Bộ Tư pháp Hoa Kỳ vào rạng sáng thứ Ba (14/1, giờ địa phương) đã công khai Tập một của báo cáo cuối cùng của cựu Biện lý Đặc biệt Jack Smith về cuộc điều tra hình sự hiện đã khép lại đối với Tổng thống đắc cử Donald Trump.

Donald Trump
Cựu Tổng thống Donald Trump đi ra khỏi tòa án sáu ngày xử án đầu tiên tại Tòa án Hình sự Manhattan, Thành phố New York ngày 15 tháng 4 năm 2024. (Nguồn ảnh: Jabin Botsford-Pool/Getty Images)

Vào rạng sáng thứ Ba (14/1), Tổng chưởng lý Merrick Garland đã công bố tập đầu tiên của báo cáo điều tra của ông Smith, tập trung vào vụ án bầu cử chống lại ông Trump sau khi được một toà án phúc thẩm liên bang bật đèn xanh.

Một lá thư mở đầu từ ông Smith gửi cho ông Garland cho biết rằng “thật nực cười” khi ông Trump tin rằng chính quyền Biden hoặc các nhân vật chính trị khác đã tác động hoặc chỉ đạo các quyết định của ông với tư cách là công tố viên. Ông Smith khẳng định trong thư rằng ông đã tuân theo Nguyên tắc của Công tố Liên bang.

Các vụ án của Trump đại diện cho những vụ án ‘trong đó hành vi phạm tội [là] trắng trợn nhất, gây tổn hại lớn nhất cho công chúng và bằng chứng chắc chắn nhất’“, ông Smith cho biết.

Trong báo cáo dài, ông Smith trình bày rằng văn phòng của ông hoàn toàn ủng hộ quyết định đưa ra cáo buộc hình sự đối với ông Trump vì ông ta “đã dùng đến một loạt các nỗ lực hình sự để duy trì quyền lực” sau khi thua cuộc bầu cử năm 2020.

Ông Smith cho biết trong phần kết luận rằng vào thời điểm chiến thắng bầu cử 2024 của ông Trump đã rõ ràng, các bên đã xác định xem bất kỳ tài liệu nào trong “bản cáo trạng thay thế có phải là đối tượng của quyền miễn trừ của tổng thống” hay không. Sau đó, Bộ Tư pháp đã xác định vụ án phải bị bác bỏ trước khi ông Trump nhậm chức vì tổng thống đương nhiệm không thể bị truy tố theo cách diễn giải Hiến pháp.

Quan điểm của Bộ cho rằng Hiến pháp cấm tiếp tục truy tố và truy tố Tổng thống là tuyệt đối và không phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các tội danh bị buộc tội, sức mạnh của bằng chứng của Chính phủ hoặc giá trị của việc truy tố, và Văn phòng [Biện lý Đặc biệt] hoàn toàn ủng hộ [quan điểm này]“, báo cáo của ông Smith nêu rõ.

Trong bài đăng sáng sớm thứ Ba (14/1) trên Truth Social, ông Trump gọi ông Smith là “tuyệt vọng” và “loạn trí” vì công bố “các phát hiện giả mạo” vào giữa đêm.

Tổng chưởng lý Garland đã bổ nhiệm ông Jack Smith, một cựu quan chức Bộ Tư pháp, làm Biện lý Đặc biệt vào tháng 11 năm 2022.

Ông Smith trước đây từng làm phó công tố Hoa Kỳ và là giám đốc bộ phận liêm chính công của Bộ Tư pháp liên bang. Trong vai trò Biện lý Đặc biệt do ông Garland bổ nhiệm, ông Smith đã chỉ đạo cuộc điều tra về việc ông Trump giữ lại các tài liệu mật sau khi rời Nhà Trắng và liệu cựu tổng thống có cản trở cuộc điều tra của chính phủ liên bang về vấn đề này hay không.

Ông Smith cũng được giao nhiệm vụ giám sát cuộc điều tra về việc ông Trump hay các quan chức và thực thể khác có can thiệp vào quá trình chuyển giao quyền lực một cách hòa bình sau cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2020 hay không, bao gồm cả việc can thiệp vào buổi họp lưỡng viện chứng nhận phiếu bầu của Đại cử tri đoàn vào ngày 6 tháng 1 năm 2021.

Ông Smith đã buộc tội ông Trump trong cả hai vụ án trên, nhưng ông Trump không nhận tội.

Vụ án hồ sơ mật đã bị Tòa án Quận Hoa Kỳ tại Quận phía Nam Florida bác bỏ vào tháng 7 năm 2024. Thẩm phán Aileen Cannon đã ra phán quyết rằng ông Smith đã được bổ nhiệm làm Biện lý Đặc biệt một cách bất hợp pháp.

Ông Smith đã buộc tội ông Trump tại Tòa án Quận Hoa Kỳ tại Washington D.C trong vụ án bầu cử năm 2020, nhưng sau khi ông Trump đắc cử tổng thống, ông Smith đã tìm cách bác bỏ vụ án này. Thẩm phán Tanya Chutkan của Tòa án Quận Hoa Kỳ tại Washington D.C đã chấp thuận yêu cầu đó của ông Smith.

Trong tháng Một này, Thẩm phán Cannon đã tạm thời chặn việc công bố báo cáo cuối cùng của ông Smith. Nhưng, một tòa phúc thẩm liên bang đã đảo ngược phán quyết của Thẩm phán Cannon, và cho phép Bộ Tư pháp công khai báo cáo của ông Smith.

Trong cuộc điều tra hồ sơ mật, ông Smith đã buộc tội ông Trump với 37 tội danh liên bang, trong đó có tội cố ý giữ lại thông tin quốc phòng, âm mưu cản trở công lý và tuyên bố sai sự thật. Ông Trump không nhận tất cả các tội danh này.

Ông Trump cũng bị buộc tội thêm ba tội danh trong một bản cáo trạng thay thế, các tội này gồm: một tội danh bổ sung về việc cố ý giữ lại thông tin quốc phòng và hai tội danh cản trở bổ sung.

Trong vụ án bầu cử năm 2020, ông Smith đã buộc tội ông Trump về tội âm mưu lừa đảo Hoa Kỳ; âm mưu cản trở một thủ tục chính thức; vi phạm một thủ tục chính thức; và âm mưu chống lại các quyền. Ông Trump không nhận tất cả các tội danh này.

Các vụ án do ông Smith đưa ra chống lại ông Trump chưa bao giờ được đưa ra xét xử tại cả hai khu vực tài phán Florida và Washington D.C.

Bất chấp những nỗ lực của các luật sư của ông Trump nhằm ngăn chặn việc công bố báo cáo điều tra của ông Smith, Tổng chưởng lý Merrick Garland vẫn khẳng định rằng ông ta sẽ công khai ít nhất một tập báo cáo của ông Smith và ông đã làm vậy chỉ vài ngày trước khi ông Trump chính thức trở lại Nhà Trắng.