Ikigai – bí quyết sống lâu của người Nhật Bản

Hạ Chi
•
Thứ Ba, 11/06/2019

Người Nhật bấy lâu nay vẫn có tiếng là sống lâu sống khoẻ trên thế giới. Và bí quyết trường thọ của họ có thể gói gọn trong một từ: Ikigai.

song lau song tho ikigai — (Ảnh: Shutterstock)

Trong tiếng Nhật, iki có nghĩa là “sống” và gai có nghĩa là “lý do” – ikigai hợp lại có nghĩa là “lý do bạn sống“. Trường phái tư tưởng này bắt nguồn từ triều đại Heian (từ năm 794 đến 1185 sau Công nguyên), nhưng chỉ tới thập kỷ gần đây nó mới thu hút được sự chú ý của hàng triệu người trên thế giới.

Phong cách sống ikigai đặc biệt nổi tiếng ở Okinawa, một cụm đảo nhỏ ở phía nam Nhật Bản. Nơi đây còn có biệt danh là “Vùng đất của những người bất tử” vì người dân vùng này có tuổi thọ trung bình cao nhất, cùng với tỷ lệ các cụ trăm tuổi cao nhất thế giới.

Lý do chúng ta thức dậy mỗi sáng

Trong một bài diễn thuyết trên diễn đàn TED năm 2009, diễn giả kiêm nhà báo Dan Buettner đã trình bày những điểm chung của 5 vùng đất có tuổi thọ trung bình cao nhất thế giới. Trong những “vùng xanh dương” này, như cách Buettner định nghĩa, Okinawa xếp đầu bảng về tuổi thọ trung bình.

“Ở nước Mỹ, chúng tôi chia quãng thời gian sống của người trưởng thành ra làm hai: thời gian làm việc và thời gian nghỉ hưu,” ông nói. “Ở Okinawa, thậm chí còn không có từ nào để nói về nghỉ hưu. Thay vào đó người ta dùng từ ikigai, có nghĩa là ‘lý do bạn thức dậy mỗi sáng.'”

Để minh hoạ cho bài diễn thuyết của mình, Buettner kể lại câu chuyện của một vài bách niên nhân người Okinawa. Với một ngư ông 101 tuổi, ikigai là bắt cá cho gia đình 3 lần một tuần; còn với một cụ bà 102 tuổi, đó là chăm nom cho đứa chít bé nhỏ của mình, công việc mà cụ ví von là “giống như nhảy vào thiên đường vậy“; còn với một võ sư karate 102 tuổi thì ikigai là dạy võ cho môn đệ của mình.

Tựu chung lại, những giá trị sống giản đơn mộc mạc này cho chúng ta hiểu được bản chất của ikigai: đó là cảm giác có mục đích, có ý nghĩa và có động lực trong cuộc sống.

>> “Tạo hóa sinh ra con người là không có bệnh”

Những lợi ích sức khoẻ của ikigai

Nhiều năm qua, các nhà nghiên cứu đã cố gắng tìm ra bí quyết của một cuộc sống khoẻ mạnh và trường thọ. Theo khoa học hiện đại, câu trả lời là tổng hoà của các yếu tố như nguồn gen tốt, ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên. Còn một yếu tố không thể thiếu nữa mà các nghiên cứu mới đây đã chỉ ra: chính là tìm được ý nghĩa cuộc sống.

Trong một nghiên cứu công bố năm 2008 từ trường Đại học Tohoku, người ta đã phân tích dữ liệu từ hơn 50.000 người với độ tuổi từ 40 đến 79, từ đây, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra những ai có ikigai đều có tỷ lệ mắc bệnh tim mạch và tỷ lệ tử vong thấp hơn. 95% người có ikigai vẫn sống sau 7 năm so với chỉ 83% người không có.

Các thông tin trên cũng có nghĩa rằng ikigai đảm bảo cho chúng ta có cuộc sống lâu dài hơn. Nhưng theo kết quả của nghiên cứu này, việc tìm thấy ý vị trong cuộc sống có thể tạo động lực cho con người sống hạnh phúc và năng động hơn.

Đi tìm ikigai trong con người bạn

Không có cách đơn nhất nào để tìm kiếm ikigai của bạn, nhưng bạn có thể bắt đầu bằng việc đặt ra một vài câu hỏi:

Điều gì khiến bạn hạnh phúc?
Bạn giỏi làm gì?
Điều gì hoặc ai đó mà bạn cảm thấy trân trọng?
Động lực để bạn thức dậy mỗi sáng là gì?

Đi tìm ikigai trong bạn sẽ mất không ít thời gian. Tác giả Ken Mogi của cuốn sách “Đánh thức Ikigai trong bạn” đã tóm lược bí kíp của ông trong 5 cột trụ sau đây.

1. Bắt đầu bằng những việc nhỏ

Bắt đầu bằng những việc nhỏ và thực hiện cẩn thận từng bước là căn bản nhất của cột trụ này – và điều này áp dụng với tất cả mọi thứ trong cuộc đời của bạn.

Ví dụ, những người thợ thủ công dành hết thời gian và công sức để tạo ra những sản phẩm đẹp mắt và tinh xảo nhất. Họ cẩn thận tạo ra từng chi tiết nhỏ một, cho đến khi hoàn thành tác phẩm. Việc bắt đầu từ những thứ nhỏ như vậy đưa họ đi được quãng đường rất dài.

2. Giải phóng bản thân

Khi bạn giải phóng bản thân, bạn có thể quẳng đi những nỗi ám ảnh và nhìn mọi thứ quan trọng bằng góc nhìn rõ ràng và tích cực hơn.

Học cách tự chấp nhận bản thân là cốt lõi của cột trụ này, nó cũng là một trong những nhiệm vụ khó khăn nhất trong đời. Nhưng nếu bạn có thể vượt qua được trở lực này và sống hạnh phúc với con người bạn, phần thưởng có thể sẽ rất phi thường.

3. Hài hoà và bền vững

Bạn không thể đạt được những mục tiêu của mình nếu cứ liên tục tranh đấu với những người xung quanh. Hãy tu dưỡng tâm tính và giữ một tâm thái bình hoà với mọi người, bạn sẽ xây dựng và duy trì được một hệ thống những người ủng hộ và giúp đỡ trong những thời khắc khó khăn nhất của cuộc đời.

4. Niềm vui với những điều nhỏ bé

Hãy cảm thấy hạnh phúc với những điều nhỏ bé – không khí trong lành buổi sớm, một tách cà phê hay tia nắng mặt trời ấm áp – những điều này có thể là một động lực giúp bạn thức dậy mỗi sáng.

5. Sống với thực tại

Đây có lẽ là điều thâm thúy nhất. Hãy sống với thực tại, điều quan trọng là tập trung vào hiện tại và duy trì chính niệm hàng ngày.

Rất nhiều đô vật sumo nói rằng sống với thực tại là điều nhất thiết phải chuẩn bị trước mỗi trận đánh. Họ nói rằng sống với thực tại giúp duy trì sự tập trung cho những màn trình diễn tốt nhất.