Sáng sớm ngày 10/5/1940 quân Đức bắt đầu tấn công theo đúng “Kế hoạch vàng” đã định trước. Trong 3 cụm quân thì Cụm quân A và B xuất phát trước.

Kế hoạch vàng
Bản đồ “Kế hoạch vàng”. (Tranh: Tazadeperla, Wikipedia, CC BY-SA 3.0)

Mũi tiến công Cụm quân B

Cụm quân B tiến rất nhanh vào vào Hà Lan và Bỉ. Ngày 15/5, Hà Lan ra văn kiện đầu hàng.

Về phía Bỉ, quân Đức tiến vào nhưng bị chặn lại ở pháo đài Eben-Emael. Đây là pháo đài lớn, được trang bị hiện đại nhất châu Âu.

Quân Đức cho tàu lượn DFS 230 đổ bộ quân lên nóc pháo đài, diệt các khẩu pháo ở đây. Nhờ đó xe tăng Đức tiến sát bao vây pháo đài, quân Bỉ trong pháo đài phải đầu hàng vào ngày 11/5. Sau đó quân Bỉ tổ chức phản công chiếm lại pháo đài nhưng bất thành.

Kế hoạch vàng
Tàu lượn DSF 230. (Ảnh: Attribution: Bundesarchiv, Bild 101I-567-1519-18 / Stöcker, CC-BY-SA 3.0)

Bộ tư lệnh Pháp lập tức điều đội quân mạnh nhất là Tập đoàn quân số 1 đến Bỉ chặn quân Đức, xây dựng phòng thủ ở Gembloux. Tuy nhiên quân Đức vượt qua pháo đài Eben-Emael tiến nhanh trong khi quân Pháp chưa kịp xây dựng tuyến phòng thủ ở Gembloux. Vì thế, để kịp xây dựng phòng tuyến này, quân Pháp cho  2 sư đoàn cơ giới hạng nhẹ số 2 và số 3 đến Hannut chặn quân Pháp.

Ngày 12/5, quân Đức tiến đến Hannut. Tại đây diễn ra một cuộc chiến xe tăng lớn nhất lịch sử cho đến thời điểm bấy giờ với sự tham gia của 1.500 xe tăng và xe bọc thép.

Đến ngày 13/5 khi quân Đức xuyên thủng được đội hình xe tăng Pháp thì quân Pháp cũng đã hoàn thành kế hoạch cầm chân quân Đức 2 ngày để có thời gian xây dựng phòng thủ. Quân Pháp rút toàn bộ về Gembloux. Quân Pháp bị mất 105 xe tăng nhưng diệt được 165 xe tăng quân Đức. Nhưng quân Đức đã sửa chữa thành công 100 xe tăng Panzer để tiếp tục đưa vào chiến trường.

Quân Đức cho quân tiến đánh Gembloux nhưng bị quân Pháp chặn lại. Quân Pháp có vẻ đã thực hiện được kế hoạch của mình nhưng kỳ thực quân Đức đã thành công trong việc nghi binh, thu hút quân chủ lực mạnh nhất của Pháp đến đây.

Mũi tiến công Cụm quân A

Ở mặt trận trung tâm, cụm quân A của Đức theo kế hoạch đến được vùng rừng núi hiểm trở Ardennes. Quân Bỉ và Pháp ở đây không trang bị vũ khí chống tăng mạnh vì nghĩ rằng nơi đây địa hình hiểm trở, quân Đức sẽ không dùng xe tăng. Quân Bỉ-Pháp dễ dàng bị đánh bại và phải nhanh chóng rút lui.

Ngay sau đó địa hình hiểm trở đã ngăn cản quân Đức không thể tiến công. Cả đoàn dài thiết giáp cùng các loại xe cơ giới vận tải của Đức ùn tắc lại.

Quân Pháp cho máy bay tấn công thiết giáp quân Đức, tuy nhiên lại bị các máy bay Đức đánh bại. Không quân Pháp bị thiệt hại nặng nề, mất một nửa số máy bay ném bom.

Địa hình không thuận lợi, quân Đức phải vừa đi vừa mở đường nên tiến rất chậm. Lợi dụng quân Đức tiến chậm, quân Pháp điều 6 sư đoàn đến mặt trận trung tâm, đóng ở khu vực sông Meuse. Tuy nhiên người Pháp vẫn tin rằng mũi tấn công chính của quân Đức là từ Bỉ.

Thấy thiết giáp quân Đức ùn tắc do địa hình, quân Pháp cho rằng quân Đức chỉ có thể tấn công phòng tuyến sông Meuse khi tập hợp đủ quân. Như vậy ước lượng phải đến ngày 20/5 quân Đức mới làm được việc này.

Tuy nhiên quân Đức chuẩn bị sẵn đội công binh mở đường hùng hậu, nên đến chiều tối ngày 12/5, quân tiên phong của Đức đã đến phòng tuyến sông Meuse, và đến ngày 13/5 quân Đức đã tiến đến bên sông Meuse.

Phòng tuyến sông Meuse có 2 khu vực là ở thành phố Dinant và thành phố Sedan, trong đó khu vực ở thành phố Sedan quan trọng hơn. Ngày 13/5 sư đoàn thiết giáp số 7 của tướng Erwin Rommel (thuộc Quân đoàn thiết giáp 15) là đơn vị đầu tiên vượt sông Meuse ở khu vực thành phố Dinant. Phòng tuyến quân Pháp ở đây bị chọc thủng.

Kế hoạch vàng
Sư đoàn Thiết giáp số 1 Ðức vượt sông Meuse gần Sedan ngày 14/5/1940. (Ảnh: Bundesarchiv, Bild 146-1978-062-24, CC-BY-SA 3.0)

Phòng tuyến sông Meuse ở khu vực thành phố Sedan có vành đai phòng thủ kiên cố với 103 công sự bê tông ngầm, đây là tuyến phòng thủ rất hiện đại. Quân Pháp có lợi thế bởi công trình thủ cùng pháo binh vượt trội.

Lúc này pháo binh quân Đức chưa thể tham gia trận đánh do di chuyển rất chậm, bù lại quân Đức có sự hỗ trợ của không quân. Cuộc không kích của quân Đức từ 8 giờ sáng và kéo dài suốt 8 tiếng đồng hồ, đây được xem là cuộc không kích mạnh nhất lịch sử cho đến thời điểm đó.

Thành phố Sedan có vị trí quan trọng, quân Pháp quyết giữ nên đã lệnh phá các cây cầu bắc qua sông. Ngày 14/5, máy bay ném bom quân đồng minh đã phá hủy 3 cây cầu.

Máy bay ném bom quân Anh dưới sự bảo vệ của tiêm kích Pháp tấn công quân Đức, tuy nhiên lại bị lực lượng phòng không Đức đánh bại khiến 21 máy bay tiêm kích Pháp và 48 máy bay ném bom Anh bị bắn hạ.

Hôm sau, máy bay tiêm kích Pháp cố gắng tấn công vào thiết giáp quân Đức, nhưng bị lực lượng phòng không Đức bắn hạ hết 90 máy bay. Trong khi đó các cuộc không kích của quân Đức lại không gặp sự kháng cự hiệu quả nào.

Xe tăng quân Đức tấn công vào phòng tuyến quân Pháp nhưng bị chặn đứng. Tuy vậy lô cốt ở vị trí nơi con sông uốn lượn bị phá vỡ, quân Đức liền theo đó tiến vào.

Lúc này phòng tuyến quân Pháp vẫn rất chắc chắn, dù quân Đức tiến vào nhưng không nhiều. Tuy nhiên những đợt không kích liên tục đã bẻ gãy ý chí chiến đấu của quân Pháp. Dù chỉ có vài trăm quân Đức tiến vào nhưng khẩu đội pháo binh yểm trợ phòng thủ phía sau hoảng loạn bỏ chạy, những toán quân khác thấy thế cũng bỏ chạy theo, nhờ đó dù chỉ với vài trăm quân nhưng quân Đức đã tiến sâu đến 8km.

Đến 19 giờ ngày 13/5, sư đoàn 55 của Pháp nắm giữ tuyến phòng thủ cuối cùng trên cao điểm Bulson nghe tin rằng xe tăng quân Đức đã bao vây phía sau vị trí của mình liền theo nhau bỏ chạy. Thực tế lúc đó các xe tăng cua Đức vẫn ở phía ngoài.

Cơn hoảng loạn của quân Pháp lan từ cao điểm Bulson sang đơn vị khác, sau này người ta gọi đây là “Cơn hoảng loạn Bulson”. Các sư đoàn Pháp theo nhau bỏ chạy và tan rã dù không bị tấn công. Nhờ đó những chiếc xe tăng Đức đã vượt sông an toàn.

Lúc này quân Đức vừa sang sông, lập tức tiến hành làm cầu phao, nhưng chưa kịp thiết lập vị trí phòng thủ ở đầu cầu. Đáng lẽ quân Pháp có đủ thời gian để đánh bật quân Đức nhưng họ đã không làm.

Đến sáng ngày 14/5 quân Pháp mới phản công, nhưng lúc này đã muộn, cây cầu phao đầu tiên được bắc xong, quân Đức tràn qua cầu đánh bại cuộc phản công của quân Pháp.

Quân Pháp tổ chức cuộc phản công tại khu vực thị trấn Stonne. Cuộc chiến thiết giáp giữa hai bên xảy ra ác liệt suốt từ ngày 15 đến 17/5, hai bên thay nhau làm chủ vị trị này. Nhưng đến tối ngày 17/5 khi cuộc chiến kết thúc thì nó lọt vào tay quân Đức.

Trong khi cuộc chiến ở Stonne đang diễn ra thì vào ngày 15/5, quân Đức bất ngờ tấn công vào phía tây thành phố Sedan đánh bại quân Pháp ở đây rồi đánh thọc vào sườn phía nam quân Pháp. Quân Pháp bị tan rã hàng loạt, các pháo đài bỏ vị trí, khiến các thiết giáp quân Đức không còn bị cản trở.

Quân Đức sang sông liền bao vây tấn công quân Pháp. Cả Tập đoàn quân số 2 và Tập đoàn quân số 9 của Pháp bị đánh tơi tả, không có thời gian để củng cố trận địa.

(Còn nữa)

Trần Hưng

Xem thêm:

Mời xem video: