Ung thư không chỉ là vấn đề về khí huyết, Trung y xác định 4 căn nguyên
Lý Ngọc
•
Chia sẻ FB
Chia sẻ Twitter
Bình luận
Ung thư vẫn là một trong những căn bệnh đáng sợ nhất trong xã hội hiện đại. Tuy nhiên, theo quan điểm của y học cổ truyền (Trung y), sự hình thành ung thư không chỉ do một yếu tố đơn lẻ gây ra. Trung y cho rằng ung thư có liên quan chặt chẽ đến 4 nguyên nhân chính: khí trệ huyết ứ, đàm thấp ứ tắc, tà độc tích tụ bên trong, và chức năng tạng phủ rối loạn. Những yếu tố này tích tụ theo thời gian sẽ dẫn đến khí huyết kém lưu thông, tích tụ đờm, và cuối cùng là hình thành khối u.
Theo lý thuyết y học truyền thống, cơ chế sinh bệnh của ung thư có thể được tóm tắt như sau:Ung thư vẫn là một trong những căn bệnh đáng sợ nhất trong xã hội hiện đại. (Ảnh minh họa: Shutterstock)
1. Khí trệ huyết ứ
Khí huyết là biểu hiện của các chức năng sinh lý trong cơ thể con người. Nếu vì một nguyên nhân nào đó mà chức năng vận hành của khí bị rối loạn — dẫn đến hiện tượng khí uất, khí trệ, khí kết — thì theo thời gian sẽ gây ra huyết ứ. Huyết ứ tích tụ lâu ngày sẽ hình thành khối. Vì vậy, sách cổ Tam Nhân Phương có viết: “Khí huyết ngưng trệ, kết thành u bướu”, còn trong Y Lâm Cải Thác thì nói: “Ở bụng kết khối chắc chắn có huyết tụ thành hình”.
2. Đàm thấp, ứ tắc
Theo danh y cổ đại Chu Đan Khê: “Phàm trên cơ thể người có khối u, phần lớn đều do đàm gây ra”; còn Cao Cẩm Đình thì cho rằng: “Ung thư không phải là khối u do chính khí âm dương tạo nên, mà là do huyết ứ ở ngũ tạng, khí trọc, đàm ứ kết lại mà thành”. Tức là, khi tân dịch (dịch thể trong cơ thể) không được chuyển hóa, lại bị tà hỏa nung đốt, sẽ ngưng tụ thành đàm. Đàm là vật theo khí mà thăng giáng, đi khắp nơi trong cơ thể.
3. Tà độc tích tụ bên trong
Dù là do tà độc từ bên ngoài xâm nhập hay do tinh thần u uất, kéo dài đều có thể hóa thành nhiệt, rồi hóa hỏa. Tà nhiệt, hỏa độc khi tích tụ trong cơ thể quá lâu sẽ phát tác, hình thành ung bướu.
4. Chức năng tạng phủ rối loạn, khí huyết hư suy
Như Trương Cảnh Nhạc từng nói: “Những người tỳ thận hư nhược, cơ thể yếu đuối rối loạn thường dễ mắc chứng tích tụ (khối u)”. Trong quá trình phát triển của ung bướu, do tà bệnh kéo dài, làm hao tổn tinh huyết, tổn thương nguyên khí, khiến cho người bệnh gầy mòn, mặt hốc hác là điều thường thấy.
Các điểm mấu chốt trong điều trị ung bằng Trung y
Khi điều trị ung thư (ung bướu) bằng Trung y, việc phối hợp với phẫu thuật và xạ trị là rất cần thiết. Trong lâm sàng, có một số nguyên tắc quan trọng sau đây cần được nắm vững:
1. Bồi bổ tỳ vị
Người xưa cho rằng: “Thận là gốc của tiên thiên, tỳ là gốc của hậu thiên”. Tuy bổ thận là biện pháp để củng cố căn nguyên, nhưng cần tiến hành từ từ, không thể đạt hiệu quả tức thì. Trong khi đó, kiện tỳ (làm khỏe tỳ vị) là việc cấp thiết trước mắt. Chỉ khi tỳ vị khỏe mạnh, chức năng vận hóa tốt thì tinh chất từ thức ăn mới có thể sinh hóa không ngừng, nuôi dưỡng toàn thân. Do đó, cần thường xuyên chú trọng tới vị khí của bệnh nhân, sử dụng các bài thuốc kiện tỳ ích khí, hòa vị tiêu thực. Điều này có thể giúp tăng cường cảm giác thèm ăn, cải thiện triệu chứng, kiểm soát sự phát triển của khối u và hỗ trợ phục hồi.
Chúng tôi đã thấy một số bệnh nhân, ngay cả những người có khí huyết khỏe mạnh, nếu chỉ dùng thuốc chống ung thư bằng thảo dược, thường gây tổn hại đến khí vị và khó tuân thủ điều trị lâu dài. Do đó, cần kết hợp các loại thảo dược bổ tỳ, làm dịu dạ dày, điều hòa khí để đảm bảo thuốc được hấp thu và hiệu quả.
2. Bổ âm
Bệnh nhân ung thư thường bị âm hư, mất nước sau phẫu thuật hoặc xạ trị, thường gặp các triệu chứng như khô miệng, tê mặt, nóng trong người, ù tai, táo bón, nước tiểu vàng, ít, thậm chí loét da, loét miệng, khó nuốt. Việc điều trị cần kết hợp với các bài thuốc bổ âm, bổ nước, kết hợp với các phương pháp bổ tỳ.
3. Trừ tà phải triệt để
Nếu tà độc còn sót lại, bệnh dễ tái phát như “tro tàn lại cháy”, khó kiểm soát. Do đó, trong suốt quá trình điều trị, cần coi trọng việc dùng các phương thuốc chống ung thư, nhằm mục tiêu phòng bệnh và điều trị hiệu quả.
Trong thực tế lâm sàng, thường thấy một số bệnh nhân sau thời gian điều trị dài, tình trạng đã ổn định hoặc cải thiện, lại tự ý giảm liều hoặc ngừng thuốc, dẫn đến tái phát hoặc di căn, gây hậu quả nghiêm trọng. Vì vậy, điều này cần được hết sức thận trọng.
(Tác giả là Viện trưởng Phòng khám Y học Cổ truyền Nghiệp Huệ Xương, thành phố Đài Trung, Đài Loan. Bài viết được đăng tải với sự cho phép của tác giả).