EU tuyên bố tiếp tục “đảm bảo an ninh” cho Kiev

Với cơ điểm “Ukraine phải có những đảm bảo an ninh” thì “Liên minh Thiện chí (Coalition of the Willing) sẵn sàng đóng một vai trò tích cực,” EU tuyên bố hôm Thứ Bảy. EU khẳng định rằng không thể hạn chế quyền “hợp tác” về quân sự của chính quyền Kiev với nước khác, và “Nga không thể phủ quyết con đường gia nhập EU và NATO của Ukraine.” Tuyên bố được những người đứng đầu EU đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói chuyện với các đồng minh của Mỹ ở Châu Âu và Kiev về kết quả Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Nga tại Alaska.

Trong tuyên bố của Chủ tịch Uỷ ban Châu Âu Ursula von der Leyen, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Antonio Costa, có đoạn viết:

“Chúng tôi khẳng định rõ ràng rằng Ukraine phải có những bảo đảm an ninh vững chắc để bảo vệ hiệu quả chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của mình. Chúng tôi hoan nghênh tuyên bố của Tổng thống Trump rằng Hoa Kỳ sẵn sàng cung cấp các bảo đảm an ninh. Liên minh Thiện chí (Coalition of the Willing) sẵn sàng đóng một vai trò tích cực. Không đặt ra bất kỳ hạn chế nào đối với lực lượng vũ trang Ukraine hoặc sự hợp tác của nước này với các nước thứ ba. Nga không thể phủ quyết con đường gia nhập EU và NATO của Ukraine.

Quyết định về lãnh thổ của Ukraine sẽ do chính họ quyết định. Biên giới quốc tế không được phép thay đổi bằng vũ lực.

Sự hỗ trợ của chúng tôi dành cho Ukraine sẽ tiếp tục. Chúng tôi quyết tâm làm nhiều hơn nữa để giữ vững Ukraine vững mạnh, hướng tới chấm dứt chiến sự và một nền hòa bình công bằng, lâu dài.”

Liên minh Thiện chí (Coalition of the Willing) —theo giải thích và bình luận của truyền thông Đức (Anchal Vohra)— là nói về một lực lượng quân sự gom chọn từ khoảng 30 nước, mà trong đó có nhiều thành viên của EU, và lực lượng quân sự này có thể đặt chân vào lãnh thổ Ukraine dưới hình thức mà họ tự miêu tả là để giám sát và giữ gìn hòa bình. Cũng theo giải thích này, thì họ vẫn cần Mỹ giúp đỡ về mặt trận trên không (air cover).

Bình luận nhấn mạnh rằng, điểm cần lưu ý nhất trong tuyên bố của EU là đoạn: “Không đặt ra bất kỳ hạn chế nào đối với lực lượng vũ trang Ukraine hoặc sự hợp tác của nước này với các nước thứ ba. Nga không thể phủ quyết con đường gia nhập EU và NATO của Ukraine.”

Thứ nhất, đây là hoàn toàn đối lập với yêu sách của Nga. Nga vẫn giữ yêu sách của mình trước sau như một, và phiên bản cuối cùng là vào ngày 14/6/2024, rằng nguyên nhân chiến tranh Ukraine chính là do sự mở rộng của NATO, uy hiếp đến an ninh của Nga.

Thứ hai, vẫn theo phóng viên và nhà bình luận Anchal Vohra của truyền thông Đức DW, thì Mỹ chưa từng thật sự đồng ý Ukraine gia nhập NATO, ít nhất là cho tới thời điểm này. Trên thực tế, Ukraine cũng không có một thỏa thuận nào chính thức là “đồng minh” của Mỹ.

Như tin đã đưa, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo rằng ông đã nói chuyện với các đồng minh của Mỹ ở Châu Âu và với Kiev, và mọi người đã đồng ý về một cuộc gặp mặt ba bên Mỹ-Nga-Ukraine trong thời gian tới, nhằm tìm kiếm một Hiệp định Hòa bình để giải bài toán chiến tranh Ukraine. Ông cũng thông báo rằng Tổng thống Ukraine sẽ tới Washington vào Thứ Hai để thảo luận về vấn đề này.

Trước đó, khi trả lời phỏng vấn với Fox News hôm Thứ Sáu, ngay sau khi diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Nga tại Alaska, thì ông Trump đã nói rằng đảm bảo an ninh cho Ukraine sẽ không “dưới hình thức NATO, bởi vì bạn biết rằng có những điều nhất định là sẽ không xảy ra.”

Ukraine chìm trong chiến hỏa kể từ khi nội chiến nổ ra năm 2014, sau sự biến Maidan Kiev, sự kiện mà khiến tổng thống Ukraine phải tháo chạy với tuyên bố rằng ông bị ám sát hụt. Các tỉnh phía Đông và Nam của nước này không thừa nhận chính quyền mới ở Kiev, chính quyền có chủ trương chống Nga rất mạnh, thậm chí có các nỗ lực cấm sử dụng tiếng Nga. Nội chiến thăng cấp trở thành chiến tranh toàn diện vào tháng 2/2022 khi quân Nga tiến vào lãnh thổ Ukraine. Phương Tây gọi đây là chiến tranh xâm lược. Nga gọi đây là chống lại chiến tranh uỷ nhiệm.

Chiến tranh Ukraine được xem là chiến tranh tàn khốc nhất ở Châu Âu kể từ sau Đại Thế chiến II của thế kỷ trước. Tổng thống Mỹ Donald Trump, người đang được đề cử làm ứng viên cho giải Nobel về Hòa bình, nói rằng mỗi tuần đang có 5.000–6.000 người chết đi do cuộc chiến tranh tiêu hao này. Một trong những lời hứa khi tranh cử tổng thống của ông, ông tuyên bố dùng biện pháp ngoại giao để kết thúc chiến tranh Ukraine trong 1 ngày. Tuy nhiên ông đã thừa nhận rằng thực hiện khó hơn là kỳ vọng ban đầu.

Tình hình chiến sự hiện nay ở chiến trường là bất lợi cho Kiev, khi Nga lấn đất với tốc độ chậm nhưng khá ổn; trong khi đó người dân Ukraine đã dần dần mất đi ý chí chiến đấu. Khảo sát gần đây của Gallup cho hay 70% dân chúng Ukraine ủng hộ việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình, chứ không phải tiếp tục chiến tranh.

Hôm Thứ Sáu, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska, một cuộc gặp mặt được cho là mang tính lịch sử trong quan hệ Mỹ-Nga, và có thể là điểm chuyển cơ, tiến gần hơn tới hòa bình cho Ukraine.

Nhật Tân

Xem thêm

Trump: Hiệp định Hòa bình lâu dài cho Ukraine chứ không phải ngừng bắn tạm thời

Tổng thống Donald Trump thông báo ông đã điện đàm với NATO và với Kiev; và mọi người đồng ý phương án Hiệp định Hòa bình cho Ukraine.