Thanh tra Chính phủ: Hàng loạt sai phạm trong quản lý khai thác khoáng sản tại Lào Cai

Thẩm định phê duyệt, quy hoạch quản lý, khai thác và chế biến khoáng sản chủ yếu dựa vào tài liệu khảo sát địa chất cũ, chưa được đo đạc cụ thể; Lập thẩm định, phê duyệt quy hoạch khoáng sản làm vật liệu xây dựng còn thiếu sót, chất lượng đồ án còn một số hạn chế,… là những sai phạm trong quản lý khai thác khoáng sản của UBND tỉnh Lào Cai vừa được Thanh tra Chính phủ công bố.

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa có kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật trong công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản tại khu vực tỉnh Lào Cai, giai đoạn từ năm 2005 – 2015. Theo đó, nhiều sai phạm được TTCP chỉ ra. Cụ thể:

Giai đoạn 2008-2011, UBND tỉnh Lào Cai chưa ban hành các quy định cụ thể về nghĩa vụ tài chính đối với các chủ đầu tư dự án khai thác như văn bản quy định việc tính hệ số quy đổi khối lượng để tính phí bảo vệ môi trường đối với một số loại khoáng sản theo Thông tư 67/2008/TT-BTC ngày 21/7/2008 của Bộ Tài chính.

Đến năm 2014, tỉnh mới ban hành giá tính thuế đối với khoáng sản Apatit, còn một số loại khoáng sản khác do chậm ban hành nên khi tính thuế cơ quan chức năng chỉ tính giá dựa theo giá doanh nghiệp đã kê khai. Đây là những sơ hở dẫn đến thất thu ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, việc thẩm định phê duyệt, quy hoạch quản lý, khai thác và chế biến khoáng sản của UBND tỉnh chủ yếu dựa vào tài liệu khảo sát địa chất cũ, chưa được đo đạc cụ thể dẫn đến không có tọa độ điểm mỏ khiến việc quản lý các hoạt động khoáng sản khó khăn.

Trong số 95 dự án được Sở Xây dựng Lào Cai giới thiệu địa điểm, có 13 dự án khai thác khoáng sản và tận thu khoáng sản có tổng diện tích vượt so với quy hoạch là 135,81 ha vào các loại đất rừng sản xuất, đất nông nghiệp; 11 dự án nằm ngoài quy hoạch với diện tích 65,41 ha.

Một số dự án nêu ra như: Dự án khai thác vàng gốc Minh Lương, dự án khai thác vàng tại mỏ vàng Sa Phìn và Tsuha huyện Văn Bàn thuộc Công ty cổ phần Nhẫn; Dự án mỏ sắt Ba Hòn – Làng Lếch (xã Sơn Thuỷ, huyện Văn Bàn) và Mỏ Secpentin Thượng Hà, huyện Bảo Yên của Công ty cổ phần khoáng sản Lào Cai. Đặc biệt, dự án Mỏ Secpentin Thượng Hà sau khi được cấp phép 20 ngày đơn vị đã ký hợp đồng chuyển nhượng,…

Trong giai đoạn 2005-2008, Sở Công nghiệp (nay là Sở Công Thương) không thực hiện chức năng thẩm định thiết kế cơ sở đối với 21/32 dự án khai thác, chế biến khoáng sản. Có 7 dự án được cấp phép khai thác khoáng sản vượt quá quy hoạch với tổng diện tích 163,68 ha đất vào đất rừng sản xuất, đất nông nghiệp; 5 dự án khai thác tận thu được cấp giấy phép vượt 60,96 ha so với quy hoạch; 11 dự án được cấp phép khai thác nằm ngoài quy hoạch với diện tích 65,41 ha.

Từ năm 2006-2015, UBND tỉnh cấp 17 giấy phép khai thác tận thu đối với những mỏ, điểm mỏ không thuộc diện được khai thác tận thu theo quy định của pháp luật. Một số dự án khác được UBND tỉnh cho thuê đất hoạt động khoáng sản vượt diện tích đất quy hoạch, vi phạm các quy định của luật Đất đai và luật Khoáng sản năm 2010.

Đáng lưu ý, trong giai đoạn 2008-2011, UBND tỉnh không ban hành quyết định quy định hệ số quy đổi khối lượng từ quặng thành phẩm hoặc quặng tuyển ra quặng nguyên khai để tính phí bảo vệ môi trường và Cục thuế tỉnh cũng không ra hướng dẫn để doanh nghiệp kê khai thuế đúng quy định, gây thất thoát ngân sách nhà nước.

Kết quả kiểm tra trực tiếp đối với một số chủ đầu tư dự án khai thác khoáng sản, phát hiện có vi phạm về thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường và các khoản thu khác với tổng số tiền 95,2 tỷ đồng.

Trước hàng loạt các sai phạm trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011 – 2020, đặc biệt đối với các loại đất hoạt động khoáng sản, tránh chồng lấn vào đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, đảm bảo diện tích quy hoạch sử dụng đất đã được Chính phủ phê duyệt.

Đồng thời, rà soát và xác định lại diện tích của 8 dự án vượt quy hoạch 135,81 ha, 5 dự án cấp giấy phép khai thác tận thu vượt diện tích 60,96 ha so với quy hoạch đất, 11 dự án cấp giấy phép khai thác khoáng sản không nằm trong diện quy hoạch,…

TTCP cũng đề nghị thu hồi về ngân sách nhà nước tổng số tiền sai phạm gần 83 tỷ đồng và làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến những sai phạm trên.

Kim Long

Xem thêm: