sức khỏe. Việc ăn sáng muộn có thể là biểu hiện của giảm cảm giác thèm ăn buổi sáng – một hiện tượng thường gặp trong “chán ăn tuổi già” (anorexia of aging). Đây là tình trạng liên quan đến sụt cân, suy kiệt, giảm sức đề kháng và tăng nguy cơ biến chứng.

Ngoài ra, từ góc độ sinh học, buổi sáng là thời điểm cơ thể sẵn sàng nhất để xử lý dinh dưỡng. Khi bữa sáng bị trì hoãn, sự đồng bộ giữa nhịp sinh học và quá trình chuyển hóa bị phá vỡ, dẫn đến giảm hiệu quả sử dụng năng lượng và ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.

Tiến sĩ Dashti cho biết: “Thông điệp chính là duy trì lịch ăn uống ổn định và nhất quán có thể hỗ trợ quá trình lão hóa khỏe mạnh. Nếu có sự thay đổi bất thường về thời điểm ăn sáng, đó có thể là dấu hiệu cần được theo dõi kỹ”.

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc ăn sáng muộn không chỉ là thay đổi thói quen sinh hoạt, mà có thể là chỉ dấu cảnh báo sớm của tình trạng sức khỏe suy giảm ở người cao tuổi. Các chuyên gia khuyến nghị nên theo dõi sát sao sự thay đổi này trong thực hành lâm sàng, đồng thời khuyến khích người cao tuổi duy trì thói quen ăn sáng sớm và đều đặn để hỗ trợ quá trình lão hóa khỏe mạnh.

Xem thêm

Nhiều người lãng phí khoảng thời gian "kéo dài tuổi thọ" nhất trong ngày

Đối với mỗi người chúng ta, ban ngày giống như việc xả pin, và ngủ vào ban đêm giống như việc sạc pin.