3 nhà khoa học nhận Giải Nobel Y học 2025 vì khám phá tế bào điều hòa miễn dịch
- Trương Đình
- •
Giải Nobel Y học năm 2025 đã được công bố vào thứ Hai (6/10), các nhà khoa học Mỹ Mary Brunkow, Fred Ramsdell và nhà khoa học Nhật Bản Shimon Sakaguchi đã cùng nhau giành được vinh dự này. Đây là sự ghi nhận cho những đóng góp của họ trong nghiên cứu về hệ miễn dịch của con người.
Tổ chức trao giải Nobel Y học cho biết trong một tuyên bố rằng 3 học giả này được trao giải vì những phát hiện quan trọng trong lĩnh vực dung nạp miễn dịch ngoại vi, “các phát hiện của họ đã đặt nền móng cho một lĩnh vực nghiên cứu mới và thúc đẩy việc phát triển các liệu pháp điều trị mới cho ung thư và các bệnh tự miễn (Autoimmune disease)”.
Tuyên bố bổ sung rằng các nhà khoa học đoạt giải đã phát hiện ra “tế bào T điều hòa”, chúng đóng vai trò như nhân viên an ninh của hệ miễn dịch, ngăn chặn các tế bào miễn dịch tấn công cơ thể con người.
“Phát hiện của họ đóng vai trò then chốt trong việc giúp chúng ta hiểu hệ miễn dịch hoạt động như thế nào và vì sao không phải ai cũng mắc các bệnh tự miễn nghiêm trọng,” Chủ tịch Ủy ban Nobel, Olle Kampe nói.
Ủy ban cũng cho biết, phát hiện của họ đã thúc đẩy sự phát triển của các phương pháp điều trị y tế tiềm năng, và các nhà khoa học kỳ vọng những liệu pháp này có thể chữa trị bệnh tự miễn và mang lại phương pháp điều trị ung thư hiệu quả hơn.
Bà Brunkow là giám đốc dự án cấp cao tại Viện Nghiên cứu Sinh học Hệ thống (Institute for Systems Biology) ở Seattle, trong khi ông Ramsdell là cố vấn khoa học tại công ty Sonoma Biotherapeutics có trụ sở ở San Francisco.
Bà Brunkow biết tin mình giành được giải Nobel từ một nhiếp ảnh gia của Associated Press, người đã đến nhà bà vào sáng thứ Hai. Brunkow nói bà đã không nghe điện thoại từ Ủy ban Nobel gọi tới trước đó.
“Điện thoại tôi reo lên, tôi thấy một số từ Thụy Điển, và tôi nghĩ: chắc là cuộc gọi rác gì đó.”
Khi nhiếp ảnh gia của AP nói với bà rằng bà đã giành giải Nobel Y học, Brunkow vô cùng xúc động.
Ông Shimon Sakaguchi là giáo sư đặc nhiệm tại Đại học Osaka, Nhật Bản. Sau khi giải thưởng được công bố, ông nói tại cuộc họp báo: “Thật là một điều bất ngờ. Tôi hy vọng nghiên cứu trong lĩnh vực này sẽ tiếp tục phát triển để những thành quả của chúng tôi có thể được ứng dụng trong điều trị, và tôi cũng hy vọng chúng tôi có thể đóng góp cho điều đó.”
Ủy ban Nobel cho biết, những nghiên cứu này bắt đầu từ phát hiện năm 1995 của ông Sakaguchi về một loại tế bào miễn dịch chưa từng được biết đến trước đó, có thể bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh tự miễn.
Sau đó vào năm 2001, Brunkow và Ramsdell đã có một phát hiện quan trọng khác. Họ giải thích lý do tại sao một giống chuột cụ thể lại dễ mắc các bệnh tự miễn, và phát hiện ra rằng một gen của chúng đã bị đột biến. Họ đặt tên cho đột biến gen này là Foxp3, và gen này cũng liên quan đến một bệnh tự miễn hiếm gặp ở người.
2 năm sau, Sakaguchi đã kết nối các phát hiện này lại với nhau. Ông chứng minh rằng gen Foxp3 kiểm soát sự phát triển của các tế bào mà ông đã phát hiện vào năm 1995. Những tế bào này hiện nay được gọi là “tế bào T điều hòa”.
Giải Nobel được thành lập vào năm 1901 theo di chúc của nhà hóa học và nhà phát minh Thụy Điển Alfred Nobel. Giải thưởng ban đầu gồm năm hạng mục: Vật lý, Hóa học, Sinh lý học hoặc Y học, Văn học và Hòa bình, sau này bổ sung thêm giải Kinh tế.
Người đoạt giải được lựa chọn bởi các ủy ban chuyên gia đến từ nhiều tổ chức khác nhau. Ngoại trừ giải Hòa bình được trao tại thủ đô Oslo của Na Uy, các giải còn lại đều được trao tại thủ đô Stockholm của Thụy Điển.
Theo truyền thống, giải Y học là giải đầu tiên được công bố mỗi mùa Nobel, các giải thưởng còn lại sẽ lần lượt được công bố trong những ngày tiếp theo.
Xem thêm
Từ khóa Giải Nobel Y học
