Các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Nga và Ukraine sẽ tiếp tục thế nào?

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đồng ý vào thứ Ba (18/3) ngừng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, nhưng lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày này vẫn để lại nhiều vấn đề quan trọng chưa được giải quyết.

Lệnh ngừng bắn tạm thời không bao gồm bất kỳ biện pháp bảo vệ nào cho các binh sĩ đang chiến đấu trên tiền tuyến hoặc cho thường dân của cả Ukraine và Nga, những người vẫn đang phải sống dưới những đợt không kích của cả hai bên. 

Thỏa thuận sơ bộ của ông Putin được đưa ra sau một cuộc điện đàm kéo dài khoảng gần hai giờ với Tổng thống Donald Trump. Sau đó ông Trump đã lên mạng xã hội mô tả cuộc trao đổi là “rất tốt” và “hiệu quả”.

“Chúng tôi đã đồng ý về một lệnh Ngừng bắn ngay lập tức đối với tất cả các cơ sở hạ tầng và năng lượng [của Ukraine], với sự hiểu biết rằng chúng tôi sẽ nhanh chóng hành động để đạt được một Lệnh ngừng bắn toàn diện và cuối cùng là chấm dứt cuộc chiến khủng khiếp này giữa Nga và Ukraine. Quá trình đó hiện đang có hiệu lực và được thực thi toàn diện, và chúng tôi, hy vọng rằng, vì lợi ích của Nhân loại, sẽ hoàn thành nhiệm vụ!”, ông Trump tuyên bố. 

Sau đó, ông Trump phát biểu với bà Laura Ingraham trên chương trình “Ingraham Angle” của Fox News rằng quyết định thúc ép ông Putin tiến xa hơn trong một lệnh ngừng bắn “sẽ rất khó khăn. [Vì] Nga đang có lợi thế”.

Trả lời phỏng vấn ông Sean Hannity vào thứ Ba (18/3), Đặc phái viên Steve Witkoff cho biết Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz và Ngoại trưởng Marco Rubio sẽ đến Ả Rập Saudi vào Chủ Nhật (22/3) để thảo luận chi tiết về thỏa thuận hôm thứ Ba (18/3) giữa hai nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Nga. 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, vốn đã đồng ý ngừng bắn trong 30 ngày, nói sau cuộc điện đàm giữa ông Putin và ông Trump rằng ông sẽ ủng hộ đề xuất ngừng bắn có giới hạn do ông Putin đưa ra.

“Phía chúng tôi (sẽ) ủng hộ điều này”, ông Zelensky nói với các phóng viên trong một cuộc họp báo trực tuyến được tổ chức nhanh chóng, khi được hỏi về ý tưởng tạm dừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng.

Tuy nhiên, sau khi Moskva được cho là đã phóng hơn 40 máy bay không người lái vào cơ sở hạ tầng dân sự của Ukraine vài giờ sau đó, ông Zelensky đã lên tiếng kêu gọi thế giới ngăn chặn tổng thống Nga.

“Hôm nay, Putin đã thực tế bác bỏ đề xuất ngừng bắn hoàn toàn”, ông Zelensky cho biết trong một bài đăng trên Telegram. “Thế giới nên phản ứng lại bằng cách bác bỏ mọi nỗ lực kéo dài cuộc chiến của Putin”.

“‘Trừng phạt Nga. Hỗ trợ Ukraine’. Củng cố sức mạnh cho các đồng minh trong thế giới tự do và hướng tới các đảm bảo an ninh. Chỉ có việc Nga thực sự ngừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng dân sự, như một bằng chứng cho thấy thiện chí chấm dứt cuộc chiến này, mới có thể đưa hòa bình đến gần hơn”, ông Zelensky liệt kê các bước mà thế giới phương Tây có thể thực hiện để đối phó với ông Putin. 

Về phía Nga, Bộ Quốc phòng nước này phát đi tuyên bố vào thứ Tư (19/3) nói rằng quân đội Ukraine đã tấn công một cơ sở trung chuyển dầu khí tại vùng Krasnodar của Nga, địa điểm đóng vai trò  trong hệ thống vận hành đường ống dẫn dầu quốc tế có sự góp vốn của các nhà đầu tư Hoa Kỳ.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết trong đêm thứ Ba (18/3), Ukraine đã thực hiện một cuộc tấn công sử dụng ba máy bay không người lái cảm tử nhằm vào một trạm trung chuyển gần làng Kavkazskaya. Cơ sở này có nhiệm vụ trung chuyển dầu thô từ các bồn chứa vận chuyển bằng đường sắt vào hệ thống đường ống do Caspian Pipeline Consortium (CPC) vận hành – một tập đoàn quốc tế có sự tham gia của các tập đoàn lớn Hoa Kỳ như Chevron và Mobil.

Vụ tấn công đã gây hư hại một bể chứa dầu tại hiện trường, làm bùng lên một vụ hỏa hoạn vẫn chưa được khống chế hoàn toàn, theo báo cáo từ Bộ Quốc phòng Nga.

“Rõ ràng, đây là một hành động khiêu khích có chủ đích của chế độ Kiev nhằm phá hoại sáng kiến hòa bình của Tổng thống Hoa Kỳ”, quân đội Nga tuyên bố.

Tuyên bố cũng nhấn mạnh rằng vào thời điểm đó, Nga đang có bảy máy bay không người lái cảm tử bay về phía các mục tiêu quân sự tại vùng Nikolayev của Ukraine, khi Tổng thống Putin đã ra lệnh đình chỉ chiến dịch quân sự sau cuộc điện đàm với ông Trump. Bộ Quốc phòng Nga khẳng định rằng các lực lượng quân đội Nga đã sử dụng hệ thống phòng không và một chiến đấu cơ để vô hiệu hóa toàn bộ các máy bay không người lái này.

