Không có mức uống rượu nào an toàn cho não bộ
- Thanh Long
- •
Một nghiên cứu quốc tế quy mô lớn vừa công bố khẳng định: ngay cả việc uống rượu ở mức thấp cũng có thể gây hại cho não và làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ. Kết quả này trái ngược với quan niệm lâu nay rằng uống “một chút” rượu có thể tốt cho sức khỏe.
Uống rượu và tác động đến não bộ
“Nghiên cứu của chúng tôi cung cấp thêm bằng chứng rằng uống rượu vừa phải không có tác dụng bảo vệ, mặc dù nhiều bệnh nhân vẫn tin như vậy”, tác giả chính, TS.BS. Anya Topiwala (Đại học Oxford, Anh), cho biết.
Bà nhấn mạnh: “Ngay cả một lượng rượu rất nhỏ cũng có thể gây hại cho não và làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ”.
Trước đây, nhiều công trình từng cho rằng uống ít rượu (đặc biệt là rượu vang đỏ) có lợi cho tim mạch và thậm chí cho trí nhớ. Tuy nhiên, những năm gần đây, dữ liệu từ hình ảnh não bộ đã chỉ ra rằng rượu — dù ở mức thấp — đều liên quan đến tổn thương chất xám và suy giảm chức năng thần kinh.
Nghiên cứu trên hơn nửa triệu người
Công trình mới nhất này sử dụng dữ liệu từ 559.559 người trong độ tuổi 56–72, thuộc hai cơ sở dữ liệu lớn: Million Veteran Program (Mỹ) và UK Biobank (Anh).
Trong quá trình theo dõi trung bình 4 năm, có hơn 14.500 người Mỹ và 12 người Anh phát triển chứng sa sút trí tuệ. Hơn 90% số người tham gia cho biết họ có uống rượu.
Kết quả phân tích quan sát cho thấy mối quan hệ hình chữ U:
- Nhóm uống ít đến vừa phải có nguy cơ thấp nhất.
- Người uống nhiều hoặc nghiện rượu có nguy cơ sa sút trí tuệ tăng cao rõ rệt (người nghiện rượu có nguy cơ cao hơn 51% so với người uống nhẹ).
- Điều bất ngờ: nhóm không uống rượu (cả những người chưa bao giờ uống và những người đã bỏ rượu) cũng có nguy cơ cao hơn so với nhóm uống nhẹ.
Tuy nhiên, khi phân tích bằng phương pháp di truyền học (Mendelian randomization), các nhà khoa học phát hiện rằng: không có ngưỡng “an toàn” hay tác dụng bảo vệ nào của việc uống rượu. Nguy cơ sa sút trí tuệ tăng dần theo số ly uống mỗi tuần.
Ví dụ: chỉ cần tăng từ 1 lên 3 ly/tuần đã làm nguy cơ sa sút trí tuệ tăng 15%.
“Kết quả phân tích di truyền khiến chúng tôi tin chắc hơn rằng rượu có tác động nhân quả tới nguy cơ sa sút trí tuệ, chứ không chỉ đơn thuần là mối liên hệ thống kê”, TS. Topiwala nhấn mạnh.
Ý nghĩa đối với sức khỏe cộng đồng
Các tác giả ước tính: nếu giảm một nửa số người mắc rối loạn do rượu (AUD), số ca sa sút trí tuệ có thể giảm tới 16%. Đây là con số rất đáng kể, cho thấy hạn chế rượu nên được xem là một chiến lược quan trọng trong các chính sách y tế cộng đồng.
Tuy nhiên, nghiên cứu cũng thừa nhận một số hạn chế: phần lớn dữ liệu đến từ người gốc Âu, trong khi chưa đủ cỡ mẫu để phân tích chính xác ở các nhóm dân tộc khác. Ngoài ra, việc chẩn đoán sa sút trí tuệ dựa trên hồ sơ bệnh án điện tử có thể không hoàn toàn chính xác.
Quan điểm của các chuyên gia
TS Heather Snyder, Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách khoa học và quan hệ y tế của Hiệp hội Alzheimer Hoa Kỳ, nhận xét: “Nghiên cứu này thách thức những kết quả trước đây cho rằng uống nhẹ đến vừa có thể có lợi. Dù có một số hạn chế, nhưng với quy mô lớn, nó mang đến thông điệp quan trọng: không thể coi rượu là yếu tố bảo vệ não bộ”.
Bà bổ sung: “Trong thực hành lâm sàng, bác sĩ có thể nhấn mạnh cho bệnh nhân thấy rằng uống rượu dù ít cũng liên quan đến nguy cơ gia tăng nhiều bệnh khác, chẳng hạn như ung thư vú ở phụ nữ hay rung nhĩ. Giờ đây, chúng ta cần bổ sung thêm tác động tiêu cực đến nhận thức và não bộ vào cuộc trao đổi này”.
Theo Snyder, thay vì trông chờ vào vài ly rượu, mỗi người nên tập trung vào những thói quen lành mạnh đã được chứng minh có lợi cho não: tập thể dục đều đặn, ăn uống cân đối, duy trì giấc ngủ chất lượng, kiểm soát huyết áp và đường huyết, giữ tinh thần tích cực, và duy trì các hoạt động trí tuệ — những yếu tố được Hiệp hội Alzheimer gọi là “10 thói quen tốt cho não”.
Thông điệp cho cộng đồng
Kết quả nghiên cứu này thêm một lần khẳng định: không có mức uống rượu nào thực sự an toàn cho não bộ.
“Càng hạn chế rượu, nguy cơ sa sút trí tuệ càng thấp”, TS. Topiwala nhấn mạnh.
Thanh Long t/h
Xem thêm
Từ khóa Uống rượu sa sút trí tuệ
