Giới chức Ukraine đã ra lệnh hôm 10/3 cho Giáo hội Chính thống UOC rời khỏi tổ hợp tu viện Pechersk Lavra, một động thái mới nhất của chính quyền Kyiv loại bỏ giáo hội mà họ cho là thân Nga, bất chấp việc giáo hội này đã tuyên bố cắt đứt mọi quan hệ với Moscow từ tháng 5/2022.

Лавра
Toàn cảnh tu viện Kyiv Pechersk Lavra (Tu viện Các hang động), lịch sử 1.000 được UNESCO công nhận là di sản thế giới, và từng là trung tâm của Chính thống Giáo Đông phương. (Nguồn: Falin/ Wikimedia)

Theo thông báo, Bộ trưởng Văn hóa Ukraine, ông Oleksandr Tkachenko, đã yêu cầu toàn bộ người của Giáo hội Chính thống UOC rời khỏi tổ hợp tu viện Pechersk Lavra, với lý do “Hợp đồng sử dụng miễn phí Kyiv Pechersk Lavra của UOC sẽ bị chấm dứt vào ngày 29/3/2023.”

Thông báo cũng tuyên bố UOC đã “vi phạm các điều khoản của thỏa thuận liên quan đến việc sử dụng tài sản nhà nước”“nhóm công tác do Khu bảo tồn thành lập sẽ làm việc từ ngày mai để kiểm kê tài sản và kiểm tra tình trạng kỹ thuật của các tòa nhà và công trình.”

Tờ báo Pravda Ukraine cho biết ông Tkachenko đã giải thích rằng điều này là phù hợp với luật pháp, mà trong đó, công trình đồ sộ tín ngưỡng 1.000 tuổi này là thuộc về tài sản nhà nước. Tuy nhiên không có thông tin cụ thể hơn về những vi phạm luật pháp này.

Như vậy Giáo hội Chính thống UOC sẽ phải rời khỏi trụ sở chính của mình. UOC cho biết họ đã cắt đứt quan hệ với Nga và tòa thượng phụ Moscow từ lâu, và hiện nay họ là nạn nhân của một cuộc săn phù thủy chính trị, Reuters báo cáo.

UOC nhiều lần bị chính quyền Zelensky sách nhiễu, lục soát, bắt người, với những ‘tang vật’ chứng tỏ thân Nga, chư tiền Nga, hộ chiếu Nga, tờ rơi của Thượng phụ Moscow, v.v. nhưng UOC đã bác bỏ những cáo buộc như vậy, cũng theo Reuters.

Giáo hội Chính thống UOC

Ukraine Orthodox Church (UOC) có nguồn gốc từ tín ngưỡng Chính thống Giáo (Orthodox), tín ngưỡng của hầu hết người dân ở Ukraine, Nga, và cũng là tin ngưỡng phổ biến ở nhiều quốc gia Đông Âu khác. Một cách tự nhiên UOC là chi nhánh của Giáo hội Moscow kể từ thế kỷ 17.

Ukraine lập quốc sau thời Liên Xô tan rã, và đến 15/12/2018, một giáo hội khác với cái tên rất tương tự, Orthodox Church of Ukraine, OCU, được thành lập ở Kyiv như một giáo hội không phụ thuộc vào Nga. Thượng phụ của giáo hội này được Thượng phụ Đại kết Constantinople công nhận ngày 5/1/2019, tuy nhiên các nhánh Chính thống Giáo khác không công nhận OCU.

Chiến tranh Ukraine nổ ra 2/2022, và UOC đã tuyên bố cắt đứt mọi quan hệ với Nga sau khi Thượng phụ Moscow lên tiếng ủng hộ Tổng thống Nga Vladimir Putin. Các giáo xứ của UOC cũng đã tuyên bố như vậy.

Trước đàn áp của chính quyền, người theo UOC dần dần chuyển sang Giáo hội OCU thân Kyiv. Đặc biệt là sau sự vụ đổi ngày lễ Giáng sinh vừa qua.

Chính thống Giáo theo truyền thống vẫn lấy ngày lễ Giáng sinh là 7/1 theo cách tính của lịch Juluis, cách tính cũ, khác với ngày 25/12 theo lịch mới mà Giáo hoàng Công giáo Gregory phê chuẩn từ năm 1582.

Chính quyền Kyiv đã quyết định từ 25/12/2022 thì Ukraine sẽ chuyển sang lễ Giáng sinh Công giáo giống với phương Tây và Hoa Kỳ.

Mặc dù chính quyền Kyiv không cấm các nhà thờ và cá nhân tổ chức thêm ngày lễ 7/1 theo Chính thống Giáo truyền thống ở Ukraine, nhưng hầu hết các nhà thờ ở Ukraine đã tổ chức lễ Giáng sinh theo Công giáo phương Tây 25/1/2022 để thể hiện họ đã cắt đứt mọi quan hệ với Moscow.

Sau đó, Kyiv đã lấy đi một phần của tổ hợp tu viện Pechersk Lavra, trụ sở chính của UOC, với lý do là để đưa cho OCU tổ chức lễ Giáng sinh 7/1 theo cách của OCU.

Theo CNE đưa tin, cuối tháng 1/2023, đã có một số vận động để “hợp nhất” hai Giáo hội Chính thống UOC và OCU.

Pechersk Lavra, tổ hợp tu viện đẹp như trong cổ tích, được UNESCO vinh danh là 1 trong 7 kỳ quan của Ukraine. Chính thống Giáo là nhánh lớn trong Kitô giáo, bên cạnh Công giáo (Catholics).

Nhật Tân