Lần đầu tiên phát hiện hạt vi nhựa trong não người

Cara Michelle Miller
•
Thứ Hai, 30/09/2024

Một nghiên cứu mới từ Brazil tiết lộ các hạt vi nhựa có thể tiến vào não người thông qua mũi, song chưa rõ ảnh hưởng lên chức năng não ra sao.

hat vi nhua — Lần đầu tiên, các nhà nghiên cứu phát hiện hạt vi nhựa trong não bộ con người. (Ảnh minh họa: Shutterstock)

Trong nghiên cứu mới đây đăng tải trên tạp chí JAMA ngày 16/9, các nhà khoa học phát hiện hạt vi nhựa trong hành khứu giác – vùng não bộ nằm trên hốc mũi và chịu trách nhiệm cho khứu giác. Khám phá này làm dấy lên lo ngại mới rằng những hạt siêu nhỏ sẽ vượt qua hàng rào bảo vệ của não và tiến vào vùng não sâu hơn, có thể làm tổn thương sức khoẻ não bộ và chức năng thần kinh.

Tác giả nghiên cứu Thais Mauad nói với tờ The Epoch Times: “Phân tích hành khứu bệnh nhân đã qua đời của chúng tôi tại São Paulo đã xác nhận sự hiện diện của hạt vi nhựa”. Điều này cho thấy có tồn tại con đường giúp các hạt này đi vào não bộ.

Tuy nhiên bà Mauad cũng nhấn mạnh rằng hiện chưa rõ về tác động sức khoẻ dựa trên phát hiện này, “Chúng tôi vẫn chưa biết hậu quả ra sao”.

Khi phát hiện hạt vi nhựa trong nhiều cơ quan như phổi, ruột, gan, nhau thai, tinh hoàn và dòng máu, nghiên cứu về ảnh hưởng sức khoẻ của chúng vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Cần thêm nhiều nghiên cứu để hiểu được tác động sức khoẻ tiềm tàng.

Nhựa từ vật dụng hàng ngày

Các hạt vi nhựa siêu nhỏ phát hiện trong hành khứu bộ não người thường có trong mọi vật dụng hàng ngày như bọc đồ ăn, quần áo. Những hạt này cũng phổ biến trong không khí, do vậy các nhà khoa học cho rằng hạt vi nhựa trong não người có nguồn gốc từ việc hít thở qua mũi, tương tự như cách các hạt ô nhiễm không khí đi vào não người.

Nhựa không phân rã hoàn toàn, chúng phân mảnh thành những hạt nhỏ hơn theo thời gian, gây ô nhiễm không khí, thực phẩm và nước.

Bà Mauad nói rằng mọi người tiếp xúc nhiều hơn với nhựa khi ở trong nhà.

“Chúng ta tiếp xúc với nhiều hạt vi nhựa, chúng ta hít thở ở trong nhà nhiều hơn khi ở bên ngoài”, bà cho hay.

Các nhà nghiên cứu đã khám nghiệm tử thi 15 người độ tuổi từ 33 đến 100, và phát hiện hạt vi nhựa trong hành khứu của 8 người. Loại phổ biến nhất là polypropylene, chiếm gần 44% tổng số mẫu. Polypropylene được sử dụng trong các mặt hàng như hộp đựng thực phẩm, ống hút và một số sợi vải may mặc. Các loại nhựa khác được tìm thấy bao gồm:

Nylon/polyamide: Được sử dụng trong quần áo, thảm và các sản phẩm công nghiệp.
Polyethylene: Được tìm thấy trong túi nhựa, chai và hộp đựng.
Polyethylene vinyl acetate (EVA): Được sử dụng trong bao bì mềm và một số loại giày dép.

Các loại vi nhựa có kích thước từ 5,5 đến 26,4 micromet—nhỏ hơn nhiều so với bụi rất mịn. Để dễ hình dung, hãy chia chiều rộng của một sợi tóc người thành 13 đoạn, mỗi đoạn bằng kích thước của các loại vi nhựa nhỏ nhất được tìm thấy.

Vượt qua hàng rào não

Có một đường dẫn nhỏ trong mũi cho phép các dây thần kinh khứu giác đi từ mũi đến não, Giáo sư y khoa Mauad thuộc Đại học São Paulo, cho biết.

Bà nghi ngờ rằng các hạt vi nhựa có thể xâm nhập vào não theo con đường tương tự. Con đường trực tiếp này có thể cho phép các hạt nhựa xâm nhập vào não mà không đi qua hàng rào máu não, vốn đóng vai trò làm lá chắn bảo vệ não khỏi các chất có hại.

Bà cho biết các hạt vi nhựa có thể tương tác với các dây thần kinh khứu giác thông qua đường hầm này.

Các nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng những hạt vi nhựa có thể ảnh hưởng đến các vùng não liên quan đến quá trình xử lý cảm giác và trí nhớ.

Người ta đã quan sát thấy các hạt ô nhiễm không khí carbon cũng đi theo con đường mũi-não tương tự, và cho rằng các hạt vi nhựa cũng vậy. Một số nghiên cứu trên động vật chỉ ra hạt vi nhựa còn có thể vượt qua hàng rào máu não và ảnh hưởng đến nhiều vùng não khác nhau.

Những tác động đến sức khỏe

Giáo sư Mauad cho biết vấn đề về nhựa không chỉ là vi nhựa. Mà còn là tất cả các chất phụ gia có trong nhựa. Những chất phụ gia này được sử dụng để tạo ra các đặc tính như màu sắc và khả năng chịu nhiệt, song có thể gây hại. Một số chất gây ung thư hoặc hoạt động như chất phá vỡ nội tiết và có thể được giải phóng khi làm nóng nhựa, chẳng hạn như quay trong lò vi sóng.

Hơn nữa, bà nói thêm rằng “sự hiện diện của các hạt vi nhựa không tiêu hóa được cùng với những chất phụ gia có thể gây ra các phản ứng”, đặc biệt là ở não đang phát triển.

Ngoài ra, nghiên cứu trước cho thấy các hạt mịn trong không khí có liên quan đến chứng sa sút trí tuệ, trong đó một số bệnh như Parkinson có khả năng bắt đầu bằng các triệu chứng ở mũi. Theo nghiên cứu, cả hạt mịn và vi nhựa đều có khả năng tác động tiêu cực đến sự phát triển của não trong các thí nghiệm.

Để giảm thiểu tiếp xúc với vi nhựa, giáo sư Mauad khuyến nghị: