Nga đình chỉ hiệp ước INF sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận này

Nga hôm thứ Bảy (2/2) đã tuyên bố đình chỉ Hiệp ước Lực lượng Hạt nhân tầm trung (INF). Động thái này của Moscow diễn ra chỉ một ngày sau khi Mỹ chính thức thông báo rút khỏi Hiệp ước INF trong vòng 6 tháng, viện dẫn Nga vi phạm thỏa thuận.

Embed from Getty Images

Tổng thống Nga Vladimir Putin họp với nội các bàn về Hiệp ước INF hôm 2/2.

Hôm thứ Sáu (1/2), Bộ Ngoại giao Mỹ đã thông báo Washington sẽ rút khỏi Hiệp ước INF trong vòng 6 tháng nếu Moscow không chấm dứt việc vi phạm hiệp ước được ký kết từ năm 1987.

Phía Mỹ cũng nói thêm rằng họ sẽ cân nhắc việc rút lui nếu Nga tuân thủ thỏa thuận, trong đó cấm cả hai nước lắp đặt tên lửa mặt đất tầm trung và tầm ngắn tại Châu Âu. Nga trước nay vẫn luôn phủ nhận việc họ vi phạm Hiệp ước INF.

Theo Reuters, hôm thứ Bảy (2/2), Washington đã nói rằng họ đã chính thức thông báo với Nga và các bên khác về ý định của Mỹ và đã đình chỉ nghĩa vụ của họ theo Hiệp ước INF.

Phản ứng trước động thái của Mỹ, Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một cuộc họp với các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng được quay lên truyền hình, đã nói rằng: “Đối tác Mỹ đã tuyên bố rằng họ đình chỉ tư cách thành viên của họ trong hiệp ước này và chúng ta cũng đình chỉ.”

Ông Putin cho biết Nga sẽ bắt đầu làm việc để sản xuất các loại tên lửa mới, trong đó có tên lửa siêu thanh và yêu cầu các bộ trưởng không được khởi xướng các cuộc đàm phán giải giáp vũ khí với Washington. Tổng thống Nga cáo buộc Mỹ chậm phản ứng trong việc xúc tiến đàm phán giải giáp vũ khí.

“Chúng tôi, trong nhiều năm qua, đã nhiều lần và liên tục dấy lên câu hỏi về các cuộc đàm phán thực chất về vấn đề giải giáp vũ khí. Chúng tôi nhận thấy rằng trong nhiều năm qua đối tác [Mỹ] đã không ủng hộ các đề xướng của chúng tôi,” Reuters dẫn lời ông Putin.

Tranh cãi giữa Mỹ và Nga về Hiệp ước INF đã kéo theo những phản ứng mạnh mẽ từ Châu Âu và Trung Quốc.

Các quốc gia Châu Âu lo ngại rằng việc Hiệp ước INF bị hủy bỏ sẽ dẫn tới một cuộc chạy đua vũ khí mới với khả năng Mỹ sẽ lắp đặt tên lửa thế hệ mới tại lục địa này.

Trung Quốc hôm thứ Bảy (2/2) cũng lên tiếng thúc giục Mỹ giải quyết những khác biệt với Nga thông qua đàm phán. Chế độ Bắc Kinh đang là nước sản xuất nhiều tên lửa tầm trung và ngắn. Mỹ đã nhiều lần đề nghị Trung Quốc tham gia vào Hiệp ước INF nhưng nước này đều từ chối.

Theo Reuters, trong cuộc họp với Tổng thống Putin, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cáo buộc Mỹ vi phạm INF và các thỏa thuận vũ khí khác, trong đó có hiệp ước cấm phổ biến vũ khí hạt nhân.

Ông Putin khẳng định rằng Nga sẽ không phá hủy vũ khí của họ tại Châu Âu và các khu vực khác nếu Mỹ không có hành động tương tự.

Bộ Ngoại giao Mỹ trong tuyên bố hôm thứ Bảy (2/2) nói rằng Mỹ không thể bị hạn chế bởi INF trong khi Nga lại vi phạm hiệp ước này.

“Mỹ đã kết luận rằng những sự kiện đặc biệt liên quan tới vấn đề của Hiệp ước phát sinh từ Nga, việc [Moscow] không tuân thủ liên tục thỏa thuận đã gây nguy hiểm tới những lợi ích tối cao của Mỹ,” tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh.

Xuân Thành