Chuyên gia phản bác vụ người chưa tiêm vắc-xin COVID làm tăng nguy cơ cho người đã tiêm

Tiêu Nhiên
•
Thứ Bảy, 07/05/2022

Một bài báo gần đây được xuất bản trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Canada (CMAJ) biện hộ cho việc bắt buộc tiêm vắc-xin COVID-19 đã thu hút sự chú ý rộng rãi. Một nhóm các nhà thống kê y tế, nhà nhân chủng học và các chuyên gia khác tin rằng bài báo này dựa trên một mô hình thiếu sót và các kết luận rút ra là không có hiệu lực.

tiem vac — (Ảnh minh họa: Bernardo Emanuelle/shutterstock)

Bài báo tuyên bố rằng một mô hình toán học cho thấy những người không được tiêm chủng làm tăng nguy cơ lây nhiễm ở những người đã được tiêm chủng. Kết luận là việc lựa chọn tiêm chủng không thể được coi là một hành động cá nhân đơn thuần, mà là vấn đề cần hành động tập thể vì lợi ích sức khỏe cộng đồng.

Trong hồi đáp được đăng trên trang web CMAJ vào ngày 28/4, ông James Doidge, chuyên gia thống kê y tế cao cấp tại Trung tâm Kiểm toán và Nghiên cứu Quốc gia về Chăm sóc Chuyên sâu của Vương quốc Anh, cùng các đồng nghiệp cho biết: “Một bài báo mô hình không phù hợp với thực tế có nội dung lên án một cách rõ ràng và mạnh mẽ ‘người chưa tiêm chủng’, điều này tồn tại vấn đề rất lớn. Việc làm này có khả năng gây chia rẽ xã hội, tức giận và đổ lỗi không đúng chỗ, đi ngược lại đạo đức sức khỏe cộng đồng.”

Mô hình có thiếu sót

Đáp lại bài báo của CMAJ, các chuyên gia đã chỉ ra những thiếu sót trong mô hình như “thổi phồng về hiệu quả ước tính của vắc-xin, bỏ qua hoàn toàn khả năng miễn dịch suy giảm [theo thời gian] và đánh giá thấp khả năng miễn dịch tự nhiên ở những người chưa được tiêm chủng.”

Doidge và nhóm của ông không đồng ý với kết luận của nghiên cứu. Trong một tweet vào ngày 1/5, ông lập luận rằng mô hình nghiên cứu này “được xây dựng trên một giả định mà chính các tác giả cũng không có tin”. Nghiên cứu liên quan đến việc “đơn giản hóa quá mức các vấn đề phức tạp về dịch tễ học, xã hội và đạo đức sinh học.”

“Kết quả nghiên cứu được xác định trước bởi các lựa chọn thiết kế mô hình của chính các tác giả; điều này không nên xảy ra trong khoa học.” Họ nói: “Các tác giả đưa ra các tuyên bố chính trị và đạo đức mạnh mẽ, góp phần vào sự phân cực xã hội hiện tại, điều này làm cho các thiết kế có thiếu sót càng trở lên có vấn đề hơn.”

“Bằng cách bỏ qua khả năng miễn dịch (do cả tiêm phòng và nhiễm bệnh trước đó) bị suy giảm [theo thời gian], các tác giả của nghiên cứu đã xây dựng một mô hình mà trong đó khả năng miễn dịch cộng đồng luôn xảy ra, khiến một phần còn lại của quần thể miễn nhiễm vô thời hạn.”

Doidge nói: “Mô hình chứa hai thông số chính: ‘hiệu quả của vắc-xin’ và ‘khả năng miễn dịch cơ bản chưa được tiêm chủng’. Nếu chúng được cài đặt rằng bất kỳ tổ hợp nào có thông số sau cao hơn thì các kết luận bị đảo ngược; tức người tiêm chủng làm tăng nguy cơ cho người chưa tiêm. Rõ ràng cả hai kết luận đều có những thiếu sót tương tự.”

Các chuyên gia chỉ ra rằng nghiên cứu đã sử dụng phạm vi được đánh giá quá cao về “hiệu quả của vắc-xin“, hoặc hiệu quả của vắc-xin chống lại lây nhiễm, tức 40 – 80%. Bà Mary Lynch thuộc Đại học Dalhousie cho biết: “Giả thuyết đáng ngạc nhiên nhất là khả năng miễn dịch ban đầu của những người chưa được tiêm chủng chỉ là 0,2. Hiện tại, nhiều người đã khỏi bệnh với khả năng miễn dịch tự nhiên, và khả năng miễn dịch trong dân số chưa được tiêm chủng được ước tính một cách thận trọng là hơn 80%.”

Lời lẽ thù hận

Tiến sĩ Byram Bridle, một nhà nghiên cứu miễn dịch học và phó giáo sư tại Đại học Guelph, nói rằng bài báo là “một lớp mỏng của những ngôn luận thù hận dưới chiêu bài khoa học” và chứa đầy “những sai sót”.

Ông Byram Bridle viết: “Những người không tiêm chủng xuất phát từ tư duy có tính phản biện và tuân theo khoa học, họ không ủng hộ tiêm vắc-xin COVID-19. Hãy nhớ rằng định nghĩa về vắc-xin đã thay đổi. Chúng hoàn toàn không giống với quy định của bất kỳ loại vắc-xin nào trong lịch sử”.

Ông Byram Bridle cho biết, bài báo đã giả định không chính xác rằng vắc-xin COVID-19 cung cấp khả năng miễn dịch hoàn toàn đối với virus, trong khi mũi tiêm tăng cường cung cấp khả năng bảo vệ phục hồi chống lại biến thể Omicron. Ông trích dẫn dữ liệu lây nhiễm thực tế của bang Ontario (Canada) vào tháng Tư cho thấy, những người được tiêm chủng (bị lây nhiễm) đông hơn nhiều so với những người chưa tiêm chủng.

Ông James Doidge và nhóm của ông nói rằng các tác giả kêu gọi tiêm chủng bắt buộc không chỉ không tính đến “sự chênh lệch lớn” về nhu cầu chăm sóc giữa người 18 tuổi và người 80 tuổi có bệnh nền, mà còn không thừa nhận các chính sách (tiêm chủng bắt buộc) đó đã “giúp đốt cháy ngọn lửa kháng nghị trên phạm vi toàn quốc”.

Họ nói: “Xét đến mô hình thiếu sót nghiêm trọng, sự lên án đạo đức và chính trị hóa, đủ để cần phải rút lại bài báo đăng trên tạp chí y học xuất sắc của Canada này.”