Lê Trung Tông: Vị vua Việt yểu mệnh
- Ninh Sơn
- •
Trong lịch sử quân chủ Việt Nam, Lê Long Việt (Lê Trung Tông) là vị vua có thời gian trị vì ngắn nhất – chỉ 3 ngày, bị ám sát ngay sau khi đăng cơ. Cùng với vua Dục Đức triều Nguyễn, ông là vị vua có thời gian trị vì ngắn nhất trong lịch sử Việt Nam.
Lê Long Việt là con trai của Lê Đại Hành – vị vua có công đánh bại quân Tống năm 981, củng cố nền độc lập của Đại Cồ Việt.
Theo sử sách thì vua Lê Đại Hành có 5 hoàng hậu cùng các phi tần khác, có tất cả 12 hoàng tử, trong đó có 1 hoàng tử là con nuôi, các hoàng tử đều được phong Vương. Lê Long Việt được phong làm Nam Phong vương năm 989.
Năm Giáp Thìn (1001), Lê Long Việt được lập làm Thái tử, sau khi triều đình nghị bàn không lập người em cùng mẹ của ông là Lê Long Đĩnh – do trái lễ lập trưởng tử kế vị.
Khi Lê Đại Hành mất vào mùa xuân năm 1005, tình hình triều chính rơi vào hỗn loạn. Dù có Thái tử chính thức, nhưng các hoàng tử vẫn nổi dậy tranh giành ngôi báu. Cuộc nội chiến này kéo dài suốt 10 tháng, khiến đất nước không có vua, triều chính tê liệt.
Trước khi vua Lê Đại Hành mất có nhờ Lý Công Uẩn phò giúp Thái tử Lê Long Việt lên ngôi, nhờ đó mà trong 10 hoàng tử thì Lê Long Việt có ưu thế hơn.
Cuộc tranh giành gay gắt nhất diễn ra giữa Thái tử Lê Long Việt và Lê Long Tích, người lớn tuổi thứ hai trong số các anh em. Tháng 10 năm đó, Long Tích thua trận, bỏ chạy đến châu Thạch Hà (nay thuộc Hà Tĩnh) thì bị người bản địa giết chết.
Lê Long Việt lên ngôi, dè chừng các hoàng tử khác nhưng lại không để ý đến Lê Long Đĩnh, vốn là em ruột ông. Không ngờ chỉ 3 ngày sau khi lên ngôi, Long Việt bị Long Đĩnh giết chết.
“Đại Việt sử ký toàn thư” chép: “Trung Tông vì anh em cùng mẹ không nỡ giết, tha cho. Sau Long Đĩnh sai bọn trộm cướp đêm trèo tường vào cung giết Trung Tông.”
Khi bị sát hại, Trung Tông mới 22 tuổi. Sau khi tiếm ngôi, Long Đĩnh vẫn truy phong ông thụy hiệu là Trung Tông Hoàng đế.
Sự kiện này được đánh giá là bước ngoặt lớn dẫn đến sự suy yếu và sụp đổ nhanh chóng của triều Tiền Lê.
“Đại Việt sử ký toàn thư” và “Đại Việt sử ký tiền biên” nhận xét: “Vua không biết phòng giữ cẩn mật đến nỗi bị nạn, có tính nhân hậu mà không biết làm vua, đáng tiếc thay!”
Vua Lê Trung Tông không được thờ tại đền vua Lê Đại Hành ở Cố đô Hoa Lư (Ninh Bình). Ông vẫn được thờ phụng tại nhiều nơi:
- Đền Lăng ở quê hương Liêm Cần, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam – nơi thờ ba cha con: Lê Đại Hành, Lê Trung Tông và Lê Long Đĩnh.
- Đình Yến tại xã Thanh Hà, cùng huyện Thanh Liêm, Hà Nam.
- Đình An Lãng (Di tích cấp quốc gia), xã Văn Tự, huyện Thường Tín, Hà Nội.
Lê Long Việt là một trong những vị vua chính thống yểu mệnh nhất trong lịch sử quân chủ Việt Nam. Ông là minh chứng cho một thời kỳ đầy tranh chấp, nhưng sau đó cái chết của ông cũng mở đường cho sự lên ngôi của Lý Công Uẩn, mở ra thời kỳ thịnh trị của nhà Lý.
Ninh Sơn biên tập
Xem thêm:
Mời xem video:
Từ khóa nhà tiền Lê Đại Cồ Việt
