Bất mãn xã hội lan rộng ở Trung Quốc, số vụ phản kháng nông thôn tăng 70%
- Hải Chung
- •
Trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc suy thoái toàn diện, căng thẳng ở tầng lớp cơ sở xã hội đang gia tăng. Theo thống kê của các tổ chức nghiên cứu theo dõi các sự kiện phản kháng xã hội tại Trung Quốc, tính đến cuối tháng 11/2025, số vụ phản kháng ở khu vực nông thôn trong năm nay đã tăng 70% so với cả năm ngoái. Đồng thời, chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) năm nay hiếm hoi đưa ra yêu cầu “nghiêm ngặt phòng ngừa” việc lao động nhập cư ồ ạt trở về hoặc bị kẹt lại quê nhà, động thái được cho là nhằm ngăn chặn nguy cơ bùng phát bất ổn xã hội.
Giữa tháng Mười Một năm nay, chính quyền địa phương ở huyện Lâm Cao, tỉnh Hải Nam và huyện Phú Xuyên, khu tự trị Quảng Tây lần lượt cưỡng chế tháo dỡ một ngôi chùa và một từ đường của dòng họ, dẫn tới xô xát giữa người dân và lực lượng chính quyền.
Cuối tháng 11, tại huyện Tức Phong thuộc thành phố Quý Dương, tỉnh Quý Châu liên tiếp bùng phát hai vụ biểu tình của nông dân, khởi nguồn từ việc chính quyền địa phương yêu cầu toàn bộ cư dân trong địa bàn sau khi qua đời đều phải hỏa táng. Người dân cho rằng chính quyền vì mưu cầu lợi ích mà cưỡng chế thực hiện hỏa táng, không chỉ đi ngược lại tập tục truyền thống “nhập thổ vi an” của người Trung Quốc, mà còn làm tăng gánh nặng cho gia đình. Người dân phẫn nộ chất vấn quan chức: “Nếu Đảng Cộng sản muốn đào mồ mả tổ tiên, thì trước hết hãy đào mồ tổ nhà Tập Cận Bình rồi hãy nói!”
「贵州农民围县长反强制火葬：怒斥官员“先挖习近平祖坟”（2025.11.22）」本周六（11月22日），贵州省贵阳市息烽县石硐镇连续爆发两起农民示威事件，村民们为抵制当地政府推行的强制火葬政策，与政府人员发生了激烈对峙，并一度围堵了一名副县长。
强征火葬政策不得人心，村民怒斥官员“先挖习近平祖坟”… pic.twitter.com/zoyLvtbGQF
— 昨天 (@YesterdayBigcat) November 23, 2025
Tuy quy mô những cuộc phản kháng này không lớn và đều bị trấn áp, song cảnh tượng phẫn uất của dân chúng như vậy lại liên tục tái diễn tại các vùng nông thôn trên khắp Trung Quốc, hơn nữa, số vụ việc đang tăng vọt.
Ngày 19/12, tờ The Guardian của Anh dẫn dữ liệu theo dõi của China Dissent Monitor (Trang theo dõi bất đồng chính kiến tại Trung Quốc) thuộc tổ chức Freedom House ở Washington cho biết, chỉ tính 11 tháng từ đầu năm đến nay đã ghi nhận 661 vụ phản kháng ở nông thôn, tăng khoảng 70% so với cả năm trước.
Trước đó, China Dissent Monitor ghi nhận trong quý III năm 2025 có 1.392 vụ biểu tình, tăng 45% so với cùng kỳ năm 2024, đánh dấu quý thứ sáu liên tiếp số vụ phản kháng tăng theo năm. Báo cáo chỉ ra, trong quý III, phần lớn các cuộc phản kháng do công nhân (38%), chủ sở hữu nhà đất (29%) và dân làng (15%) chủ đạo.
Bài báo của The Guardian cho rằng, sự leo thang nhanh chóng của bất ổn phản ánh tình hình kinh tế Trung Quốc, đặc biệt là áp lực ngày càng lớn mà tầng lớp lao động thu nhập thấp đang phải gánh chịu. Hàng chục năm qua, người dân từ nông thôn Trung Quốc đổ xô ra thành phố với hy vọng tăng thu nhập, thay đổi cuộc sống của bản thân và gia đình. Nhưng khi kinh tế giảm tốc và cạnh tranh khốc liệt, nhiều nông dân buộc phải quay về quê nhà tìm kế sinh nhai khác. Thế nhưng thực trạng và môi trường sống ở nông thôn lại khiến họ vô cùng thất vọng.
Nhà nghiên cứu kiêm Viện trưởng Viện Xã hội học thuộc Viện Nghiên cứu Trung ương Đài Loan (Academia Sinica), bà Trần Chí Nhu, chỉ ra rằng nhiều người trở về nông thôn vẫn chưa đến tuổi nghỉ hưu, mang theo kỳ vọng về đời sống đô thị và sự thức tỉnh chính trị, nhưng do thiếu cơ hội kinh tế nên chịu nhiều thất vọng, vì vậy dễ bùng phát tâm lý bất mãn hơn.
Bài báo cho biết, các vụ phản kháng ở nông thôn thường gắn với vấn đề đất đai, như vụ phản đối thu hồi đất canh tác tại thôn Đồng Hưng, tỉnh Hồ Nam hồi tháng Chín. Một người dùng Douyin bình luận: “Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, bọn họ (chính quyền) đang xâm chiếm ruộng đất, không để lại cho dân làng chút không gian sống nào.”
Ông Kevin Slaten, phụ trách nghiên cứu của China Dissent Monitor, cho biết: “Nhiều chính quyền địa phương đang đối mặt với tình trạng nợ nần kéo dài và nghiêm trọng, kinh tế giảm tốc càng làm trầm trọng thêm vấn đề. Điều này có thể khiến họ càng phải trưng thu và phát triển đất đai nông thôn để tăng nguồn thu, từ đó châm ngòi nhiều xung đột hơn với người dân địa phương.”
Ngoài ra, một xu hướng khác có thể khiến tình trạng bất mãn ở nông thôn Trung Quốc gia tăng là làn sóng công nhân nông thôn về quê, tuy hiện chưa có số liệu chính thức.
Vào cuối tháng Mười Một, chính quyền ĐCSTQ hiếm hoi công khai yêu cầu các địa phương nghiêm ngặt phòng ngừa việc lao động nhập cư ồ ạt trở về hoặc bị kẹt lại quê nhà.
Truyền thông Anh dẫn phân tích của các chuyên gia cho rằng sự bất mãn ở khu vực nông thôn đang ngày càng khó kiểm soát, và giới lãnh đạo ĐCSTQ cũng đã nhận thấy mức độ bất ổn xã hội thể hiện qua hiện tượng này đang gia tăng.
Học giả người Úc Viên Hồng Băng trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Epoch Times cho biết, trong hai thập niên qua, công nhân nông thôn gần như đều lên thành phố làm thuê, nay quay trở lại nông thôn nhưng đất đai vốn có của họ đã không còn, đồng nghĩa với việc họ mất đi chỗ dựa cuối cùng để có thể tiếp tục sinh sống ở quê nhà. Nếu công nhân nông thôn bị mắc kẹt ở quê, nhất định sẽ hình thành một lượng lớn dân lưu tán, và ĐCSTQ lo ngại điều đó sẽ tạo ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với sự ổn định của chế độ.
Theo Hải Chung / Epoch Times
Xem thêm
Từ khóa Xã hội Trung Quốc biểu tình ở Trung Quốc
