Nghi vấn trong nhắc nhở của giới chức Trung Quốc với du học sinh về nước

Chính phủ Mỹ có kế hoạch hủy bỏ visa (thị thực) của nhà nghiên cứu và nghiên cứu sinh sau tiến sĩ đối với ít nhất 3.000 người quốc tịch Trung Quốc có liên quan trực tiếp đến quân đội Trung Quốc, qua đó trục xuất họ về nước. Chính sách chưa từng có này có thể ảnh hưởng đến 360.000 nhân tài từ Trung Quốc Đại Lục. Dường như đến nay chưa thấy giới chức Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) có bất kỳ lời giải thích chi tiết nào về vấn đề này.

Khoảng 3.000 du học sinh Trung Quốc bị ảnh hưởng

Theo VOA (Tiếng nói nước Mỹ), Chính phủ Mỹ cho rằng việc ĐCSTQ dùng đông đảo giới nghiên cứu sinh và nhà nghiên cứu sau tiến sĩ để mua lại công nghệ nhạy cảm và quyền sở hữu trí tuệ của Mỹ là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Mỹ, vì vậy sẽ hạn chế visa đối với tất cả những nhà nghiên cứu liên quan đến quân đội của ĐCSTQ. Theo ước tính có khoảng 3.000 người bị ảnh hưởng bởi chính sách này.

Theo thông tin từ Thời báo New York (NYT), có khoảng 360.000 du học sinh Trung Quốc tại Mỹ, con số 3.000 người nêu trên chiếm chưa đến 1% tổng số, nhưng những người này có thể đang thực hiện nghiên cứu quan trọng. Đây là lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ Mỹ có động thái trục xuất số lượng lớn du học sinh Trung Quốc Đại Lục.

Mặc dù nguồn tin không cung cấp danh sách các trường bị ảnh hưởng, nhưng theo BBC của Anh chỉ ra có hơn 40 trường đại học và cao đẳng của Trung Quốc liên quan đến quân đội ĐCSTQ, bao gồm nhiều trường danh tiếng như Viện Công nghệ Bắc Kinh , Đại học Hàng không và Vũ trụ Bắc Kinh, Viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân, Đại học Kỹ thuật Cáp Nhĩ Tân, Đại học Bách khoa Tây Bắc, Đại học Hàng không và Vũ trụ Nam Kinh và Đại học Khoa học và Công nghệ Nam Kinh. Bảy trường này trực thuộc Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin của Chính phủ ĐCSTQ, thường được gọi là “7 người con của quốc phòng”. Ngoài ra còn có các trường trực thuộc Quân ủy Trung ương ĐCSTQ như Đại học Quốc phòng Trung Quốc và Đại học Khoa học và Công nghệ Quốc phòng ở Trường Sa.

Hiện không rõ liệu các trường có quan hệ chặt chẽ với quân đội ĐCSTQ có nằm trong phạm vi của chính sách thắt chặt thị thực hay không, nhưng tuần trước Bộ Thương mại Mỹ đã liệt kê Viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân và Đại học Kỹ thuật Cáp Nhĩ Tân vào “danh sách thực thể” cấm nhập khẩu công nghệ Mỹ.

Liên quan đến lệnh truy nã một du học sinh Trung Quốc  

Trên thực tế, Cục Điều tra Liên bang (FBI) và Bộ Tư pháp Mỹ đã nhiều lần đưa ra cảnh báo rằng du học sinh Trung Quốc, đặc biệt là những người tham gia nghiên cứu khoa học, là mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh quốc gia Mỹ.

Thời báo New York dẫn lời quan chức Mỹ nói rằng trong ba năm qua, chính quyền Trump cũng đã thảo luận về vấn đề hạn chế visa cho sinh viên Trung Quốc. Từ năm 2018 Chính phủ Mỹ cũng đã giới hạn thời gian thị thực một năm đối với du học sinh Trung Quốc làm việc trong các lĩnh vực nhạy cảm, sau đó có thể chọn gia hạn tiếp.

Nhưng biện pháp lần này nhằm vào du học sinh liên quan đến quân đội ĐCSTQ là vì lệnh truy nã của FBI hồi tháng Một đối với một sinh viên Đại học Boston là Diệp Yến Thanh (Yanqing Ye), khi sinh viên này xin thị thực đã che giấu mối quan hệ với quân đội ĐCSTQ.

Theo FBI, Diệp Yến Thanh từng theo học Đại học Công nghệ Quốc phòng Trung Quốc. Từ tháng 10/2017 đến tháng 4/2019 anh học Khoa Vật lý, Hóa học và Kỹ thuật Y sinh (Biomedical Engineering, BME) tại Đại học Boston. Lệnh truy nã liên quan đến việc trong thời gian học Đại học Boston sinh viên này luôn thực hiện các nhiệm vụ của quân đội Trung Quốc, bao gồm nghiên cứu, đánh giá các trang web của quân đội Mỹ và chuyển các tài liệu và thông tin của Mỹ về Trung Quốc Đại Lục.

Hiện tại, quan chức của ĐCSTQ chưa đưa ra lời giải thích chi tiết về vấn đề này. Hôm 30/5 Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ mới đưa ra thông báo trên trang web cho biết sẽ bố trí các du học sinh “đủ điều kiện” bay chuyến bay CA 818 từ Washington đến Quảng Đông. Thông báo cũng đề cập rằng gần đây nhiều công dân Trung Quốc xuất cảnh đã bị Hải quan Mỹ kiểm tra vật dụng điện tử cá nhân, vì vậy nhắc nhở những người trở về nước hãy tìm hiểu quy định xuất nhập cảnh của Mỹ để tránh sự bất tiện và mất mát khi xuất cảnh. Lời nhắc nhở của cơ quan chức năng ĐCSTQ lần này chắc chắn sẽ gây ra nhiều nghi vấn.

Tuyết Mai

Xem thêm: