Tổng thống Zelensky: Trục xuất tu sỹ Kitô là để “tăng cường độc lập tinh thần”

Nhật Tân
•
Thứ Ba, 14/03/2023

Pravda Ukraina đưa tin, Tổng thống Zelensky hôm 12/3 tuyên bố việc trục xuất tu sỹ Kitô khỏi tổ hợp tu viện Kyiv Pechersk Lavra là “một hành động tăng cường độc lập tinh thần”. Trong khi Bộ Văn hóa tuyên bố là vì tu viện đó là tài sản của nhà nước, và “thời hạn sử dụng miễn phí” sẽ kết thúc trong vài ngày tới; đồng thời, các tu sỹ có thể ở lại nếu đồng ý chuyển sang một giáo hội khác mới thành lập chưa đầy 4 tuổi. Hàng ngàn dân Kyiv đã biểu tình phản đối.

230313 zelensky 001 — Tổng thống Zelensky “tăng cường độc lập tinh thần”. (Ảnh chụp từ video)

Video hàng tối của Tổng thống Zelensky hôm 12/3 về vụ việc tu viện Pechersk Lavra cả nghìn năm tuổi:

👿🇺🇦☦️🇷🇺In today's evening address, Zelensky actually confirmed the fact of his personal decision to expel Orthodox monks from the Kiev Pechersk Lavra
"We will not allow the terrorist state to have any opportunity to manipulate the spirituality of our people." pic.twitter.com/ZJ6Tce7KsZ
— AZ 🛰🌏🌍🌎 (@AZgeopolitics) March 12, 2023

Video hàng ngàn dân chúng Kyiv đến phản đối quyết định của ông Zelensky (nguồn Twitter, chưa có kiểm chứng độc lập):

Despicable. Over 6 million parishioners in the UOC and your government wants to forcefully take away their parishes and transfer them to the schismatics. May those monks inside the Lavra stay strong. pic.twitter.com/LydglNo8Zt
— Anatomy of Truth 🇨🇦 (@e_l_g_c_a) March 14, 2023

“Tuần này cũng có một hành động tăng cường độc lập tinh thần của chúng ta”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói trong video hàng tối của mình hôm 12/3.

Nói “độc lập tinh thần”, là ám chỉ rằng những tu sỹ bị trục xuất khỏi tổ hợp tu viện là những người thân với Nga. Bất chấp việc họ đã tuyên bố đã cắt đứt mọi quan hệ với Moscow từ tháng 5 năm ngoái.

Trong khi đó, như tin đã đưa, thì Bộ Văn hóa nêu lý do trục xuất những tu sỹ khỏi tu viện là vì “Hợp đồng sử dụng miễn phí Kyiv Pechersk Lavra của UOC sẽ bị chấm dứt vào ngày 29/3/2023”, ngoài ra họ đã “vi phạm các điều khoản của thỏa thuận liên quan đến việc sử dụng tài sản nhà nước” và “nhóm công tác do Khu bảo tồn thành lập sẽ làm việc từ ngày mai để kiểm kê tài sản và kiểm tra tình trạng kỹ thuật của các tòa nhà và công trình”.

Mặc dù công trình cả nghìn tuổi này đã được các tu sỹ Kitô giáo thực thành tín ngưỡng từ trước cả thời điểm Ukraine lập quốc sau khi Liên Xô tan rã, và Giáo hội Chính thống UOC đang đặt trụ sở chính của mình tại đó, thì tu viện được Bộ Văn hóa xem là tài sản của nhà nước theo một “thỏa thuận” năm 2013 về quyền sử dụng và quản lý di tích lịch sử.

Trong một trả lời phỏng vấn, Bộ trưởng Văn hóa Oleksandr Tkachenko đã gợi ý rằng họ không nhất định phải trục xuất các tu sỹ, mà những tu sỹ nào đồng ý chuyển sang giáo hội khác —OCU, một giáo hội chưa đầy 4 tuổi và thân Kyiv— thì họ có thể vẫn có được ở lại tổ hợp tu viện cổ kính và mang tính biểu tượng của Chính thống Giáo Đông phương này.

“Sau khi hoàn thành cuộc kiểm toán của ủy ban, không ai nói rằng cuộc sống của các tu sĩ ở Lavra sẽ kết thúc, nhưng đây là lý do để các tu sĩ quyết định làm thế nào họ có thể ở lại trong Lavra”, ông bộ trưởng nói. Khi được hỏi liệu có bất kỳ lựa chọn nào để ở lại hay không, thì ông Tkachenko nói thẳng, “Không còn nghi ngờ gì nữa, họ (tu sỹ) biết rõ điều này. Hôm nay, tôi đã nói chuyện với các linh mục đã chuyển sang OCU” từ UOC.

Một phần của tu viện đã được Bộ Văn hóa chuyển sang cho OCU từ tháng Một vừa qua để tổ chức lễ Giáng sinh. Đó là lần đầu tiên Giáo hội OCU thân Kyiv tổ chức lễ Giáng sinh ngày 7/1 ở đây theo cách tính của Chính thống Giáo. Theo Kyiv Post đưa tin hôm 8/1/2023, “hàng trăm” tín đồ đã tới dự buổi lễ, với khoảng “3.000 cảnh sát” giám sát. Cảnh sát kiểm tra căn cước của từng người tham gia và dùng thiết bị dò xét xem có mang đồ nhạy cảm hay không.

