Hàng loạt sai phạm nghiêm trọng tại TCT Lương thực miền Nam (VinaFood 2)

Hàng loạt sai phạm của lãnh đạo Tổng công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2) vừa được chỉ ra tại Kết luận thanh tra của Bộ NN&PTNT như không thực hiên Quy chế tổ chức, chuyển nhượng đất, quản lý vùng nuôi thủy sản, sai phạm hoạt động kinh doanh, sai phạm thực hiện các hợp đồng xuất khẩu gạo tập trung,…

Bộ NN&PTNT vừa có kết luận thanh tra về việc thực hiện các quy định của pháp luật trong nhiệm vụ, chức năng được giao tại Tổng công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2) có địa chỉ tại Quận 1, TP.HCM.

Theo đó, Báo cáo kết luận thanh tra của Bộ NN&PTNT đã chỉ ra hàng loạt sai phạm nghiêm trọng tại VinaFood 2.

Sai phạm trong quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng thành viên

Theo báo cáo thanh tra, mặc dù Vinafood 2 được phân công nhiệm vụ đối với các bộ phận chức năng của VinaFood 2, nhưng Vinafood 2 không xác định rõ lộ trình, thời gian, phương pháp tiến hành thực hiện các nội dung được nêu trong kết luận thanh tra; kế hoạch không gửi đến Thanh tra Chính phủ và Bộ NN&PTNT.

Trong đó, Vinafood 2 không thực hiện về trình tự, thủ tục tiến hành xử lý trách nhiệm các Phó Tổng Giám đốc VinaFood 2; Giám đốc các công ty cổ phần; Giám đốc công ty hạch toán phụ thuộc theo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ, mới chỉ xem xét xử lý trách nhiệm đối với Tổng giám đốc (Giám đốc) các Công ty cổ phần, không xem xét xử lý người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Vì vậy, khi tiến hành thanh tra tra tại 8 công ty trực thuộc VinaFood 2 chỉ có Công ty Lương thực Tiền Giang thực hiện xử lý về kinh tế và thu hồi 2,66 tỷ đồng, còn lại các đơn vị chi nhánh trực thuộc chưa thực hiện.

Đến thời điểm kết thúc thanh tra của Đoàn thanh tra, VinaFood 2 chưa thu hồi số tiền 6.129,3 triệu đồng do Hiệp hội Lương thực Việt Nam thu phí ủy thác xuất khẩu và 217,790 triệu đồng do nghiệm thu sai so với thực tế gói thầu san nền tại dự án chợ chuyên kinh doanh lúa gạo Thốt Nốt.

Sai phạm về hoạt động sản xuất kinh doanh

Thanh tra về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2014, 2015, quý I/2016 và tái cơ cấu doanh nghiệp, Bộ NN&PTNT chỉ ra, năm 2014, Công ty mẹ hoạt động sản xuất kinh doanh lỗ trước thuế là 873,331 tỷ đồng. Trong đó: 11/15 đơn vị có kết quả kinh doanh lỗ là 878,914 tỷ đồng, đặc biệt hai doanh nghiệp nuôi trồng chế biến thủy sản lỗ là 138,152 tỷ đồng (chiếm 15,82%/tổng số lỗ), chỉ có 4/15 đơn vị có kết quả kinh doanh lãi là 5,390 tỷ đồng.

Năm 2015, lợi nhuận sản xuất kinh doanh trước thuế của VinaFood 2 là 155,796 tỷ đồng, trong đó thu từ bán tài sản tại khu đất 34, 36, 42 Chu Mạnh Trinh và 33 Nguyễn Du là 121,086 tỷ đồng. Kết quả này chưa bao gồm các khoản trích lập dự phòng theo quy định của nhà nước đối với doanh nghiệp đang trong quá trình cổ phần hóa.

Quý I/2016, Công ty mẹ có lợi nhuận trước thuế 51,037 tỷ đồng; các đơn vị phụ thuộc bị lỗ 46,163 tỷ đồng (11/14 đơn vị lỗ, 3/14 đơn vị có lãi). Phần lãi phát sinh ở Văn phòng VinaFood 2 là 97,2 tỷ do thực hiện các hợp đồng tập trung của năm 2015 chuyển sang (tại thời điểm kết thúc thanh tra tại VinaFood 2).

Sai phạm trong việc thực hiện các hợp đồng xuất khẩu gạo tập trung

Vinafood 2 chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm của thương nhân đầu mối được quy định về kinh doanh xuất khẩu gạo. Trong đó:

• Không xây dựng phương án dự thầu, đàm phán, ký kết hợp đồng tập trung có hiệu quả;
• Không có phương án (bằng văn bản) thực hiện hợp đồng ngay sau khi ký hợp đồng tập trung;
• Không có văn bản đánh giá về giá gạo xuất khẩu theo hợp đồng tập trung để so sánh với giá gạo xuất khẩu theo hợp đồng thương mại trên thị trường cùng thời điểm để đảm bảo hiệu quả xuất khẩu.

