Một người đàn ông Thụy Sĩ bị kết án tù sau khi đăng bình luận cho rằng “bộ xương của nam và nữ khác nhau” và gọi các bản dạng giới khác là “bệnh tâm lý”. Tòa án cho rằng bình luận này xúc phạm và phân biệt đối xử với cộng đồng LGBTQI, vi phạm luật chống lời nói thù ghét của Thụy Sĩ. Ông từ chối nộp phạt nên phải thi hành 10 ngày tù, làm dấy lên tranh luận về ranh giới giữa tự do ngôn luận và quy định chống phân biệt đối xử.

Ông Emanuel Brünisholz (Ảnh: Trích xuất hình ảnh video YouTube)

Ông Emanuel Brünisholz — một thợ sửa nhạc cụ (wind-instrument repairman) sống ở Burgdorf, vùng Bern, Thụy Sĩ — bị kết án vì một bài đăng trên mạng xã hội cho rằng “bộ xương của nam và nữ khác nhau” (theo ông, nếu “đào lên” sau 200 năm, chỉ tìm thấy bộ xương của nam và nữ), từ đó ngầm bác bỏ những định dạng giới khác.

Bài đăng được đăng vào tháng 12/2022, dưới một bài viết của một chính trị gia Thụy Sĩ (ông Andreas Glarner).

Nếu sau này người ta đào xác những người LGBTQI lên sau 200 năm, người ta cũng chỉ thấy xương của đàn ông hoặc đàn bà mà thôi. Còn tất cả các dạng giới tính khác chỉ là bệnh tâm thần do chương trình học ở trường tạo ra,” ông Emanuel Brünisholz phát biểu.

Sau đó, vào tháng 8/2023, cảnh sát gọi ông tới thẩm vấn.

Vào thàng 9/2023, công tố viên đã khởi tố ông với cáo buộc “xúc phạm công chúng / phân biệt đối xử với nhóm LGBT(Q)I, vi phạm nhân phẩm.”

Ông Brünisholz bị tòa tuyên phạt nộp tiền phạt 540 EUR (khoảng 16,5 triệu VND), cùng với một khoản tiền phạt bổ sung 2.700 EUR (khoảng 82,4 triệu VND) nhưng được cho hưởng án treo. Ông cũng phải nộp án phí (lệ phí tòa án) với tổng số tiền là 860 EUR (khoảng 26,2 triệu VND).

Ông kháng cáo nhưng thất bại, và từ chối nộp phạt — vì thế phải thực hiện bản án thay thế là 10 ngày tù giam. Ông bắt đầu chấp hành án vào ngày 2/12/2025.

Vấn đề pháp lý & tranh cãi

Nhiều người bênh vực ông Brünisholz (và tự do ngôn luận) cho rằng việc xét xử như vậy – vì khẳng định “xương chỉ thể hiện nam/nữ” — là phi lý, vi phạm tự do biểu đạt và tự do học thuật.

Có những tiếng nói ủng hộ ông, xem như ông là “martyr” (tử vì đạo cho tự do ngôn luận). Một trong số đó là tổ chức Bündnis Redefreiheit (Alliance for Freedom of Speech), gọi phán quyết là “sử dụng luật bảo vệ để phá hoại tự do.”

Một số nhà phê bình cũng cho rằng việc xem bình luận đó là lời nói thù ghét (hate speech) một phần vì định nghĩa rộng của bản dạng tính dục (sexual identities) — khiến ranh giới giữa tự do ngôn luận và luật chống phân biệt đối xử trở nên mờ nhạt.

Vụ này sử dụng điều khoản trong Bộ luật Hình sự Thụy Sĩ (Swiss Criminal Code) (Điều 261bis) — luật chống phân biệt đối xử/hate speech. Theo đó, kể từ 2020, bản dạng tính dục (sexual identities) được mở rộng nằm trong nhóm được bảo vệ.

Mặc dù lời bình luận nói đến bản dạng giới (gender identity) chứ không chỉ xu hướng tính dục (orientation), tòa án Thụy Sĩ vẫn kết luận rằng bình luận đó xúc phạm, phân biệt đối xử với cộng đồng LGBTQI, vi phạm nhân phẩm — điều bị luật pháp Thụy Sĩ nghiêm cấm.

Với ông Brünisholz, việc ông chọn vào tù thay vì nộp phạt khiến vụ việc nổi bật hơn — nhiều người xem hành động của ông Brünisholz bày tỏ rõ ràng lập trường, chứ không chỉ đơn thuần là chịu án tù.

Thiên Vân, theo Telegraph, Brussels Signal, The European Conservative, Schweizermonat