Mỹ chế tài Bộ Quốc phòng Iran, Tổng thống Venezuela Maduro

Chính phủ Mỹ hôm thứ Hai (21/9) đã áp đặt các chế tài mới lên Bộ Quốc phòng Iran và các cơ quan khác liên quan tới chương trình hạt nhân và vũ khí của Iran. Washington cũng áp chế tài mới lên Tổng thống Venezuela Maduro vì cho rằng ông này có quan hệ rất gần gũi với chế độ Tehran.

Embed from Getty Images

Các chế tài mới áp lên Iran bao gồm một lệnh hành pháp mới ông Trump đã ký nhắm mục tiêu trừng phạt những thực thể, cá nhân mua hoặc bán vũ khí thông thường của Iran.

Căn cứ theo lệnh hành pháp này, Mỹ nói rằng họ đã áp đặt các chế tài lên Bộ Quốc phòng Iran, Cơ quan Hậu cần Quân đội Iran và Tổ chức Công nghiệp Quốc phòng Iran cùng giám đốc của tổ chức này, ông Mehrdad Akhlaghi-Ketabchi.

Động lực cho việc Mỹ áp chế tài mới là lệnh cấm vận vũ khí của Hiệp Hiệp Quốc đối với Iran sắp hết hạn và đó cũng là nhằm cảnh báo các nhân tố nước ngoài rằng nếu họ mua hoặc bán vũ khí cho Iran, thì họ sẽ bị trừng phạt.

Theo thỏa thuận hạt nhân 2015 mà Iran ký với 6 cường quốc – Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Nga và Trung Quốc, lệnh cấm vận vũ khí thông thường của Liên Hiệp Quốc đối với chế độ Tehran sẽ hết hạn vào ngày 18/10 tới đây.

Ông Pompeo nói trong buổi họp báo hôm 21/9: “Dù bạn là ai, nếu bạn vi phạm lệnh cấm vận vũ khí của Liên Hiệp Quốc áp lên Iran, thì bạn sẽ gặp rủi ro bị chế tài”.

Trước đó, Washington loan báo rằng họ đã kích hoạt điều khoản “tái thiết lập từ đầu” (snapback) gần như tất cả các chế tài Liên Hiệp Quốc đối với Iran, trong đó có lệnh cấm vận vũ khí và điều này có hiệu lực từ 8 giờ tối ngày thứ Bảy 19/9 (giờ Mỹ).

Các bên khác tham gia thỏa thuận hạt nhân 2015 và 13/15 thành viên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã nói rằng họ không cho rằng Mỹ có quyền tái áp đặt các chế tài của Liên Hiệp Quốc nên Iran vì Washington đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân từ năm 2018. Các nước này cũng khẳng định động thái kích hoạt điều khoản “snapback” của Mỹ là không có hiệu lực pháp lý.

Bất chấp sự phản đối của nhiều nước, ông Pompeo nói rằng nước Mỹ không bị cô lập. “Hôm nay đất nước bị cô lập không phải là Mỹ mà là Iran”, ông Pompeo nói.

Trong một lệnh hành pháp khác, Mỹ cũng nhắm mục tiêu vào 6 cá nhân và 3 thực thể liên quan tới Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI). Trong khi, Bộ Thương mại Mỹ đã thêm 5 cá nhân liên quan tới AEOI vào “Danh sách Thực thể”, áp đặt các hạn chế kiểm soát xuất khẩu đối với những đối tượng này.

Bộ Tài chính Mỹ cũng đã chế tài 3 cá nhân và 4 thực thể liên quan tới tổ chức tên lửa đạn đạo nhiên liệu đẩy lỏng của Iran.

Về phần ông Maduro, ngoài chế tài mới, lãnh đạo theo đường lối xã hội của Venezuela trước đó cũng đã bị Mỹ áp đặt nhiều lệnh trừng phạt. Washington cáo buộc ông Maduro làm xói mòn nền dân chủ tại Venezuela và quan hệ gần gũi với Iran.

“Gần hai năm qua, các quan chức tham nhũng tại Tehran đã làm việc với chế độ bất hợp pháp tại Venezuela để phát lờ lệnh cấm vận vũ khí của Liên Hiệp Quốc”, ông Pompeo nói, nhưng không nêu chi tiết về mối quan hệ giữa Caracas và Tehran.

Như Ngọc

Xem thêm: