Mỹ áp thuế 93,5% lên than chì Trung Quốc, Ấn Độ giành được cơ hội kinh doanh
- Bình Minh
- •
Tháng 8/2025, Bộ Thương mại Mỹ ra phán quyết sơ bộ, sẽ áp thuế chống bán phá giá 93,5% lên than chì nhập khẩu từ Trung Quốc. Công ty vật liệu pin của Ấn Độ Epsilon Advanced Materials đã nhanh chóng tận dụng cơ hội, mở rộng hoạt động tại Mỹ và thúc đẩy kế hoạch xây dựng nhà máy trị giá 650 triệu USD.
Sau khi Mỹ áp thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm than chì Trung Quốc, Epsilon đã nhanh chóng hành động, tìm cách mở rộng kinh doanh tại Mỹ và thúc đẩy dự án nhà máy 650 triệu USD.
Tháng Tám năm nay, chính quyền Trump áp thuế trừng phạt chống bán phá giá lên tới 93,5% với than chì Trung Quốc, như một phần trong chiến lược gây áp lực thương mại sau khi trở lại Nhà Trắng. Chính sách này là sự tiếp nối đường lối cứng rắn thời kỳ đầu nhiệm kỳ đầu của ông dựa trên “Điều khoản 301”.
Theo Hiệp hội các nhà sản xuất vật liệu anode hoạt tính Mỹ (AAAMP) mức thuế mới sẽ được cộng vào mức thuế hiện hành, khiến mức thuế thực tế tăng lên 160%.
Chuyên gia Sam Adham thuộc Công ty tư vấn CRU Group nhận định, mức thuế 160% tương đương với chi phí tăng thêm khoảng 7 USD/kWh đối với pin xe điện, giáng đòn mạnh lên các nhà sản xuất tại Mỹ.
Phía Mỹ cho rằng sự độc quyền của Trung Quốc với nguyên liệu chiến lược như than chì gây rủi ro nghiêm trọng cho ngành xe điện và năng lượng lưu trữ của Mỹ. Vì vậy Washington muốn dùng mức thuế cao để thúc đẩy chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.
Than chì là nguyên liệu then chốt để sản xuất cực dương pin lithium. Từ lâu, Trung Quốc đã chiếm hơn 60% năng lực sản xuất toàn cầu và cung cấp hơn 90% lượng nhập khẩu của Mỹ.
Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) cho biết các doanh nghiệp Trung Quốc thường xuyên nhận trợ cấp và ưu đãi xuất khẩu, khiến giá cả bị bóp méo, làm các nước khác khó cạnh tranh. Động thái này của chính quyền Trump nhằm tạo không gian thị trường công bằng hơn cho các nhà cung ứng ngoài Trung Quốc.
Chính sách này mở ra cơ hội cho Epsilon Advanced Materials của Ấn Độ, thách thức sự độc quyền của Bắc Kinh trong chuỗi cung ứng than chì toàn cầu. Phát biểu với Reuters, Giám đốc điều hành Vikram Handa cho biết Mỹ đang tìm kiếm những nhà cung ứng đáng tin cậy ngoài Trung Quốc. Đây là cơ hội tuyệt vời của công ty này.
Ông nhấn mạnh than chì cực dương của Epsilon có khả năng cạnh tranh với sản phẩm Trung Quốc và đáp ứng được yêu cầu sản xuất theo chính sách bản địa hóa của Mỹ.
Ngay từ tháng 10/2023, Epsilon đã công bố kế hoạch đầu tư 650 triệu USD xây nhà máy tại bang Bắc Carolina. Hiện dự án vẫn đang trong quá trình xin giấy phép môi trường và xem xét xây dựng, chưa khởi công.
Ông Handa cho biết công ty đang chờ thêm đơn đặt hàng xác nhận từ khách hàng, đồng thời cân nhắc xin khoản trợ cấp theo Đạo luật Giảm lạm phát (IRA).
Tuy nhiên, tại thị trường nội địa Ấn Độ, Epsilon vẫn gặp khó khăn. Ông Handa thừa nhận các nhà sản xuất pin trong nước vẫn có xu hướng nhập than chì từ Trung Quốc do giá rẻ hơn và nguồn cung ổn định hơn.
Trong bối cảnh khó mở rộng thị trường nội địa, Epsilon chọn cách “tận dụng cơ hội tại Mỹ để tạo sự đột phá”, từ đó nâng cao sức cạnh tranh toàn cầu.
Theo số liệu của Bloomberg, năm 2024 Trung Quốc xuất khẩu hơn 600.000 tấn than chì, trong đó than chì hình cầu chiếm hơn 70%.
Ngược lại, Ấn Độ chỉ xuất khẩu khoảng 30.000 tấn, chủ yếu sang châu Âu và Trung Đông. Các nước châu Phi như Mozambique và Tanzania có trữ lượng than chì tự nhiên lớn, nhưng năng lực khai thác và chế biến còn tụt hậu.
Theo dữ liệu của BloombergNEF, trong năm 2024, Mỹ nhập khẩu khoảng 180.000 tấn than chì, trong đó hơn 2/3 đến từ Trung Quốc. Đây là vật liệu chính để sản xuất cực âm của pin lithium-ion và được dự báo vẫn giữ vai trò chủ đạo ít nhất đến năm 2030.
CNBC nhận định, nhờ chính sách của Mỹ, Ấn Độ với ưu thế “công nghệ trung bình, mở rộng linh hoạt” đang nổi lên là nguồn cung than chì ngoài Trung Quốc tiềm năng nhất trong ngắn hạn, trong khi châu Phi tuy có triển vọng dài hạn nhưng đòi hỏi đầu tư phát triển lớn.
Các nhà phân tích trong ngành nói với Reuters rằng, than chì đang lặp lại “câu chuyện đất hiếm”. Hơn 10 năm trước Trung Quốc từng hạn chế xuất khẩu đất hiếm, khiến thế giới cảnh giác.
Ngày nay, than chì đã được Mỹ và châu Âu liệt vào danh sách khoáng sản chiến lược, đảm bảo nguồn cung trở thành ưu tiên chính sách. Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu (EU) đang tích cực tìm kiếm nguồn thay thế để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.
Xem thêm
Từ khóa than chì Thuế quan Mỹ
