Ngày 15/10, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ thực hiện các chính sách công nghiệp mạnh mẽ nhằm bảo vệ các ngành chiến lược trước hành vi thao túng thị trường của Trung Quốc. Ông xác nhận rằng Mỹ sẽ đầu tư vào các lĩnh vực then chốt, đồng thời thiết lập “giá sàn” để chống lại việc Trung Quốc phá giá và gây áp lực lên doanh nghiệp phương Tây.

Bessent Ha Lap Phong
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent (trái) và Phó Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc Hà Lập Phong. (Ảnh ghép)

Phát biểu trên CNBC, ông Bessent nêu rõ: “Trong 20 năm qua, bất cứ khi nào một quốc gia kinh tế thị trường thành lập nhà máy tinh luyện hay chế biến, Trung Quốc lại nhảy vào, phá giá và khiến họ phá sản. Chúng tôi sẽ không để điều đó xảy ra nữa”. Ông cho biết Mỹ sẽ áp dụng chính sách mua trước và thiết lập giá sàn trên nhiều ngành công nghiệp quan trọng.

Đầu tư chiến lược và vai trò dẫn dắt của chính phủ

Ông Bessent cho biết một số khoản đầu tư chiến lược đã được triển khai. Cụ thể:

  • Ngày 1/10: Bộ Năng lượng đầu tư vào công ty Lithium Americas, giữ 5% cổ phần trong một mỏ lithium tại Nevada.

  • Ngày 7/10: Lầu Năm Góc mua cổ phần trong một liên doanh Canada – Úc khai thác khoáng sản tại Alaska.

Ông nhấn mạnh rằng các khoản đầu tư công này đang dẫn dắt dòng vốn tư nhân, và lấy ví dụ về kế hoạch 1,5 nghìn tỷ USD của JPMorgan đầu tư vào các ngành liên quan đến an ninh quốc gia. “Khu vực tư nhân đang tham gia mạnh mẽ”, ông khẳng định, đồng thời kêu gọi xây dựng trữ lượng khoáng sản chiến lược, tương tự như kho dự trữ dầu mỏ.

Chính sách công nghiệp để đối đầu với kinh tế phi thị trường

Trước những lo ngại về việc chính phủ can thiệp quá sâu vào nền kinh tế, ông Bessent khẳng định chiến lược của Mỹ không phải chủ nghĩa xã hội, mà là phòng thủ chiến lược. “Chúng tôi sẽ không sở hữu hoặc can thiệp vào các ngành không mang tính chiến lược”, ông nói. Việc đầu tư sẽ được xem xét lại định kỳ để đảm bảo không đi quá giới hạn cần thiết.

Ông Bessent nhấn mạnh rằng sự can thiệp là cần thiết khi phải đối đầu với một nền kinh tế phi thị trường như Trung Quốc. Ông viện dẫn ví dụ từ vụ Magnequench, khi GM bán một công ty sản xuất nam châm đất hiếm cho Trung Quốc năm 1995, dẫn đến việc công nghệ và sản xuất bị chuyển ra khỏi Mỹ ngay sau thời gian hạn chế 5 năm kết thúc. “Chúng ta đã ngủ gật trong quá khứ, và lần này thì không”, ông cảnh báo.

Căng thẳng đất hiếm và các biện pháp đối phó của Mỹ

Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đang gia tăng sau khi Bắc Kinh thông báo mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, bao gồm việc yêu cầu giấy phép và hạn chế cung cấp cho quân đội nước ngoài. Washington đã chỉ trích động thái này là hành vi cưỡng ép kinh tế, làm tổn hại đến chuỗi cung ứng toàn cầu và khiến Tổng thống Trump phản ứng bằng các biện pháp thuế quan mới và kiểm soát xuất khẩu công nghệ.

Ông cũng cảnh báo rằng nếu Trung Quốc tiếp tục thúc đẩy các biện pháp kiểm soát đất hiếm, Hoa Kỳ có thể sẽ áp dụng thêm các biện pháp đối phó, bao gồm cả kiểm soát xuất khẩu.

Ông Bessent nhấn mạnh rằng Mỹ không muốn tách rời khỏi Trung Quốc, nhưng cần phải giảm rủi ro trong các lĩnh vực chiến lược. “Khi Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, chúng ta phải nhận ra rằng mình cần tự cung tự cấp hoặc hợp tác với các đồng minh”, ông nói.

Mỹ – Trung tìm cách đối thoại trong bối cảnh căng thẳng

Dù cả hai bên bày tỏ mong muốn tiếp tục đối thoại, lập trường của hai chính phủ vẫn còn rất khác biệt. Cuộc gặp sắp tới giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình tại Hội nghị Thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) được xem là phép thử quan trọng cho tương lai của quan hệ song phương.

Trong khi đó, Hoa Kỳ tiếp tục tăng cường chính sách công nghiệp, mở rộng hỗ trợ liên bang cho sản xuất trong nước, kiểm soát xuất khẩu công nghệ tiên tiến, và giám sát đầu tư nước ngoài nhằm bảo vệ chuỗi cung ứng chiến lược và lợi ích an ninh quốc gia.

Lý Ngọc t/h