Dân Zimbabwe bầu tổng thống mới sau 8 tháng loại bỏ Mugabe

Hôm nay (30/7), người dân Zimbabwe sẽ đi bầu cử để chọn tổng thống mới kể từ sau khi loại bỏ được cựu Tổng thống Robert Mugabe vào tháng Mười Một năm ngoái. Cuộc bầu cử này đang được kỳ vọng sẽ giúp đất nước phía nam Châu Phi này thoát khỏi vị thế bị cô lập với thế giới và phục hồi nền kinh tế thảm bại của họ. 

Theo Reuters, hai ứng viên chính tranh cử tổng thống là Tổng thống đương nhiệm Emmerson Mnangagwa, 75 tuổi, đồng minh lâu năm của ông Mugabe và ông Nelson Chamisa, 40 tuổi, luật sư và mục sư trẻ có tài hùng biện, lôi cuốn đám đông.

Các cuộc khảo sát trước bầu cử cho thấy ông Mnangagwa chỉ nhận được sự ủng hộ nhỉnh hơn ông Chamisa chút ít. Theo luật bầu cử Zimbabwe, nếu không ứng cử viên nào đạt được quá bán phiếu bầu, hai ứng viên dẫn đầu sẽ bước vào cuộc bầu cử vòng hai vào ngày 8/9.

Ông Mnangagwa, nổi tiếng với biệt danh “Cá sâu”, một loài vật đặc trưng bởi tính cách lén lụt và tàn nhẫn, đã được Đảng ZANU–PF (Liên minh Quốc gia Châu Phi Zimbabwe – Mặt trận Yêu nước) cầm quyền đôn lên làm Tổng thống sau khi quân đội lật đổ Tổng thống Robert Mugabe trong một cuộc đảo chính không đổ máu vào tháng 11/2017.

Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông Mnangagwa đã hứa sẽ khôi phục nền kinh tế đang hấp hối, thu hút đầu tư nước ngoài và hàn gắn chia rẽ dân tộc, sắc tộc.

Phát biểu trong buổi tập trung chiến dịch cuối cùng tại sân vận động quốc gia Harare, ông Mnangagwa nói: “Người dân đang nói rằng điều đặc biệt sẽ tới với Zimbabwe và tôi chia sẻ quan điểm của họ”.

“Khi được tái cử trong cuộc bầu cử hôm thứ Hai với quyền lực thực sự cho sự thay đổi và một nhiệm kỳ 5 năm, tôi đảm bảo với quý vị rằng đất nước của chúng ta sẽ “Tiến lên và Tiến lên”. Tôi cam kết sẽ đem tới những thay đổi thực chất, mang lại sự thoải mái cho tất cả người dân Zimbabwe”, ông Mnangagwa nhấn mạnh.

Trong khi đó, ông Nelson Chamisa là một chính trị gia trẻ tuổi, một diễn giả lôi cuốn đã được rèn giũa khả năng ứng đối qua công việc tại phòng xử án và trên bục giảng. Vị mục sư và luật gia này đang giành được sự ủng hộ đông đảo của các cử tri trẻ và những cử tri thất nghiệp đã nản lòng với gần bốn thập kỷ dưới sự lãnh đạo của Đảng ZANU-PF.

Phát biểu với báo giới hôm 29/7, ông Chamisa cho hay: “Động lực này là lớn. Chiến thắng là chắc chắn. Không gì có thể ngăn cản người dân Zimbabwe tuyên bố chiến thắng của họ”.

“Chúng tôi sẽ kéo đổ tất cả các chướng ngại. Chúng tôi sẽ không để bất cứ chướng ngại nào… để chắc chắn chúng tôi sẽ chiến thắng cuộc bầu cử này”, ông Chamisa khẳng định.

Cựu Tổng thống Mugabe hôm 29/7 cũng bất ngờ xuất hiện trên truyền hình công khai nói rằng ông sẽ bầu cho phe đối lập, tấn công thẳng vào các đồng minh lâu năm của ông.

Tổng thống Mnangagwa sau đó lên tiếng cáo buộc sếp cũ đã có thỏa thuận ngầm với ông Chamisa, nhưng ông Mnangagwa không đưa ra bằng chứng.

“Lựa chọn này là rõ ràng, hoặc là quý vị bầu cho Mugabe dưới vỏ bọc là Chamisa hoặc quý vị bầu cho một Zimbabwe mới dưới sự lãnh đạo của tôi và Đảng ZANU-PF”, ông Mnangagwa nói trong video đăng trên trang facebook cá nhân.

Ngoại giới đánh giá cuộc bầu cử tại Zimbabwe lần này có thể không được coi là “tự do và công bằng”, nhưng nó có thể được phân loại là “đủ tốt” so với các cuộc bầu cử đầy gian lận và bạo lực dưới thời ông Mugabe.

Tổng thống Mnangagwa đã chào đón truyền thông nước ngoài và các nhà quan sát quốc tế từ Liên minh Châu Âu, Mỹ và Khối Thịnh vượng chung, trong khi các đảng đối lập được phép tổ chức các chiến dịch vận động tranh cử tự do.

Tuy nhiên, cũng đã có những báo cáo về hăm dọa và cưỡng bức cử tri trước bầu cử và truyền thông nhà nước được cho là đưa tin thiên vị Đảng ZANU–PF.

Đảng Phong trào vì Thay đổi Dân chủ (MDC) của ông Chamisa không đồng tình với tiến trình bầu cử lần này. Ông Chamisa cáo buộc Ủy ban Bầu cử Zimbabwe (ZEC) thiên vị Đảng ZANU–PF và cho rằng ZEC in phiếu bầu mờ và danh sách cử tri gian lận khi có cả tên người đã chết và trẻ em.

ZEC đã nhiều lần lên tiếng bác bỏ cáo buộc của Đảng MDC và khẳng định họ làm việc hoàn toàn độc lập.

Reuters nhận định dù ai chiến thắng, ông Mnangagwa hay ông Chamisa, vị tổng thống mới sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ lớn lao trong việc đưa đất nước Zimbabwe trở lại với quỹ đạo đúng đắn sau 37 năm cầm quyền của ông Mugabe gắn liền với tham nhũng, quản lý yếu kém, cô lập ngoại giao, đưa một trong những nền kinh tế hứa hẹn nhất Châu Phi chìm sâu vào khủng hoảng.

Xuân Thành

Xem thêm: