Hôm thứ Tư (5/2), Bộ trưởng Tư pháp mới nhậm chức của Hoa Kỳ Pam Bondi đã ra lệnh cắt nguồn tài trợ cho các khu vực pháp lý từ chối hợp tác với các cơ quan di trú liên bang. Động thái này có khả năng cắt đứt một nguồn tiền đáng kể của liên bang cho New York.

Pam Bondi
Cựu Tổng chưởng lý Florida Pam Bondi phát biểu tại cuộc họp thường niên của Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC) vào ngày 23 tháng 2 năm 2024, tại National Harbor, tiểu bang Maryland. (Ảnh: MANDEL NGAN/AFP via Getty Images)

Tổng chưởng lý Bondi, 59 tuổi, đã ban hành sắc lệnh này ngay sau khi tuyên thệ nhậm chức trước Thẩm phán Tối cao Pháp viện Clarence Thomas tại buổi lễ ở Phòng Bầu dục, Nhà Trắng trước sự chứng kiến của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Sắc lệnh nội bộ đầu tiên của Bộ trưởng Bondi cảnh báo: “Bộ Tư pháp sẽ đảm bảo rằng, theo luật định, ‘các khu vực trú ẩn’ sẽ không được tiếp cận các quỹ liên bang của Bộ [Tư pháp]”. 

  • Khu vực trú ẩn là những khu vực có chính sách bảo vệ người nhập cư bất hợp pháp.

Bà Bondi đã được Thượng viện Mỹ xác nhận là Tổng chưởng lý Hoa Kỳ vào tối thứ Ba (4/2) và đã tuyên thệ nhậm chức vào thứ Tư (5/2).

Sắc lệnh nội bộ của Tổng chưởng lý Bondi nhấn mạnh: “Tuân theo các luật lệ, quy định pháp lý, lệnh của tòa án và các điều khoản hiện hành, Bộ Tư pháp sẽ tạm dừng việc phân phối tất cả các khoản tài trợ cho đến khi hoàn tất quá trình xem xét, chấm dứt bất kỳ thỏa thuận nào vi phạm luật hoặc là nguồn gây ra lãng phí, gian lận, hoặc lạm dụng, đồng thời khởi động các thủ tục thu hồi hoặc truy đòi, khi thích hợp”. 

Cả chính quyền của tiểu bang New York và Thành phố New York đều là các khu vực trú ẩn không hợp tác với Cơ quan Thực thi Hải quan và Di trú (ICE) trong các thủ tục trục xuất.

Các tiểu bang trú ẩn khác bao gồm California và Connecticut. Các thành phố lớn như Chicago của tiểu bang Illinois, Philadelphia của tiểu bang Pennsylvania và thủ đô Washington, D.C thuộc Đặc khu Columbia cũng có chính sách bảo vệ người nhập cư bất hợp pháp như vậy.

Mặc dù trước đây Bộ Tư pháp chỉ cung cấp một phần tài trợ tương đối nhỏ cho các chính quyền tiểu bang và địa phương của New York, nhưng sắc lệnh mới của Tổng chưởng lý Bondi có thể gây thêm khó khăn cho ngân sách của New York vốn đã bị thắt chặt trong việc cung cấp nhà ở và dịch vụ cho làn sóng người di cư tăng đột biến đến khu vực này theo các chính sách “tạm tha”, một chính sách biên giới dễ dãi hơn của cựu Tổng thống Joe Biden dành cho người xin tị nạn.

Sắc lệnh nội bộ này ra lệnh tạm dừng ngay lập tức việc phân phối các khoản tài trợ trong 60 ngày và báo cáo về các bước tiếp theo phải được gửi đến bàn của Tổng chưởng lý Bondi trong vòng 45 ngày. Sắc lệnh của Bộ trưởng Bondi nhấn mạnh, Bộ Tư pháp “sẽ không ký bất kỳ hợp đồng, khoản tài trợ hoặc thỏa thuận mới nào khác để cung cấp tài trợ Liên bang cho các tổ chức phi chính phủ hỗ trợ hoặc cung cấp dịch vụ, trực tiếp hoặc gián tiếp (ví dụ, thông qua các hợp đồng phụ hoặc các thỏa thuận khác) cho người nước ngoài bị trục xuất hoặc nhập cư bất hợp pháp”. 

Vẫn chưa rõ liệu hành động này có báo hiệu một sáng kiến rộng lớn hơn của chính quyền Trump trong việc sử dụng lợi thế tài chính để buộc các tiểu bang và các thành phố tuân thủ chính sách trục xuất hàng loạt người nhập cư bất hợp pháp của tổng thống mà ông đã hứa trong chiến dịch vận động tranh cử trước đây hay không.

Chính sách trục xuất của Tổng thống Trump bắt đầu ngay sau khi ông nhậm chức vào ngày 20/1, tập trung vào những người bị buộc tội hoặc bị kết án. Ông đã ra lệnh đưa một số người nhập cư bất hợp pháp phạm tội đến căn cứ quân sự Mỹ ở Vịnh Guantanamo, Cuba như một biện pháp răn đe, đồng thời đe dọa áp đặt thuế quan đối với bất kỳ quốc gia nào từ chối tiếp nhận các chuyến bay chở người nhập cư bất hợp pháp về lại đất nước của họ.

Theo dữ liệu của Thành phố New York, chính quyền liên bang dự kiến sẽ cung cấp hơn 8 tỷ USD tài trợ cho các cơ quan của thành phố này trong năm tài chính 2025.

Nhiều nhà lập pháp Đảng Cộng hòa rất tán thành ý tưởng cắt tài trợ cho các khu vực trú ẩn, chẳng hạn Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson, dân biểu Đảng Cộng hòa đại diện tiểu bang Louisiana, trước đây đã đề xuất đưa ý tưởng này thành luật.

Phát biểu với tờ New York Post trong một cuộc phỏng vấn năm 2023, Dân biểu Johnson chỉ trích: “Với tôi, ý tưởng duy trì tình trạng thành phố trú ẩn rồi kêu gọi chính quyền liên bang hỗ trợ cho những gì họ đã làm, là quá vô lý”. 

Đây không phải là lần đầu tiên Tổng thống Trump cố gắng sử dụng việc trợ liên bang để củng cố hoạt động thực thi pháp luật địa phương.

Vào cuối nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Tổng thống Trump đã khởi xướng một nỗ lực rộng lớn nhằm cắt tài trợ cho các thành phố mà ông cho rằng quá khoan dung đối với tội phạm và tình trạng bạo loạn chống cảnh sát. Các thành phố này bao gồm Thành phố New York của tiểu bang New York, thành phố Seattle của tiểu bang Washington và thành phố Portland của tiểu bang Oregon.

Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị Tổng thống Biden hủy bỏ ngay sau khi ông nhậm chức vào năm 2021.

Tổng chưởng lý Bondi nắm quyền điều hành Bộ Tư pháp trong bối cảnh các lãnh đạo tạm quyền của bộ này, bao gồm cả quyền Thứ trưởng Tư pháp Emil Bove, xung đột với Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), khi cáo buộc cơ quan này “không phục tùng” việc thực hiện các sắc lệnh của Tổng thống Trump trong việc truy tìm bằng chứng “vũ khí hóa” hệ thống pháp luật dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden.