Trung Quốc đã gia tăng căng thẳng thương mại với châu Âu khi tuyên bố áp thuế chống bán phá giá lên tới 62,4% đối với thịt heo và sản phẩm từ heo nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU), trong một động thái được xem là biện pháp trả đũa trước việc Brussels áp thuế nặng lên xe điện (EV) Trung Quốc.

r shutterstock 2463217251
(Ảnh minh họa: Shutterstock)

Bộ Thương mại Trung Quốc ngày 5/9 cho biết đã đưa ra kết luận sơ bộ rằng thịt heo và các sản phẩm phụ từ heo của EU bị bán phá giá tại thị trường Trung Quốc, gây ra “tổn hại nghiêm trọng” cho các nhà sản xuất trong nước. Theo đó, mức thuế tạm thời từ 15,6% đến 62,4% sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 10/9, với thời hạn điều tra được kéo dài đến giữa tháng 12.

Bắc Kinh mở cuộc điều tra đối với thịt heo EU vào tháng 6/2024, chỉ vài ngày sau khi EU áp thuế tạm thời lên xe điện Trung Quốc. Trước đó, sau tám tháng điều tra, Brussels kết luận rằng xe điện Trung Quốc được hưởng “trợ cấp không công bằng” và gây ra “nguy cơ tổn hại kinh tế” cho các nhà sản xuất châu Âu. Đến tháng 7, Trung Quốc tiếp tục áp thuế chống bán phá giá đối với rượu brandy nhập khẩu từ châu Âu — đặc biệt là cognac Pháp — mặc dù sau đó các nhà sản xuất lớn đã được miễn trừ.

Cuộc chiến thương mại này diễn ra trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ toàn cầu gia tăng. Thuế EV của EU được đưa ra sau quyết định của Mỹ hồi tháng 5/2024 tăng gấp bốn lần thuế đối với xe điện Trung Quốc, lên mức 100%. Về phần mình, Bắc Kinh đã thúc giục Brussels chấp nhận cơ chế cam kết giá từ các nhà sản xuất Trung Quốc thay cho thuế quan, nhưng các cuộc đàm phán đã rơi vào bế tắc.

Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết cuộc điều tra thịt heo lần này bao trùm một loạt sản phẩm, từ thịt tươi, đông lạnh đến nội tạng và các phụ phẩm khác, trong đó Tây Ban Nha, Hà Lan và Đan Mạch là những nước xuất khẩu bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Một phần đáng kể thịt heo EU xuất sang Trung Quốc là phụ phẩm như tai, mũi, chân heo — những mặt hàng được ưa chuộng trong ẩm thực Trung Hoa nhưng hầu như không có thị trường thay thế.

Ủy ban châu Âu chỉ trích động thái của Trung Quốc, cho rằng cuộc điều tra “dựa trên cáo buộc thiếu cơ sở và bằng chứng không đầy đủ.” Một phát ngôn viên khẳng định: “Chúng tôi sẽ thực hiện mọi bước cần thiết để bảo vệ các nhà sản xuất và ngành công nghiệp của mình.”

Anne Richard, Giám đốc hiệp hội ngành thịt heo Pháp Inaporc, gọi thông báo này là “tin tức đáng lo ngại,” cảnh báo nguy cơ ảnh hưởng đến giá cả ở châu Âu. Bà nhấn mạnh quyết định này mới chỉ là tạm thời và có thể thay đổi khi cuộc điều tra kết thúc vào tháng 12. Trước đây, Trung Quốc từng kéo dài điều tra ngay cả sau khi áp thuế, chẳng hạn với vụ hạt cải dầu Canada.

Trung Quốc từng là khách hàng lớn nhất của thịt heo EU vào năm 2020, khi kim ngạch xuất khẩu tăng vọt lên 7,9 tỷ USD do nguồn cung nội địa sụt giảm vì dịch tả heo châu Phi. Tuy nhiên, đến năm 2023, con số này đã giảm xuống chỉ còn 2,6 tỷ USD, trong đó Tây Ban Nha chiếm gần một nửa.

Căng thẳng thương mại cũng gắn liền với tham vọng năng lượng xanh của Trung Quốc. Một thập kỷ trước, Bắc Kinh đã xác định xe điện là ngành chiến lược, và các nhà lãnh đạo hàng đầu nước này tiếp tục nhấn mạnh vai trò trung tâm của EV trong khái niệm “lực lượng sản xuất mới” tại các cuộc họp cấp cao năm ngoái. Với nhu cầu trong nước suy yếu, Bắc Kinh ngày càng phụ thuộc vào xuất khẩu, làm gia tăng mâu thuẫn với những đối tác thương mại lớn nhất.