Bệnh gút là một tình trạng di truyền, bị kích hoạt bởi các yếu tố lối sống

Liên Hoa
•
Thứ Hai, 24/03/2025

Bệnh gút—một dạng viêm khớp từ lâu bị đổ lỗi do tiêu thụ quá mức đồ ngọt và rượu—thực chất chủ yếu do yếu tố di truyền, dựa trên thông tin từ một nghiên cứu quốc tế quy mô lớn. Nghiên cứu này đã phân tích 2,6 triệu mẫu DNA đưa ra những thách thức cho quan niệm lâu đời về chế độ ăn uống và lối sống.

Các nhà nghiên cứu phân tích DNA của 2,6 triệu người đã phát hiện rằng gen di truyền đóng vai trò then chốt trong việc xác định ai có nguy cơ mắc căn bệnh đau đớn này, vốn ảnh hưởng đến khoảng 1% người Việt Nam.

“Bệnh gút là một bệnh mãn tính có nền tảng di truyền và không phải lỗi của người mắc”, giáo sư danh dự Tony Merriman, chuyên gia nghiên cứu tại Khoa Vi sinh và Miễn dịch học, Đại học Otago, đồng tác giả chính của nghiên cứu, phát biểu trong một tuyên bố. “Quan niệm rằng gút do lối sống hoặc chế độ ăn uống gây ra cần được xóa bỏ”.

Nền tảng di truyền của bệnh gút

Một nghiên cứu liên kết toàn bộ hệ gen (GWAS) gần đây, được công bố trên Nature Genetics, đã phân tích thông tin di truyền của 2,6 triệu người, qua đó làm sáng tỏ vai trò quan trọng của các gen di truyền trong sự phát triển của bệnh gút.

Các nhà nghiên cứu đã tổng hợp dữ liệu DNA từ khắp nơi trên thế giới, trong đó khoảng ba phần tư dữ liệu đến từ công ty 23andMe Inc – một công ty xét nghiệm gen trực tiếp cho người tiêu dùng. Những khách hàng của công ty này đã đồng ý tham gia vào nghiên cứu.

Theo Merriman, quan niệm sai lầm rằng bệnh gút chỉ do lối sống hoặc chế độ ăn uống gây ra thường khiến người bệnh cảm thấy xấu hổ, dẫn đến việc né tránh các biện pháp điều trị y tế cần thiết, chẳng hạn như dùng thuốc phòng ngừa giúp giảm nồng độ urate trong máu.

Merriman cũng giải thích rằng mặc dù chế độ ăn uống, chẳng hạn như tiêu thụ thịt đỏ, có thể kích hoạt cơn gút, nhưng nguyên nhân gốc rễ là do nồng độ urate cao. Urate là một phân tử nhỏ, còn được gọi là acid uric, được tạo ra từ quá trình phân hủy purine – một thành phần cấu tạo nên DNA. Khi urate tích tụ trong khớp, nó kết tinh thành các tinh thể gây đau, và hệ miễn dịch phản ứng lại, khiến tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn.

Các gen ảnh hưởng đến cách cơ thể sản xuất và đào thải acid uric. Sự biến đổi trong một số gen nhất định có thể làm mất cân bằng quá trình này, dẫn đến nồng độ acid uric cao và làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút.

Nghiên cứu đã xác định nhiều gen và con đường miễn dịch, mở ra các mục tiêu tiềm năng mới để ngăn ngừa các cơn gút. Một lựa chọn điều trị tiềm năng có thể là tái sử dụng tocilizumab – một loại thuốc hiện đang được sử dụng cho các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch khác, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp. Thuốc này nhắm vào thụ thể của interleukin-6, một tín hiệu miễn dịch được xác định là yếu tố di truyền mới liên quan đến bệnh gút.

Merriman hy vọng rằng những phát hiện này sẽ giúp cải thiện phương pháp điều trị cho những người mắc bệnh gút. Ông cho biết: “Chúng tôi hy vọng rằng theo thời gian, với những mục tiêu mới mà chúng tôi đã xác định, các phương pháp điều trị sẽ ngày càng hiệu quả và dễ tiếp cận hơn”.

Chế độ ăn vẫn rất quan trọng

Mặc dù nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền có thể đóng vai trò lớn hơn trong bệnh gút so với suy nghĩ ban đầu, nhưng đôi khi một loại thực phẩm cụ thể hoặc nhóm thực phẩm nào đó có thể khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm quá trình viêm, theo Stephanie Schiff – chuyên gia dinh dưỡng tại Bệnh viện Huntington, thuộc hệ thống Northwell Health ở New York, người không tham gia vào nghiên cứu này – chia sẻ với The Epoch Times.

“Theo kinh nghiệm của tôi, nhiều bệnh nhân gút thường liệt kê một danh sách dài các thực phẩm mà họ tránh vì tình trạng bệnh”, Schiff nói, đồng thời cho biết thêm rằng những thực phẩm này bao gồm thịt đỏ (bò, lợn, cừu), thịt chế biến sẵn, nội tạng động vật, hải sản, các sản phẩm sữa giàu chất béo, carbohydrate tinh chế, đường và rượu. “Đây là một chế độ ăn khá hạn chế”, cô nhận xét.

Tương tự như khuyến nghị dành cho bất kỳ bệnh lý hoặc tình trạng viêm nhiễm nào, Schiff khuyên rằng những người mắc bệnh gút nên tránh thực phẩm có hàm lượng đường cao, thịt chế biến sẵn và các loại thực phẩm tinh chế, chế biến công nghiệp, vì chúng có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

“Tôi khuyến khích những người bị gút tăng cường tiêu thụ thực phẩm có nguồn gốc thực vật—bao gồm rau, trái cây, ngũ cốc chưa tinh chế, hạt, quả hạch và các loại đậu”, Schiff nói.

Theo George Citroner, The Epoch Times