Tháo dỡ tượng đài tình hữu nghị Trung Quốc – Panama tại kênh đào Panama

Trương Đình
•
Thứ Ba, 30/12/2025

Gần cửa kênh đào Panama, một tượng đài tượng trưng cho tình hữu nghị giữa Trung Quốc và Panama đã bị chính quyền địa phương ra lệnh tháo dỡ vào tối ngày 27/12.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump trong vài tháng gần đây cảnh báo rằng Mỹ sẽ tái kiểm soát kênh đào Panama. Ông Trump cho rằng Trung Quốc có ảnh hưởng quá lớn đối với hoạt động của kênh đào này.

Theo AFP, tượng đài được xây dựng năm 2004, tượng trưng cho tình hữu nghị giữa Bắc Kinh và Panama. Hiện tượng đài đã bị văn phòng thị trưởng thành phố Arraijan ra lệnh tháo dỡ.

Văn phòng thị trưởng trong một tuyên bố cho biết, tượng đài nhìn ra kênh Bridge of the Americas có “hư hỏng kết cấu, gây rủi ro an toàn”.

Đại sứ Trung Quốc tại Panama, Từ Học Uyên, sau khi kiểm tra hiện trường tháo dỡ, cho biết hành động này gây “tổn thương nghiêm trọng đối với tình hữu nghị song phương Trung – Panama”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Lâm Kiếm, ngày thứ Hai (29/12) cũng bày tỏ, phía Trung Quốc “rất bất mãn trước hành vi tháo dỡ trái phép của chính quyền địa phương Panama và đã tiến hành trao công hàm nghiêm túc”. Trung Quốc yêu cầu Panama điều tra vụ việc.

Tổng thống Panama, Jose Raul Mulino, khẳng định hành động tháo dỡ tượng đài của chính quyền địa phương “không có lý do chính đáng, là hành vi phi lý”.

Mỹ và Trung Quốc là hai nước sử dụng chính kênh đào Panama dài 80 km, nơi 5% thương mại hàng hải toàn cầu đi qua. Kênh đào ngày càng trở thành điểm nóng trong cạnh tranh Mỹ – Trung.

Kênh đào Panama hoàn thành năm 1914, Mỹ đóng vai trò quan trọng trong xây dựng và quản lý tuyến đường thủy chiến lược này. Mỹ nắm quyền kiểm soát cho đến năm 1977, khi Tổng thống Mỹ Jimmy Carter ký hiệp ước chuyển quyền vận hành cho Panama.

Mặc dù quyền kiểm soát kênh hiện thuộc Ban quản lý kênh đào Panama, trong những năm gần đây, ảnh hưởng của Trung Quốc tại Panama và kênh đào ngày càng gia tăng, gây lo ngại cho Chính phủ Mỹ. Hai cảng trong số năm cảng nối Thái Bình Dương và Đại Tây Dương được vận hành bởi các công ty con của Cheung Kong Holdings ở Hồng Kông.

Ông Trump nhiều lần tuyên bố Bắc Kinh thực tế đang vận hành kênh đào này và Mỹ sẽ lấy lại quyền kiểm soát. Dưới áp lực từ chính quyền Trump, vào tháng 3 năm nay, tập đoàn Cheung Kong Holdings của gia đình Lý Gia Thành đã đồng ý bán các cảng kênh đào Panama cho liên doanh do BlackRock Inc. dẫn đầu, nhưng do sự cản trở từ Trung Quốc, triển vọng giao dịch vẫn chưa rõ ràng.

Trước áp lực từ Mỹ, Tổng thống Mulino cũng đã cam kết không tái ký kết các thỏa thuận “Vành đai – Con đường” với Trung Quốc.