Mỹ, Canada đã chốt được thỏa thuận thương mại, duy trì NAFTA ba bên

Sau những đàm phán căng thẳng và khẩn trương, Mỹ và Canada cuối cùng đã ký được thỏa thuận thương mại quan trọng vào cuối ngày Chủ Nhật (30/9) để cứu vãn hiệp định thương mại ba bên Mỹ – Canada – Mexico, duy trì khối thương mại tự do Bắc Mỹ trị giá 1,2 ngàn tỷ USD đang có nguy cơ đổ vỡ sau 1/4 thế kỷ tồn tại.

Embed from Getty Images

Ngành ô tô của Canada sẽ tiếp tục phát triển khi thỏa thuận vừa đạt được giúp nước này được miễn thuế khi xuất sang Mỹ cho dù Washington có đánh thuế nhập khẩu với ô tô toàn cầu. 

Ngoại giới đánh giá đây là một chiến thắng trong nghị trình định hình một kỷ nguyên tự do thương mại toàn cầu mới của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump khi Mỹ đã ép được Canada và Mexico phải chấp nhận nhiều hạn chế thương mại hơn với Mỹ – đối tác xuất khẩu chính của họ.

Mục tiêu chính của ông Trump trong việc đàm phán lại NAFTA (Hiệp định Thương mại Tư do Bắc Mỹ mà Mỹ, Canada, Mexico ký từ năm 1994) là để giúp giảm thâm hụt thương mại của Mỹ với hai nước láng giềng. Đây cũng là mục tiêu mà ông Trump đang theo đuổi thực hiện với Trung Quốc bằng cách áp đặt thuế quan lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Được biết, Hiệp định Mỹ – Mexico – Canada (USMCA) mới thay cho NAFTA cũ sẽ tiếp tục duy trì thị trường Bắc Mỹ phi thuế quan, nhưng thỏa thuận này sẽ khiến các nhà sản xuất ô tô toàn cầu khó có thể thực hiện sản xuất ô tô giá rẻ tại Mexico và điều đó giúp mang thêm nhiều việc làm cho lao động Mỹ.

Trao đổi với báo giới sau cuộc họp nội các vào đêm muộn để thảo luận về thỏa thuận thương mại với Mỹ, Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho hay: “Hôm nay là ngày tốt đẹp cho Canada”.

Trong một tuyên bố chung về thỏa thuận vừa đạt được, Canada và Mỹ cho biết hiệp định mới sẽ “dẫn tới thị trường tự do hơn, thương mại công bằng hơn và tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ hơn trong khu vực”.

Theo Reuters, các nhà đàm phán của hai nước đã phải làm việc hết sức khẩn trương trước hạn chót mà phía Mỹ đặt ra để giải quyết các khác biệt và cả hai đều cùng nhượng bộ để chốt được thỏa thuận cuối cùng. Trước đó, vào tháng Tám, Mỹ và Mexico cũng đã đạt được một thỏa thuận thương mại song phương và chờ đàm phán với Canada để tiếp tục duy trì thỏa thuận ba bên.

Một quan chức Mỹ giấu tên nói với Reuters: “Đây là một chiến thắng lớn cho tổng thống [Mỹ] và là một sự xác nhận cho chiến lược của ông trong lĩnh vực thương mại quốc tế”.

Một nguồn tin từ chính phủ Trump tiết lộ rằng Tổng thống Đảng Cộng hòa đã phê duyệt thỏa thuận với Canada. Giới chức Mỹ dự kiến sẽ ký thỏa thuận ba bên với Canada và Mexico vào cuối tháng Mười Một, sau đó thỏa thuận này sẽ được chuyển tới Quốc hội Mỹ thông qua.

Canada đã nhượng bộ Mỹ thế nào?

Theo Reuters, trong thỏa thuận vừa đạt được với Mỹ, Canada đã thành công trong việc duy trì cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại nhằm bảo vệ ngành công nghiệp gỗ của họ và một số ngành khác khỏi thuế chống phá giá của Mỹ. Tuy nhiên, chính phủ của Thủ tướng Justin Trudeau cũng phải chấp nhận một số nhượng bộ.

Canada đã đồng ý để nông dân ngành sữa Mỹ tiếp cận vào 3,5% thị phần thị trường sữa Canada, trị giá khoảng 16 tỷ USD hàng năm.

Thỏa thuận cũng yêu cầu tỷ lệ nội địa hóa các bộ phận xe ô tô cao hơn trong khu vực Bắc Mỹ và các bộ phận sản xuất nội địa đó phải chi trả nhân công ít nhất 16 USD/giờ. Quy định này nhằm mục tiêu chuyển việc làm từ Mexico sang Mỹ hoặc Canada và tránh để các nhà sản xuất ô tô quốc tế tận dụng trị trường nhân công rẻ của Mexico để xây nhà máy sản xuất, sau đó xuất sang Mỹ.

Thỏa thuận vừa đạt được cũng không giúp Canada được miễn trừ thuế thép và nhôm xuất sang Mỹ.

Tuy vậy, Canada và Mexico sẽ không bị đánh thuế ô tô xuất Mỹ nếu Washington thực thi gói thuế nhập khẩu 25% lên mặt hàng ô tô toàn cầu trong thời gian tới. Thay vào đó, Canada và Mexico mỗi nước sẽ được cấp hạn ngạch xuất sang Mỹ 2,6 triệu phương tiện vận chuyển hành khách mỗi năm.

Hạn ngạch này sẽ cho phép tăng trưởng đáng kể trong xuất khẩu ô tô không thuế quan từ Canada khi mức sản xuất hiện tại của họ vào khoảng 2 triệu phương tiện, bảo vệ được các nhà máy ở Canada. Hạn ngạch cũng cao hơn 1,8 triệu chiếc xe ô tô con và xe đa dụng mà Mexico đã xuất sang Mỹ vào năm ngoái.

“Đây là một đêm tuyệt vời cho Mexico”, Ngoại trưởng Mexico Luis Videgaray nói với báo giới khi có tin Mỹ và Canada đã đạt được thỏa thuận thương mại.

Thị trường tài chính Bắc Mỹ đã có phản ứng tích cực sau khi Mỹ, Canada đạt được thỏa thuận thương mại.

Thị trường chứng khoán Mỹ gia tăng với chỉ số S&P 500 có kỳ hạn tăng hơn 0,5%, cho thấy chỉ số tiêu chuẩn sẽ mở phiên thứ Hai (1/10) gần mức kỷ lục.

Đồng đô la Canada tăng lên mức cao nhất kể từ tháng Năm so với đô la Mỹ, tăng khoảng 0,5%. Đồng peso của Mexico tăng 0,8% lên mức cao nhất kể từ đầu tháng Tám.

Hùng Cường

Xem thêm: