Tức giận khi Nga tiếp quản ghế chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (LHQ), hôm Thứ Bảy Tổng thống Zelensky tuyên bố “Không có lý do nào có thể ngăn cản việc cải cách các thể chế toàn cầu, đặc biệt là Hội đồng Bảo an LHQ.”

230402 zelensky 01
“Không có lý do nào có thể ngăn cản việc cải cách các thể chế toàn cầu, đặc biệt là Hội đồng Bảo an LHQ. Cuộc cải cách như vậy giờ cũng là chậm rồi đó,” Tổng thống Zelensky phát biểu tối 1/4. (Ảnh cắt từ video tweet của ông)

BBC đưa tin, Nga đảm nhận chức chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc bất chấp Ukraine kêu gọi các thành viên ngăn chặn việc này. Mỗi thành viên trong số 15 thành viên của hội đồng đảm nhiệm chức vụ chủ tịch trong một tháng, theo cơ chế luân phiên.

Trong phát biểu hàng đêm qua video, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng cải tổ hội đồng lẽ ra phải làm từ lâu rồi, “Không có lý do nào có thể ngăn cản việc cải cách các thể chế toàn cầu, đặc biệt là Hội đồng Bảo an LHQ. Cuộc cải cách như vậy giờ cũng là chậm rồi đó.”

Năm ngoái, ông Zelensky đã từng kêu gọi “giải tán toàn diện” hội đồng, cáo buộc rằng hội đồng không ngăn được cuộc chiến tranh Ukraine.

Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba gọi nhiệm kỳ chủ tịch của Nga là “trò cười tồi tệ nhất trong ngày Cá tháng Tư” và là “lời nhắc nhở rõ ràng rằng có điều gì đó không ổn trong cách thức vận hành của cấu trúc an ninh quốc tế.” Trong một bình luận khác hôm 1/4, ông gọi đó là “một cái tát vào mặt cộng đồng quốc tế.”

Cố vấn Tổng thống Ukraine, Mykhaylo Podolyak, miêu tả việc Nga làm chủ tịch hội đồng là động thái này “lại một lần cưỡng hiếp luật pháp quốc tế. Một kẻ gây chiến tranh, vi phạm các quy tắc nhân đạo và luật hình sự, phá hủy Hiến chương LHQ, bỏ qua an toàn hạt nhân thì không thể đứng đầu cơ quan an ninh quan trọng của thế giới.”

Hoa Kỳ cho biết họ bó tay vì hiến chương LHQ không cho phép loại bỏ một thành viên thường trực, do đó họ đã không cản được việc Nga lên ngồi ghế chủ tịch vào tháng này.

“Thật không may, Nga là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an và không có con đường pháp lý quốc tế khả thi nào tồn tại để thay đổi thực tế đó,” Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre nói trong một cuộc họp báo tuần này.

Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc là một cơ quan quốc tế chịu trách nhiệm duy trì hòa bình.

Năm quốc gia là đại diện vĩnh viễn trong Hội đồng Bảo an LHQ —Anh, Mỹ, Pháp, Nga, và Trung Quốc— phản ánh cấu trúc quyền lực được định ra sau chiến tranh vào thời điểm hội đồng được thành lập.

Các thành viên của nhóm này làm việc cùng với 10 quốc gia thành viên không thường trực.

Sự hiện diện của Nga với tư cách là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an có nghĩa là nước này có quyền phủ quyết các nghị quyết.

Để thông qua một cuộc bỏ phiếu của Hội đồng Bảo an, phải có 9 phiếu thuận, không có thành viên nào trong số 5 thành viên thường trực bỏ phiếu chống.

Vào tháng 2/2022, Nga đã phủ quyết một nghị quyết nhằm chấm dứt cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine (Trung Quốc, Ấn Độ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đều bỏ phiếu trắng). Thời điểm đó, Nga cũng là chủ tịch hội đồng.

Vào tháng 9/2022, Nga đã phủ quyết một nghị quyết kêu gọi hủy bỏ việc sáp nhập bất hợp pháp 4 vùng của Ukraine (Brazil, Trung Quốc, Gabon và Ấn Độ bỏ phiếu trắng).

Nhật Tân