Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ thông qua luật trừng phạt Trung Quốc ở biển Đông

Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ đã thông qua một dự luật mới nhằm chống lại các tuyên bố chủ quyền phi pháp của Trung Quốc trong các vùng biển xung quanh. Luật này sẽ trừng phạt các quan chức và thực thể Trung Quốc góp phần xây dựng đảo hoặc đe dọa sự ổn định của các vùng biển Đông và Hoa Đông.

Embed from Getty Images

Đảng Cộng sản Trung Quốc đã thường xuyên đưa ra tuyên bố phi pháp về “đường lưỡi bò”, hay còn gọi là “đường chín đoạn”, trong đó công khai coi hầu như toàn bộ khu vực Biển Đông thuộc lãnh thổ Trung Quốc, bất chấp việc không có bằng chứng lịch sử cũng như sự phản đối của quốc tế. 

Vào tháng 8, Bắc Kinh mô tả chủ quyền của họ đối với mọi hòn đảo và vùng biển lân cận là “không thể chối cãi”, ngay sau khi Phó Tổng thống Kamala Harris gọi các tuyên bố chủ quyền là “trái pháp luật.”

Tại Biển Hoa Đông, các tàu tuần duyên Trung Quốc đã tuần tra vùng biển xung quanh quần đảo Senkaku do Nhật Bản kiểm soát trong năm nay với tốc độ đáng báo động. Bắc Kinh gọi quần đảo này là Điếu Ngư và coi chúng là một phần lãnh thổ của mình. Đài Loan cũng có yêu sách lịch sử đối với chuỗi đảo này, nhưng Đài Bắc và Tokyo vẫn duy trì thỏa thuận hợp tác và chia sẻ tài nguyên.

Được Thượng nghị sĩ đảng Cộng Hòa Marco Rubio giới thiệu vào tháng 5, Đạo luật Trừng phạt ở Biển Đông và Biển Hoa Đông năm 2021 có thể trở thành bộ luật đầu tiên của Mỹ cung cấp cho chính phủ Mỹ các biện pháp cụ thể nhằm đẩy lùi chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc.

Tại Biển Đông, bất kỳ tác nhân nào của chính phủ Trung Quốc hoặc người được Bắc Kinh hậu thuẫn đều có thể phải đối mặt với các hình phạt tài chính và ngoại giao vì tham gia vào các nỗ lực cải tạo đất, xây dựng quân đội và các cơ sở dân sự trên các đảo và bãi đá ngầm.

Các quan chức hoặc thực thể Trung Quốc tham gia vào các hành động đe dọa hòa bình, an ninh hoặc ổn định của hai vùng biển, bao gồm cả việc sử dụng tàu thuyền và máy bay để áp đặt chủ quyền của Trung Quốc, cũng phải chịu trách nhiệm theo đạo luật mới này. 

Được Ủy ban Đối ngoại Thượng viện thông qua hôm thứ Ba (19/10), dự luật hiện đang tiến tới một cuộc bỏ phiếu trên Thượng viện.

Thượng nghị sĩ Rubio cho biết: “Không có mối đe dọa nào lớn hơn đối với khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở hơn Đảng Cộng sản Trung Quốc và lực lượng vũ trang của nó, Quân đội Giải phóng Nhân dân”. “Rủi ro đối với các lợi ích kinh tế và an ninh quốc gia của Mỹ trong khu vực là có thật. Mỹ cần có thêm các công cụ để đối đầu với Bắc Kinh khi nước này tiếp tục nỗ lực khẳng định quyền kiểm soát bất hợp pháp đối với lãnh thổ hàng hải ở Biển Đông và Hoa Đông.”

Ông Rubio thúc giục Thượng viện nhanh chóng thông qua đạo luật được lưỡng đảng ủng hộ này.

Người đồng bảo trợ cho dự luật, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Ben Cardin cho biết: “Hành vi hung hăng của Trung Quốc ở cả Biển Hoa Đông và Hoa Đông là không thể bỏ qua. Dự luật của chúng tôi gửi một thông điệp mạnh mẽ của lưỡng đảng rằng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ dòng chảy tự do thương mại và tự do hàng hải, bảo vệ chủ quyền của các đồng minh của chúng ta, và thúc đẩy giải pháp ngoại giao hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế.”

Theo Tổ chức Sáng kiến ​​Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI), Trung Quốc hiện đang chiếm 20 tiền đồn ở Hoàng Sa và 7 tiền đồn ở Trường Sa. Trung Quốc đã tham gia vào “việc nạo vét và xây dựng đảo nhân tạo chưa từng có” ở Trường Sa kể từ năm 2013, cùng với việc “mở rộng đáng kể sự hiện diện của nó ở Hoàng Sa.”

Các ước tính của nghiên cứu cho thấy lượng hàng hóa đi qua Biển Đông chiếm khoảng một phần ba thương mại hàng hải toàn cầu, trong khi 80% tổng thương mại của thế giới được thực hiện bằng đường biển. 

“Trong nhiều năm, các chính phủ và tập đoàn trên khắp thế giới giả vờ rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ là một cường quốc có trách nhiệm”, ông Rubio nói với Newsweek.

“Tuy vậy, phần lớn thế giới hiện đang thức tỉnh trước các mối đe dọa kinh tế và an ninh quốc gia do chế độ này gây ra, và ngày càng có nhiều đảng phái trong Quốc hội ủng hộ có hành động thực sự chống lại chế độ diệt chủng này,” ông nói thêm.

Vào tháng 9, Trung Quốc đã ban hành luật hàng hải mới yêu cầu tất cả các tàu nước ngoài phải khai báo tên, biển báo, vị trí, điểm đến và hàng hóa trước khi đi qua “lãnh hải” của nước này, một thuật ngữ áp dụng cho vùng biển xung quanh mọi địa điểm được tuyên bố chủ quyền trong Biển Đông và Hoa Đông. 

Người phát ngôn của Lầu Năm Góc nói về luật mới: “Hoa Kỳ luôn khẳng định rằng bất kỳ luật hoặc quy định nào của quốc gia ven biển không được vi phạm các quyền hàng hải và hàng không mà tất cả các quốc gia được hưởng theo luật pháp quốc tế.

“Các tuyên bố chủ quyền trên biển bất hợp pháp [của Trung Quốc], bao gồm cả ở Biển Đông, gây ra mối đe dọa nghiêm trọng quyền tự do trên biển, bao gồm quyền tự do hàng hải và hàng không, thương mại tự do và thương mại hợp pháp không bị cản trở, cũng như các quyền và lợi ích của Biển Đông và các quốc gia ven biển khác.”

Xuân Lan (theo Newsweek)

Xem thêm: