Trung Quốc rót tiền cho những người có ảnh hưởng tại châu Phi để lan truyền thông điệp chống Mỹ
- Thiện Chính
- •
Bắc Kinh và Moskva đang tài trợ cho các chiến dịch truyền thông trên mạng xã hội châu Phi để chống lại Hoa Kỳ, theo các chuyên gia truyền thông và người trong cuộc cho biết.
Minh họa bởi The Epoch Times, Shutterstock
JOHANNESBURG — Các đặc vụ Trung Quốc và Nga đang trả tiền cho những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội tại châu Phi để lan truyền các thông điệp chống Mỹ trên toàn thế giới, với chính quyền Trump là một trong những mục tiêu hàng đầu, theo các chuyên gia truyền thông.
Nghiên cứu của họ cho thấy, nhiều người có ảnh hưởng sử dụng nền tảng TikTok tại châu Phi đang kiếm được hàng trăm đến hàng nghìn đô la mỗi tháng bằng cách phát tán thông tin sai lệch, xuyên tạc và tuyên truyền có lợi cho Bắc Kinh và Moskva.
Các nghiên cứu này phù hợp với thông tin đã được trình bày trước Quốc hội Hoa Kỳ vào ngày 22 tháng 7 bởi người được Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đề cử làm tư lệnh quân đội Hoa Kỳ tại châu Phi.
Các nhà phân tích cho biết Trung Quốc, Nga và các thế lực xấu khác đang lợi dụng khoảng trống thông tin do quyết định của Nhà Trắng cắt giảm viện trợ tài chính cho châu Phi, điều này đã ảnh hưởng đến nguồn kinh phí dành cho các cơ quan truyền thông [châu lục này] từng được chính phủ Hoa Kỳ hỗ trợ.
Vào năm 2024, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Châu Phi có trụ sở tại Washington đã ghi nhận gần 200 chiến dịch trên mạng xã hội ủng hộ Điện Kremlin và Trung Quốc tại mỗi khu vực lớn của châu Phi, trong đó các “influencer” do chế độ Trung Quốc hậu thuẫn hoạt động đặc biệt tích cực ở khu vực Nam và Tây Phi.
Một trong những nhân vật nổi tiếng nhất trên mạng xã hội châu Phi đã nói với The Epoch Times rằng, cô đang nhận tiền để phát tán các thông tin khiến Nga và Trung Quốc “hài lòng.”
“Phần lớn là các thông điệp liên quan đến Trump,” cô cho biết, đồng thời yêu cầu được giấu tên để tránh “chọc giận” các ông chủ của mình và bị mất thu nhập.
Cô nói rằng những người làm influencer cho Moskva và Bắc Kinh nhận thanh toán qua mạng thông qua các trang web chuyên phục vụ quảng bá trả phí, trong đó nền tảng Lit của Nam Phi là một trong những hệ thống phổ biến hơn cả.
“Khoản tiền chúng tôi kiếm được theo cách này có thể lên đến vài nghìn đô la mỗi tháng; tất cả phụ thuộc vào mức độ phổ biến của các bài đăng,” cô nói.
Người influencer này cho biết, cô chưa bao giờ nói chuyện trực tiếp với những người trả tiền cho mình.
“Tôi không thể nói với bạn họ là người Trung Quốc, người Nga hay thậm chí đến từ sao Hỏa. Họ gửi cho tôi dữ liệu, tôi biên soạn lại thành các đoạn nội dung, rồi đăng lên. Nếu họ thích những gì tôi đăng, họ sẽ trả tiền cho tôi,” cô giải thích.
“Công việc này không khó vì quan điểm của họ phù hợp với triết lý phi thực dân châu Phi mà tôi theo đuổi, và tôi cũng là một người ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa xã hội, phản đối chủ nghĩa đế quốc phương Tây.
“Tôi nghĩ đó là lý do tại sao tôi được tuyển chọn, nếu có thể nói như vậy. Tôi cũng có thể nói điều tương tự về nhiều influencer khác.”
Một cuộc điều tra do Karen Allen – cố vấn tại Viện Nghiên cứu An ninh Nam Phi (Institute for Security Studies) – thực hiện, cũng phát hiện rằng các nhân vật chủ chốt trong ngành công nghiệp [truyền thông] gây ảnh hưởng tại châu Phi đang được trả tiền để tham gia vào cái mà bà gọi là “các chiến dịch phối hợp xuyên quốc gia”, một phần nhằm mục đích làm phá hoại các sáng kiến và lãnh đạo phương Tây.
Một phần trong báo cáo của Allen tập trung vào một influencer Nam Phi, người cho biết các đặc vụ Nga đã trả tiền cho anh ta để khuếch đại các thông điệp nhằm mục đích “gây bất ổn” cho Nam Phi trong cuộc bầu cử năm 2024 của nước này.
Người này cho biết mình được cung cấp “tài liệu đã soạn sẵn” và được trả gần 3 đô la cho mỗi lượt “thích” trên các bài đăng của mình.
Giáo sư Herman Wasserman, trưởng khoa báo chí và nghiên cứu truyền thông tại Đại học Stellenbosch, Nam Phi, là một chuyên gia khác đã vạch trần việc [Trung Cộng và Nga] sử dụng những người có ảnh hưởng được trả tiền ở châu Phi.
Ông nói với The Epoch Times rằng một số “thế lực xấu,” chủ yếu là Trung Quốc và Nga, đang thưởng tiền cho các “ngôi sao” mạng xã hội châu Phi để “phát tán bất kỳ loại thông tin sai lệch, xuyên tạc, hoặc thậm chí là thông tin đúng sự thật nào mà họ cho là có lợi cho lợi ích của mình” tại một thời điểm cụ thể.
Wasserman cho biết ông Trump là một “mục tiêu lớn.”
“Trump là kẻ thù số một của Trung Quốc và Nga. Và hãy thừa nhận rằng, ông ấy đang khiến cả thế giới có rất nhiều chuyện để bàn tán,” ông nói. “Không khó để làm video về Trump.”
Wasserman cho biết một số người có ảnh hưởng ở châu Phi đã “bỗng nhiên hoạt động rất tích cực cùng một lúc” khi ông Trump gần đây đã khen ngợi Tổng thống Liberia về khả năng sử dụng tiếng Anh – ngôn ngữ chính thức của quốc gia này – trong một cuộc gặp tại Nhà Trắng.
“Họ có một ngày làm việc bội thu,” Wasserman nói, ám chỉ cách mà ông Trump bị mô tả vì phát biểu đó.
“Phần lớn nội dung xuất hiện trên TikTok.”
“Tại châu Phi, người ta chấp nhận rộng rãi rằng TikTok là một công ty Trung Quốc hoạt động với sự hậu thuẫn của chính phủ Trung Quốc, và dường như không ai cảm thấy phiền lòng về điều đó cả.”
— Hamza Ibrahim, nhà nghiên cứu truyền thông và chuyên gia phân tích thông tin sai lệch
Người influencer giấu tên cho biết, cô thường được trả tiền để đăng tải các nội dung mô tả Trung Quốc là “nạn nhân của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc phương Tây” và những nội dung “tô vẽ hình ảnh phương Tây tham nhũng và đầy giả tạo.”
Điều này phù hợp với nghiên cứu gần đây do các học giả tại Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London, Đại học Duke Kunshan ở Trung Quốc và Đại học Gustave Eiffel ở Pháp thực hiện.
Họ đề xuất rằng có “bốn khung diễn ngôn” (four frames) mà các influencer sử dụng để bảo vệ hoặc quảng bá cho Trung Cộng.
Thứ nhất: “Đạo đức giả phương Tây” cáo buộc phương Tây áp dụng tiêu chuẩn kép;
Thứ hai: “Mối đe dọa phương Tây” trình bày phương Tây như một mối đe dọa lớn đối với an ninh và tăng trưởng toàn cầu;
Thứ 3: “Sự vượt trội của hệ thống [Trung Cộng]” đề cao mô hình chính trị của chính quyền Trung Quốc so với các mô hình phương Tây; và
Thứ 4: “Cộng đồng chung vận mệnh” hình dung về một tương lai thịnh vượng được chia sẻ giữa Trung Quốc cộng sản và các đối tác toàn cầu của họ.
“Chúng tôi lập luận rằng, mặc dù khuynh hướng chính trị của những người có ảnh hưởng này vẫn còn mơ hồ và khó xác định, họ đã trở thành những cộng tác viên trên thực tế cho nỗ lực của Trung Quốc nhằm xây dựng danh tiếng toàn cầu trong thời đại kỹ thuật số,” các chuyên gia viết.
Ông Wasserman cho biết ông đồng tình với những phát hiện này.
- Kính mời quý vị xem thêm video: Bí mật nghề “khỉ trắng” (white monkey) ở Trung Quốc
“Đó chính xác là những gì tôi thấy đang được lan truyền bởi những người có ảnh hưởng này; từ những nội dung chống Mỹ một cách cực đoan cho đến những thứ nhẹ nhàng hơn kiểu ‘Trung Quốc là nơi lý tưởng cho kỳ nghỉ’,” ông nói.
Hamza Ibrahim, một nhà nghiên cứu truyền thông và chuyên gia phân tích thông tin sai lệch tại Nigeria, cho biết các influencer thích sử dụng TikTok vì họ coi đây là một “nơi trú ẩn an toàn.” Họ tin rằng vì nền tảng này do một công ty Trung Quốc sở hữu, và giả định rằng những người chỉ đạo họ cũng là người Trung Quốc, nên họ cảm thấy thoải mái khi thể hiện quan điểm ủng hộ Trung Quốc và tạo nội dung trên nền tảng này, ông giải thích.
“Tại châu Phi, người ta chấp nhận rộng rãi rằng TikTok là một công ty Trung Quốc hoạt động dưới sự chấp thuận của chính phủ Trung Quốc, và dường như không ai cảm thấy phiền lòng về điều đó cả,” ông Ibrahim nói với The Epoch Times.
Năm 2022, một nghiên cứu của Tổ chức Mozilla Foundation phát hiện rằng TikTok đã được sử dụng để lan truyền ngôn từ thù ghét nhiều hơn bất kỳ nền tảng nào khác trong giai đoạn trước cuộc bầu cử năm đó tại Kenya – một cuộc bầu cử, giống như nhiều cuộc trước đó ở quốc gia này, bị phủ bóng bởi bạo lực sắc tộc.
“Mặc dù các nền tảng lâu đời hơn như Facebook và Twitter thường bị giám sát gắt gao hơn trong lĩnh vực này, TikTok phần lớn lại bị bỏ qua – dù đã trở thành nơi diễn ra một số chiến dịch tung tin sai lệch nghiêm trọng nhất,” tổ chức này cho biết trong báo cáo.
“Bên cạnh đó, chúng tôi yêu cầu những người sáng tạo nội dung – đặc biệt là những người kiếm tiền hoặc tận dụng nền tảng để tự quảng bá – phải tuân theo những tiêu chuẩn cao hơn.”
“Chúng tôi kỳ vọng các nhà sáng tạo trên TikTok tuân thủ quy tắc ứng xử dành cho nhà sáng tạo, và hành xử theo cách không gây nguy hiểm cho người khác hoặc làm tổn hại đến tính liêm chính của nền tảng.”
Tuy nhiên, ông Ibrahim cho biết, các biện pháp của TikTok thường không áp dụng đối với các nội dung sai lệch, thông tin giả và cả “những lời nói dối trắng trợn.”
Trước đây, chính phủ Hoa Kỳ đã tài trợ cho đài phát thanh và truyền hình Voice of America (VOA), mà theo lời ông Ibrahim thì “đã làm rất tốt” trong việc phản bác các luận điệu do Bắc Kinh và Moskva thúc đẩy.
“Họ có một văn phòng tại Washington chuyên trách việc kiểm chứng thông tin, và họ đã bác bỏ các thông tin sai lệch và tin giả mỗi ngày,” ông nói.
Chính quyền Trump đã cắt hầu hết nguồn tài trợ cho VOA vào tháng Ba, cáo buộc cơ quan này là cái loa tuyên truyền “cấp tiến,” là “gánh nặng cho người nộp thuế Mỹ,” và là nơi dung chứa “các phần tử ủng hộ khủng bố.”
Vào tháng Tư, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio cũng đã đóng cửa cơ quan tại Washington chuyên theo dõi các chiến dịch tuyên truyền sai lệch từ nước ngoài, tức trung tâm “Counter Foreign Information Manipulation and Interference,” với lý do cơ quan này đã kiểm duyệt người dân Mỹ.
“Dưới thời chính quyền trước, văn phòng này – tiêu tốn hơn 50 triệu USD mỗi năm từ ngân sách – đã chi hàng triệu đô la để bịt miệng và kiểm duyệt tiếng nói của chính những người Mỹ mà họ lẽ ra phải phục vụ,” ông Rubio tuyên bố khi thông báo về việc đóng cửa cơ quan này.
Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng Tư với influencer Mike Benz, ông Rubio cũng nói rằng sau khi cơ quan đó bị giải thể, chính phủ Hoa Kỳ sẽ tiếp tục bảo vệ quyền tự do ngôn luận và tài trợ cho “các nội dung truyền thông ủng hộ nước Mỹ.”
“Chúng tôi sẽ chi tiền cho việc truyền thông; đó sẽ là các nội dung ủng hộ nước Mỹ, và sẽ là những nội dung khuyến khích và bảo vệ quyền tự do ngôn luận – điều đang bị đe dọa trên khắp thế giới, bao gồm cả ở những quốc gia đồng minh của chúng ta,” ông nói.
“Cách tốt nhất để chống lại thông tin sai lệch là quyền tự do ngôn luận – tức là bảo đảm rằng sự thật có cơ hội truyền đạt bằng hoặc lớn hơn những điều không đúng sự thật.”
The Epoch Times đã liên hệ với Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ để xin bình luận nhưng không nhận được phản hồi tính đến thời điểm xuất bản.
“Trung Quốc đang mở rộng cách tiếp cận từ việc chỉ tập trung vào ảnh hưởng kinh tế sang các hoạt động quân sự và thông tin quy mô lớn hơn” tại châu Phi, đồng thời lan truyền tuyên truyền cộng sản, ông nói và mô tả tình hình là “đáng lo ngại.”
Đây thực sự là một nguyên nhân gây quan ngại lớn, ông Wasserman nhận định, và ông bổ sung rằng Hoa Kỳ “có vẻ như không làm gì mấy để đối phó với điều đó.”
Trung Quốc đang mở rộng cách tiếp cận của mình từ việc tập trung vào ảnh hưởng kinh tế sang các hoạt động quân sự và thông tin quy mô lớn hơn [tại châu Phi].
— Trung tướng Dagvin Anderson, Không quân Hoa Kỳ
Ông Wasserman cho biết, ông tin rằng hiện đang tồn tại một “khoảng trống thông tin” tại châu Phi mà Trung Quốc và Nga đang khai thác.
“Họ đang đổ hàng tỷ đô la vào việc tài trợ truyền thông tại châu Phi, bao gồm cả các chiến dịch mờ ám trên mạng xã hội, trong khi Hoa Kỳ dường như chỉ dựa vào một số lượng ngày càng ít các đại sứ quán Mỹ và một văn phòng ở Johannesburg để truyền tải thông điệp của mình,” ông Wasserman nói. “Như vậy là hoàn toàn không đủ để đối phó với những lời dối trá và tuyên truyền đang được các thế lực chống phương Tây thúc đẩy.”
Theo Darren Taylor/The Epoch Times
Xem thêm
Từ khóa ảnh hưởng của Trung Quốc ở Châu Phi Ảnh hưởng của Nga ở Châu Phi ĐCSTQ tuyên truyền chống Mỹ Dòng sự kiện