Sự việc trên cho thấy phía Kiev thiếu thiện trí đáp lại sáng kiến giảm căng thẳng mà hai nhà lãnh đạo Trump và Putin đang theo đuổi, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố. Ông Peskov cũng nhấn mạnh rằng giới chức Nga đang theo dõi sát sao hành động của chính quyền Kiev để xác định liệu họ có thực sự ủng hộ nỗ lực kiến tạo hòa bình của hai nhà lãnh đạo Trump và Putin hay không.

Chính quyền Trump lập luận rằng các cuộc đàm phán thực sự chỉ có thể bắt đầu khi một lệnh ngừng bắn được bảo đảm, tuy nhiên vẫn chưa rõ liệu các cuộc đàm phán sẽ diễn ra như thế nào khi không có một thỏa thuận nào bảo vệ thường dân trước các cuộc không kích của cả hai bên.

Cả Bộ Ngoại giao và Nhà Trắng đều không trả lời các câu hỏi của Fox News về lý do tại sao Tổng thống Trump tin rằng Tổng thống Putin “mong muốn tiến tới hòa bình”, điều mà ông Trump trước đó đã cáo buộc ông Zelensky không “nghiêm túc” khi ông cố gắng đàm phán về các đảm bảo an ninh cho Ukraine vào tháng trước.

Các quan chức từ NATO và Liên minh châu Âu đa số giữ im lặng, trong khi tổng thống Pháp và thủ tướng Đức bày tỏ lạc quan thận trọng sau cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Putin.

Ukraine đã đồng ý với một lệnh ngừng bắn vào tuần trước sau một cuộc họp kéo dài hàng giờ với Ngoại trưởng Marco Rubio và Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz. Sau đó, hai quan chức này cho biết họ sẽ “đưa [đề xuất này] đến phía Nga”. 

Mặc dù Washington không công bố chi tiết về các điều khoản mà Kiev đã đồng ý, nhưng ông Zelensky cho biết Hoa Kỳ đã thúc đẩy một lệnh ngừng bắn toàn diện trên tiền tuyến, trên không và trên Biển Đen – một mục tiêu mà ông Trump đã không thể đạt được trong cuộc thảo luận hôm thứ Ba (18/3) với ông Putin.

Ông Zelensky cũng cho biết phái đoàn Ukraine đã thảo luận về “việc thả tù nhân chiến tranh và những người bị giam giữ – cả quân nhân lẫn dân thường – cũng như việc trả lại trẻ em Ukraine bị chuyển đến Nga một cách cưỡng bức“.

Vụ trao trả tù binh và binh lính Ukraine bị thương này sau đó đã được thực hiện và ông Zelensky đã xác nhận. 

Diễn biến mới nhất trong tiến trình hòa bình cho Ukraine là cả Hoa Kỳ và Ukraine đều đã loan báo Tổng thống Trump và Tổng thống Zelensky đã có cuộc điện đàm “rất tốt” vào thứ Tư (19/3). 

“Vừa hoàn tất một cuộc điện đàm rất tốt với Tổng thống Zelensky của Ukraine”, ông Trump loan báo trên mạng xã hội Truth Social chỉ vài phút sau khi cuộc gọi kéo dài khoảng một giờ với nhà lãnh đạo Ukraine kết thúc.

“Phần lớn cuộc thảo luận dựa trên cuộc gọi được thực hiện hôm qua với Tổng thống Putin nhằm thống nhất cả Nga và Ukraine về các yêu cầu và nhu cầu của họ. Chúng tôi đang đi đúng hướng”, ông Trump cho biết thêm.

Ông Zelensky, trong một tuyên bố dài được đăng trên mạng xã hội X vào chiều thứ Tư (19/3), cũng cho biết cuộc gọi với ông Trump là “tích cực, rất có ý nghĩa và thẳng thắn”.

“Tôi cảm ơn ông ấy vì đã khởi đầu tốt đẹp và hiệu quả cho công việc của các nhóm Ukraine và Hoa Kỳ tại Jeddah vào ngày 11 tháng 3—cuộc họp của các nhóm này đã giúp ích đáng kể trong việc hướng tới chấm dứt chiến tranh. Chúng tôi nhất trí rằng Ukraine và Hoa Kỳ nên tiếp tục hợp tác để đạt được mục tiêu chấm dứt thực sự chiến tranh và đạt được nền hòa bình lâu dài. Chúng tôi tin rằng cùng với nước Mỹ, với Tổng thống Trump và dưới sự lãnh đạo của Hoa Kỳ, hòa bình lâu dài có thể đạt được trong năm nay”, tổng thống Ukraine cho biết.

Bất chấp sự hoài nghi từ Ukraine và các nhà lãnh đạo châu Âu, đặc phái viên Steve Witkoff hôm thứ Tư (18/3) cho biết ông tin rằng lệnh ngừng bắn hoàn toàn có thể đạt được trong vài tuần nữa.

Ông Witkoff cũng cho biết một cuộc họp chính thức giữa ông Trump và ông Putin “có khả năng sẽ diễn ra”, vì Ngoại trưởng Marco Rubio và cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz có kế hoạch trở lại Ả Rập Saudi vào Chủ Nhật (23/3) để thảo luận về các chi tiết của thỏa thuận hôm thứ Ba (18/3).

Hiện tại vẫn chưa rõ liệu một phái đoàn Ukraine cũng sẽ quay trở lại Ả Rập Saudi để bắt đầu các cuộc thảo luận với các đối tác Nga hay không.

Thiên Vân (T/h)

Xem thêm

Tổng thống Trump và Tổng thống Zelensky đã có cuộc điện đàm "rất tốt"

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã có cuộc điện đàm "rất tốt" vào thứ Tư (19/3).