Sau lần chính quyền Zelensky tuyên bố đổi ngày Giáng sinh sang 25/1 giống theo Giáng sinh của Công giáo, hầu hết các nhà thờ Ukraine đã chuyển sang tổ chức lễ Giáng sinh sang ngày đó rồi, để chứng tỏ họ không còn liên hệ gì với Nga nữa.

Còn về lần trục xuất các tu sỹ Giáo hội truyền thống UOC những ngày hôm nay, ông Zelensky cho biết hoạt động của chính quyền ông là thuận theo tâm ý của nhân dân Ukraine và hoàn toàn phù hợp với luật pháp:

“Các [cộng đồng] xã hội nhìn thấy, và tôi nhìn thấy sự đồng ý của người Ukraine về những bước này, và chúng hoàn toàn phù hợp luật pháp”.

Ngoài ra, ông Zelenksy cũng nhìn nhận vai trò mang tính biểu tượng cho Chính thống Giáo Đông phương của tổ hợp tu viện cổ kính, và cho rằng ông không muốn chứng kiến những đồ vật có giá trị của tu viện rơi vào tay người khác mà ông miêu tả là “khủng bố”:

“Chúng tôi sẽ không cho phép nhà nước khủng bố có bất kỳ cơ hội nào để thao túng tâm linh của người dân chúng tôi, phá hủy các thánh địa của chúng tôi —Lavra của chúng tôi— hoặc đánh cắp những vật có giá trị từ đó”.

Khi được hỏi liệu Bộ Văn hóa có chuyển sang các cơ quan thực thi pháp luật nếu tu sĩ UOC từ chối rời khỏi tòa nhà Lavra sau ngày 29/3 hay không, ông Tkachenko nói, “Chúng tôi đã tính trước điều đó. Ủy ban kiểm kê bao gồm đại diện của cả [đặc vụ] SBU và Bộ Nội vụ.”

Thượng phụ Moscow đã lên tiếng phản đối hành động trục xuất tu sỹ rời khỏi tu viện và cưỡng bức họ thay đổi giáo hội này, theo RT đưa tin. Ông so sánh việc làm này của chính quyền Zelensky với thời cộng sản.

“Trong suốt lịch sử hàng ngàn năm của tu viện, nó đã nhiều lần phải hứng chịu các cuộc đột kích, các cuộc chinh phạt của nước ngoài và sự đàn áp thẳng tay đối với các Kitô hữu. Nhưng chỉ trong thời kỳ trị vì của những người vô thần chiến binh trong thế kỷ 20, các tu sĩ của Kiev-Pechersk Lavra mới bị trục xuất khỏi tu viện”, ông tuyên bố, và cho biết ông gửi thư đến một số nhà lãnh đạo Kitô giáo và các tổ chức quốc tế, kêu gọi họ “nỗ lực hết sức để ngăn chặn việc buộc phải đóng cửa tu viện, điều này sẽ dẫn đến vi phạm quyền tự do tín ngưỡng của hàng triệu người Chính thống Ukraine”.

Các bức thư đã được gửi đến những người đứng đầu của tất cả các Giáo hội Chính thống, Giáo hoàng Francis, Tổng giám mục Canterbury Justin Welby, Giáo hoàng Coptic Tawadros II của Alexandria, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres và những người khác, theo dịch vụ báo chí ROC cho biết.

Kyiv Pechersk Lavra —tu viện các hang động (lavra – hang động)— gần 1.000 tuổi, là biểu tượng của Chính thống Giáo Đông phương, 1 trong 7 kỳ quan của Ukraine theo UNESCO. Một phần của tòa tu viện đã được cưỡng bức chuyển giao cho OCU từ tháng 1/2023 để tổ chức ngày Giáng sinh như đã nói trên.

Лавра — Toàn cảnh tu viện Kyiv Pechersk Lavra (Tu viện Các hang động), lịch sử 1.000 được UNESCO công nhận là di sản thế giới, và từng là trung tâm của Chính thống Giáo Đông phương. (Nguồn: Falin/ Wikimedia)

UOC là Giáo hội Chính thống có từ trước và đặt trụ sở tại đây. Theo truyền thống về phân cấp có từ thế kỷ 17 của hệ thống tín ngưỡng này, nó là chi nhánh của Chính thống Giáo Moscow. Tuy nhiên, sau khi Thượng phụ Moscow ủng hộ Tổng thống Nga Vladimir Putin trong chiến tranh, thì UOC cùng tất cả giáo xứ của mình đã tuyên bố cắt đứt quan hệ với Moscow. Mặc dù vậy, họ vẫn bị chính quyền Kyiv sách nhiễu, lục soát, và bắt người.

OCU là giáo hội thành lập 15/12/2018, thân Kyiv.

Chính thống Giáo, cùng với Công giáo (Catholics) là các phân nhánh lớn của của Kitô Giáo. Chính thống Giáo là tín ngưỡng của hầu hết người Nga và Ukraine, và cũng là tín ngưỡng phổ biến ở một số nước Đông Âu.