Việc không tính đầy đủ các chi phí (chi phí bù đắp tổn thất và chi phí phân bổ chiếm 1,95% tổng chi phí, trong đó chi phí phân bổ chiếm 1%) trong phương án thực hiện hợp đồng và không xây dựng phương án cụ thể theo từng hợp đồng là không đúng quy định trong Quy chế bán hàng của VinaFood 2 – đây là một trong các nguyên nhân gây tổn thất cho VinaFood 2. Bên cạnh đó, việc ký kết hợp đồng chỉ sử dụng tiếng Anh, không có bản hợp đồng bằng tiếng Việt.

Sai phạm về chuyển nhượng quyền sử dụng đất và bán tài sản trên đất

Theo kết luận thanh tra, từ năm 2014 đến thời điểm thanh tra, VinaFood 2 đã bán tài sản trên đất, đồng thời chuyển quyền sử dụng đất ở tỉnh Tiền Giang, Trà Vinh sai với quy định. Tổng giá trị 3 tài sản đã bán là hơn 114,7 tỷ đồng. Vinafood 2 cũng sai phạm khi tự tính số tiền chuyển nhượng sau khi trừ các chi phí, số còn lại tạm nộp vào tài khoản của Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính).

Vinafood 2 còn sai phạm khi không báo cáo Bộ NN&PTNT, Bộ Tài chính và UBND các tỉnh, thành phố sở tại về việc sắp xếp nhà, đất. VinaFood 2 tự tính số tiền chuyển nhượng sau khi trừ các chi phí, số còn lại tạm nộp vào tài khoản của Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính. Số tiền mà Công ty Lương thực Tiền Giang đã hạch toán vào kết quả sản xuất kinh doanh năm 2015 với số tiền lãi 42.253.136 đồng là sai với quy định.

Theo Bộ NN&PTNT, sai phạm này chủ yếu thuộc về Hội đồng thành viên Tổng công ty mà trong đó trực tiếp là chủ tịch Hội đồng thành viên tại thời điểm ban hành chủ trương bán tài sản. Trách nhiệm đề xuất chủ trương là tổng giám đốc công ty; trách nhiệm tham mưu là giám đốc các công ty nêu trên và trưởng Phòng Kỹ thuật xây dựng cơ bản; cá nhân liên quan thuộc tổng công ty.

Sai phạm về dự án khách sạn cao cấp, cao ốc văn phòng và trung tâm thương mại

Theo kết luận thanh tra, đối với dự án khách sạn cao cấp, cao ốc văn phòng và trung tâm thương mại cho thuê tại số 34, 36, 42 đường Chu Mạnh Trinh và số 33 Nguyễn Du, phường Bến Nghé (quận 1, TP.HCM), việc Tổng Giám đốc thỏa thuận, thống nhất với Công ty TNHH Thương mại – Quảng cáo – Xây dựng – Địa ốc Việt Hân (Công ty Việt Hân) về đền bù giải phóng mặt bằng đối với 34 hộ dân đang ở trên khu đất thực hiện dự án là sai với Nghị quyết của Hội đồng thành viên VinaFood 2. Thỏa thuận giữa Công ty Việt Hân trái với VinaFood 2, với các yêu cầu của Bộ NN&PTNT và của Thủ tướng Chính phủ.

Vinafood 2 đã ban hành nghị quyết chuyển trách nhiệm chi phí đền bù giải phóng mặt bằng đối với 34 hộ dân từ Công ty TNHH Hai thành viên Thương mại – Dịch vụ – Xây dựng Việt Hân Sài Gòn sang Vinafood 2 chịu trách nhiệm 100% (trong đó Công ty Việt Hân chịu 80% và Vinafood 2 chịu 20% theo tỷ lệ vốn góp).

Theo thỏa thuận giữa VinaFood 2 và Công ty Việt Hân, số tiền chi cho đền bù, giải phóng mặt bằng (dự kiến của hai bên) là 68 tỷ đồng, lấy từ tài khoản Cục Quản lý công sản, Bộ Tài Chính. Như vậy, nếu thực hiện theo đúng thỏa thuận trên thì Ngân sách nhà nước bị thất thoát (80%) tương đương với trên 54 tỷ đồng.

Trước những sai phạm nêu trên, ngoài việc xử lý các cá nhân liên quan, Bộ NN&PTNT yêu cầu VinaFood 2 tiếp tục thực hiện những nội dung trong Kết luận thanh tra số 2734 ngày 25/9/2015 của Thanh tra Chính phủ, kết quả thực hiện sẽ báo cáo về Bộ (qua Thanh tra Bộ) trước ngày 15/8/2017 để tổng hợp báo Thủ tướng Chính phủ.

Trần Tâm

Xem thêm: