Phái đoàn Mỹ tới Mexico

Hôm 22/2, phái đoàn Mỹ tới Mexico trong bối cảnh căng thẳng giữa hai nước dâng cao về các chính sách nhập cư, an ninh cũng như thương mại mà chính quyền Donald Trump muốn thực thi. 

Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson và Bộ trưởng An ninh Nội địa John Kelly đã gặp Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto và các thành viên nội các của ông hôm thứ Năm 23/2. Cuộc gặp được kỳ vọng sẽ là sự khởi đầu của một loạt các cuộc họp cấp cao tập trung vào nạn buôn lậu ma túy, thương mại và nhập cư.

Hai Bộ trưởng hy vọng sẽ làm dịu mối quan ngại và sự tức giận ở Mexico về các chính sách của chính quyền mới ở Hoa Kỳ đối với quốc gia Trung Mỹ.

Nhưng ngay trong buổi đón tiếp, Ngoại trưởng Mexico bày tỏ “sự tức giận” trước phái đoàn Hoa Kỳ về chính sách biên giới gần đây của Tổng thống Donald Trump. Ông Luis Videgaray nói với Ngoại trưởng Mỹ Tillerson rằng Mexico đang lo ngại về vấn đề tôn trọng quyền của người nhập cư.

“Có một quan ngại trong người dân Mexico, một sự tức giận về điều được xem là chính sách có thể gây tổn hại cho người Mexico và nền công nghiệp Mexico“, ông Videgaray nói trong buổi họp báo chung.

Ông Tillerson đáp lại rằng “hai quốc gia có chủ quyền mạnh mẽ” đôi khi có thể có những khác biệt.

“Trong một mối quan hệ có đầy đủ màu sắc sống động, hai quốc gia chủ quyền mạnh mẽ sẽ có sự khác biệt“, ông Tillerson tóm tắt cuộc nói chuyện với người đồng cấp Mexico, trong đó ông nói bao hàm “toàn bộ các vấn đề song phương” từ biên giới cho đến chống khủng bố và buôn bán ma tuý.

Phái đoàn Mỹ tới Mexico trong hoàn cảnh quan hệ hai nước diễn biến căng thẳng nhất trong một thập kỷ qua.

Tranh cãi bắt đầu từ chiến dịch tranh cử, khi ông Trump đã nhiều lần nhấn mạnh rằng Mexico, bằng cách này hay cách khác, phải trả tiền cho bức tường an ninh dọc biên giới chung dài 3.100 km với chi phí ước tính ít nhất 12 tỷ đôla. Sau khi đắc cử, ông Trump lại tuyên bố có thể ông sẽ tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hoá sản xuất ở Mexico, chuyển việc làm từ Mexico trở về Mỹ và thậm chí chặn ngoại hối của kiều dân Mexico để đàm phán buộc Mexico phải trả tiền xây tường.

Ngoài ra, đầu tuần này chính quyền Mỹ thông báo kế hoạch mới về việc bắt đầu bắt và trục xuất người nhập cư trái phép, rất nhiều người trong số đó là người Mexico. Trong kế hoạch này, Nhà Trắng dự định thực thi một điều luật đã tồn tại từ trước, trong đó cho phép chính phủ trục xuất những người nhập cư trái phép bất kể quốc tịch về Mexico nếu người này tới Mỹ bằng đường biên giới với Mexico. Điều này khiến Ngoại trưởng Mexico không hài lòng.

Hồi tháng 1, Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto cũng phải huỷ một chuyến thăm tới Washington vì phản ứng dữ dội trong nước.

Nay ông Trump cử Bộ Trưởng Ngoại Giao và An ninh của mình tới Mexico City để làm dịu đi những căng thẳng trên. Theo Nhà Trắng, hai ông sẽ có nhiệm vụ thảo luận cùng Tổng thống Nieto về các biện pháp chặn người vượt biên và buôn lậu ma tuý qua biên giới.

Nhà Trắng nói rằng việc Tổng thống cử các bộ trưởng tới Mexico trong giai đoạn rất sớm của tân chính quyền là “biểu tượng cho quan hệ đầy ý nghĩa giữa hai nước”.

“Đây là những cuộc họp quan trọng về nghị trình của Tổng thống nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của cả người Mexico và Mỹ, bằng cách chống lại buôn bán ma tuý, tìm cách thắt chặt hai nền kinh tế thông qua một mối quan hệ rộng lớn hơn và thúc đẩy thương mại cũng như nhập cư hợp pháp“, Sean Spicer, phát ngôn viên Nhà Trắng nói hôm 22/2.

Mexico đặt gì lên bàn đàm phán?

Trước khi lên đường sang Mexico, Bộ trưởng An ninh Nội địa John Kelly tại Guatemala nói: “tôi chân thành khuyên công dân của bất kỳ nước nào, hãy cân nhắc trước khi tới Mỹ bằng cách vượt biên … lời khuyên tốt nhất của tôi cho các vị là đừng làm như thế“.

Phía Mexico đánh tiếng họ có thể dùng các hoạt động hợp tác an ninh tại đường biên giới để thương lượng với Mỹ.

“Chúng tôi đã luôn là một đồng minh tuyệt với trong việc giải quyết các vấn đề nhập cư, ma tuý. Nếu ở một thời điểm nào đó, mọi chuyện trở nên quá tồi tệ trong quan hệ hai bên, thì động cơ để người Mexico tiếp tục hợp tác đối phó với những vấn đề vốn là trung tâm của an ninh quốc gia Hoa Kỳ sẽ không còn nữa“, Bộ trưởng kinh tế Mexico nói với tờ The Globe and Mail.

Nhưng Mexico cũng có rất nhiều thứ để mất: Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của họ, 80% giá trị xuất khẩu của Mexico là xuất sang Mỹ. Từ năm 2008, Mỹ còn gửi viện trợ trị giá 2,6 tỷ USD cho chính quyền Mexico trong khuôn khổ Sáng kiến Merida nhằm hợp tác chống tội phạm, các nhà máy ở Mỹ tạo ra hàng trăm nghìn việc làm cho người dân Mexico và dòng kiều hối là một nguồn đô la quan trọng.

Về thương mại, Tổng thống Trump thề sẽ bảo vệ nền sản xuất công nghiệp của Hoa Kỳ và kêu gọi tái thương lượng NAFTA, hiệp định tư do thương mại giữa Mỹ, Mexico và Canada. Tổng thống Mexico cũng cam kết sẽ bảo vệ lợi ích của người dân trong nước.

“Không phải đối đầu hay cúi đầu, giải pháp là đối thoại và đàm phán“, ông Pena Nieto nói hồi tháng 1.

Trọng Đức

Xem thêm: