Ung thư vẫn là một trong những căn bệnh đáng sợ nhất trong xã hội hiện đại. Tuy nhiên, theo quan điểm của y học cổ truyền (Trung y), sự hình thành ung thư không chỉ do một yếu tố đơn lẻ gây ra. Trung y cho rằng ung thư có liên quan chặt chẽ đến 4 nguyên nhân chính: khí trệ huyết ứ, đàm thấp ứ tắc, tà độc tích tụ bên trong, và chức năng tạng phủ rối loạn. Những yếu tố này tích tụ theo thời gian sẽ dẫn đến khí huyết kém lưu thông, tích tụ đờm, và cuối cùng là hình thành khối u.

Theo lý thuyết y học truyền thống, cơ chế sinh bệnh của ung thư có thể được tóm tắt như sau:

shutterstock 750873583 image
Ung thư vẫn là một trong những căn bệnh đáng sợ nhất trong xã hội hiện đại. (Ảnh minh họa: Shutterstock)

1. Khí trệ huyết ứ

Khí huyết là biểu hiện của các chức năng sinh lý trong cơ thể con người. Nếu vì một nguyên nhân nào đó mà chức năng vận hành của khí bị rối loạn — dẫn đến hiện tượng khí uất, khí trệ, khí kết — thì theo thời gian sẽ gây ra huyết ứ. Huyết ứ tích tụ lâu ngày sẽ hình thành khối. Vì vậy, sách cổ Tam Nhân Phương có viết: “Khí huyết ngưng trệ, kết thành u bướu”, còn trong Y Lâm Cải Thác thì nói: “Ở bụng kết khối chắc chắn có huyết tụ thành hình”.

2. Đàm thấp, ứ tắc

Theo danh y cổ đại Chu Đan Khê: “Phàm trên cơ thể người có khối u, phần lớn đều do đàm gây ra”; còn Cao Cẩm Đình thì cho rằng: “Ung thư không phải là khối u do chính khí âm dương tạo nên, mà là do huyết ứ ở ngũ tạng, khí trọc, đàm ứ kết lại mà thành”. Tức là, khi tân dịch (dịch thể trong cơ thể) không được chuyển hóa, lại bị tà hỏa nung đốt, sẽ ngưng tụ thành đàm. Đàm là vật theo khí mà thăng giáng, đi khắp nơi trong cơ thể.

3. Tà độc tích tụ bên trong

Dù là do tà độc từ bên ngoài xâm nhập hay do tinh thần u uất, kéo dài đều có thể hóa thành nhiệt, rồi hóa hỏa. Tà nhiệt, hỏa độc khi tích tụ trong cơ thể quá lâu sẽ phát tác, hình thành ung bướu.

4. Chức năng tạng phủ rối loạn, khí huyết hư suy

Như Trương Cảnh Nhạc từng nói: “Những người tỳ thận hư nhược, cơ thể yếu đuối rối loạn thường dễ mắc chứng tích tụ (khối u)”. Trong quá trình phát triển của ung bướu, do tà bệnh kéo dài, làm hao tổn tinh huyết, tổn thương nguyên khí, khiến cho người bệnh gầy mòn, mặt hốc hác là điều thường thấy.