Mỹ đồng ý gia hạn hiệp ước chiến lược với Palau

Minh Ngọc
•
Thứ Năm, 18/05/2023

Ngày 17/5, Hoa Kỳ và Palau đã đồng thuận gia hạn một hiệp ước chiến lược quan trọng, một phần trong nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm tăng cường hỗ trợ giữa các quốc đảo Thái Bình Dương để chống lại sự cạnh tranh từ Trung Quốc.

Hai bên đã ký tắt một thỏa thuận Hiệp ước về Hiệp hội Tự do (COFA) mới tại Palau sau khi Hoa Kỳ đạt được thỏa thuận tương tự với Micronesia hôm 15/5.

“Đó là một ngày lịch sử!!” Văn phòng của Tổng thống Palau Surangel Whipps Jr đăng trên trang Facebook của họ. “Chúa phù hộ Palau! Chúa phù hộ Hợp chủng quốc Hoa Kỳ! Chúa phù hộ tất cả chúng ta!”

Đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ Joseph Yun phát biểu tại một buổi lễ rằng hiệp định với Palau sẽ được chính thức ký kết vào tuần tới tại Papua New Guinea. Ông nói với Reuters, hiệp ước COFA mới cùng Micronesia đã được ký vào ngày 16/5 tại Port Moresby.

Tổng thống Biden dự kiến sẽ tham dự buổi lễ đón, nhưng vào ngày 16/5, ông đã phải hủy bỏ chuyến dừng chân ngắn ngủi ở Papua New Guinea do cuộc khủng hoảng trần nợ của Hoa Kỳ.

Các nhà phân tích nhận định, việc hủy bỏ lệnh dừng chân ở Papua New Guinea là một đòn giáng mạnh vào uy tín của Mỹ ở khu vực đảo quốc Thái Bình Dương, nơi từ lâu đã bị Washington bỏ bê.

Washington lần đầu tiên ký kết thỏa thuận COFA với ba quốc đảo vào những năm 1980, theo đó Washington giữ trách nhiệm bảo vệ họ và cung cấp hỗ trợ kinh tế đồng thời giành được quyền tiếp cận độc quyền đối với các vùng chiến lược rộng lớn ở Thái Bình Dương.

Việc đổi mới hiệp ước đã trở thành một phần quan trọng trong nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm đẩy lùi quyết tâm mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc ở Thái Bình Dương. Các nhà ngoại giao Trung Quốc tỏ ra khá quan tâm đến khu vực này. Các công ty xây dựng và khai thác mỏ của Trung Quốc đã mở rộng hoạt động kinh doanh của họ ở nhiều đảo quốc.

Hiệp ước COFA của Quần đảo Marshall sẽ hết hạn trong năm nay. Ông Yun không đưa ra lý do trì hoãn việc gia hạn, nhưng theo dự kiến sẽ một cuộc bầu cử quốc hội diễn ra vào tháng 11.

Ông lưu ý thêm, họ sẽ cung cấp cho ba bang COFA tổng cộng khoảng 6,5 tỷ USD trong 20 năm.

Năm ngoái, hơn 100 nhóm kiểm soát vũ khí, môi trường và các nhóm hoạt động khác đã thúc giục chính quyền Biden chính thức xin lỗi Quần đảo Marshall về tác động của vụ thử hạt nhân quy mô lớn của Mỹ ở đó và đưa ra mức bồi thường xứng đáng.

Người dân đảo Marshall vẫn đang bị ảnh hưởng bởi sức khỏe và ảnh hưởng môi trường của 67 vụ thử bom hạt nhân của Hoa Kỳ từ năm 1946 đến năm 1958, trong đó bao gồm vụ “Castle Bravo” tại Đảo san hô Bikini năm 1954 – quả bom lớn nhất của Hoa Kỳ từng được kích nổ.