Chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Syria tới Hoa Kỳ sau gần 80 năm
- Trần Đình
- •
Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ tiếp đón Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa tại Nhà Trắng vào thứ Hai (10/11) theo giờ địa phương, chào mừng chính quyền từng bị xem là một “quốc gia bị ruồng bỏ” (pariah state) gia nhập liên minh toàn cầu do Mỹ dẫn đầu chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS).
Đây là lần đầu tiên kể từ khi Syria giành độc lập khỏi Pháp năm 1946, một nguyên thủ Syria đến thăm Nhà Trắng. Trước chuyến thăm này, Mỹ đã dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Syria, vốn được áp đặt suốt hàng thập kỷ dưới thời gia tộc Assad cầm quyền.
Vào tháng 12 năm ngoái, ông al-Sharaa đã lãnh đạo lực lượng nổi dậy lật đổ cựu Tổng thống Bashar al-Assad, và tháng 1 năm nay được bổ nhiệm làm tổng thống lâm thời.
Trước đây, ông al-Sharaa từng có liên hệ với tổ chức al-Qaida, và từng bị Mỹ treo thưởng 10 triệu USD để bắt giữ. Tuy nhiên, vào tháng 5 năm nay, trong chuyến thăm Ả Rập Xê Út, Tổng thống Trump đã lần đầu tiên gặp gỡ al-Sharaa.
Khi đó, ông Trump mô tả al-Sharaa là một “người trẻ, có ngoại hình ấn tượng, là một chiến binh cứng rắn, từng trải và có kinh nghiệm phong phú”.
Đây là cuộc tiếp xúc chính thức đầu tiên giữa Mỹ và Syria kể từ năm 2000, khi cựu Tổng thống Bill Clinton gặp Hafez al-Assad, cha của Bashar al-Assad.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết chuyến thăm hôm thứ Hai là “một phần trong nỗ lực ngoại giao của tổng thống nhằm gặp gỡ mọi đối tác trên thế giới để thúc đẩy hòa bình”.
Gần đây, ông Trump nhận xét rằng al-Sharaa “đã làm rất tốt cho đến nay”, và nói thêm rằng kể từ khi Mỹ nới lỏng các lệnh trừng phạt, “mối quan hệ với Syria đã đạt được nhiều tiến triển đáng kể”.
Một quan chức hiểu rõ kế hoạch của chính phủ tiết lộ rằng nếu Syria gia nhập liên minh toàn cầu chống IS, nước này sẽ hợp tác chặt chẽ hơn với quân đội Mỹ. Quân đội Syria mới được thành lập, cùng với lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo ở miền Đông Bắc, trước đó đã tham chiến chống IS.
Trước khi ông al-Sharaa đến Mỹ, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã bỏ phiếu dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với Tổng thống Syria và các quan chức chính phủ khác. Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Mike Waltz cho biết động thái này là “một tín hiệu mạnh mẽ cho thấy Syria đã bước vào kỷ nguyên mới kể từ khi chế độ Assad sụp đổ”.
Tổng thống al-Sharaa cũng mang theo ưu tiên riêng trong chuyến thăm này — mong muốn dỡ bỏ hoàn toàn các biện pháp trừng phạt đối với Syria, vốn được áp đặt do chính quyền và lực lượng an ninh Assad bị cáo buộc vi phạm nhân quyền nghiêm trọng. Mặc dù các biện pháp trừng phạt theo Đạo luật Caesar (Caesar Act) hiện đã được Tổng thống Trump tạm thời miễn trừ, nhưng việc bãi bỏ vĩnh viễn vẫn cần quốc hội thông qua.
Hiện có hai đề xuất:
Một là của Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen (đảng Dân chủ, thành viên cấp cao của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện), đề nghị hủy bỏ hoàn toàn các lệnh trừng phạt mà không kèm điều kiện.
Đề xuất còn lại của Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (đảng Cộng hòa, bang Nam Carolina), yêu cầu gắn việc dỡ bỏ với các điều kiện cụ thể và rà soát định kỳ sáu tháng một lần.
Tuy nhiên, một số người ủng hộ các dự luật này lo ngại rằng nếu việc dỡ bỏ kèm điều kiện, các doanh nghiệp sẽ e ngại đầu tư, vì họ sợ lệnh trừng phạt có thể quay trở lại bất cứ lúc nào.
Ông Mouaz Moustafa, giám đốc điều hành Nhóm Công tác Khẩn cấp Syria (Syrian Emergency Task Force), ví điều này như “một cái bóng bao trùm lên đất nước, khiến mọi sáng kiến phát triển đều bị tê liệt”.
Xem thêm
