Lá đu đủ – Thực hư về khả năng chống ung thư

Ths.BS Nguyễn Thanh Hà
•
Thứ Năm, 17/04/2025

Hầu hết chúng ta đều biết đến quả đu đủ với vị ngọt, màu sắc rực rỡ và giàu vitamin A, C. Nhưng ít ai ngờ rằng lá đu đủ – thứ thường bị bỏ đi – lại ẩn chứa nhiều tiềm năng sức khỏe. Trong y học dân gian Việt Nam, lá đu đủ được dùng để hỗ trợ tiêu hóa, giảm đau, và gần đây, các nghiên cứu khoa học đã khám phá ra tiềm năng chống ung thư của nó. Nhưng liệu loại lá quen thuộc này có thực sự là ‘người hùng’ trong cuộc chiến chống ung thư?

r shutterstock 2420007115 — *(Ảnh: Shutterstock)*

Lá đu đủ trong y học dân gian

Theo sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” của GS. Đỗ Tất Lợi, cây đu đủ (Carica papaya) là một loại cây thuốc phổ biến, mọc hoang hoặc được trồng khắp Việt Nam để lấy quả, lá, và nhựa. Ngoài việc cho trái thơm ngon, thì lá của cây cũng được dùng để làm thuốc:

Hỗ trợ tiêu hóa: Lá non luộc ăn hoặc nấu canh giúp dễ tiêu, giảm đầy hơi.
Chữa đau nhức và bệnh ngoài da: Nhựa đu đủ (lấy từ quả non hoặc lá) được dùng xoa bóp để giảm đau cơ, khớp, và chữa một số bệnh ngoài da như mụn cóc, chai chân.
Tăng tiểu cầu: Nước sắc lá đu đủ được dùng để hỗ trợ bệnh nhân sốt xuất huyết, giúp tăng tiểu cầu và cải thiện sức khỏe.

Trong sách “Ayurvedic Medicinal Plants” của nền y học cổ Ấn Độ, lá đu đủ được cho là giúp tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch, đặc biệt là các tế bào bạch cầu có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư. Uống nước sắc lá đu đủ giúp cơ thể “mạnh mẽ từ bên trong”, hỗ trợ kháng lại sự phát triển bất thường của tế bào.

Ở Úc, các bác sĩ dân gian gốc bản địa cũng sử dụng lá đu đủ lên men để hỗ trợ điều trị ung thư.

Ngoài ra, lá đu đủ cũng giúp giải độc gan, thanh lọc cơ thể, từ đó tạo điều kiện tốt để ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ác tính.

Lá đu đủ và khả năng chống ung thư

Nghiên cứu trong ống nghiệm

Các nghiên cứu khoa học, chủ yếu trong ống nghiệm (in vitro), đã phát hiện rằng chiết xuất lá đu đủ chứa các hợp chất sinh học có thể ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư. Một số kết quả đáng chú ý:

Ngăn tế bào ung thư phát triển: Một nghiên cứu năm 2010 cho thấy chiết xuất lá đu đủ có thể làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư vú, gan, và máu bằng cách khiến các tế bào ung thư “tự hủy” (gọi là apoptosis) và tăng cường hệ miễn dịch.
Tác động mạnh mẽ lên tế bào ung thư vú: Một thí nghiệm khác phát hiện rằng protein trong lá đu đủ làm giảm 63% một loại protein giúp tế bào ung thư sống sót, đồng thời tăng 59% một chất ngăn chặn ung thư.
Hiệu quả trên nhiều loại ung thư: Các nhà khoa học còn tìm thấy rằng lá đu đủ có thể ức chế tế bào ung thư dạ dày, phổi, và tụy trong phòng thí nghiệm.

Những thí nghiệm này cho thấy lá đu đủ có tiềm năng lớn trong việc chống ung thư, nhưng chỉ mới dừng ở giai đoạn nghiên cứu cơ bản.

Câu chuyện thực tế

Một số trường hợp thực tế, dù chưa được xác minh đầy đủ, đã ghi nhận lợi ích của lá đu đủ. Chẳng hạn, một phụ nữ 47 tuổi mắc ung thư dạ dày di căn đến tụy đã uống 750 mL nước sắc lá đu đủ mỗi ngày (sắc từ lá khô với 3 lít nước) trong hai giai đoạn 90 ngày, nghỉ giữa 90 ngày. Kết quả, các khối u ở tụy biến mất, dấu hiệu ung thư (kháng nguyên carcinoembryonic) giảm từ 49 xuống 2.3, và alpha-fetoprotein giảm từ 369 xuống 2.0.

Một số bệnh nhân ung thư phổi, vú, và máu cũng được báo cáo sống lâu hơn sau khi dùng lá đu đủ, nhưng đây chỉ là các trường hợp cá nhân, chưa đủ để kết luận.

Hợp chất kháng u trong lá đu đủ

Lá đu đủ chứa các chất tự nhiên có thể chống ung thư, bao gồm:

Phenol: Ngăn tế bào ung thư phát triển và kích thích chúng tự hủy.
Carotenoid (lycopene): Bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và giảm sự sinh sôi của tế bào ung thư.
Glucosinolat và benzyl isothiocyanate (BITC): Ức chế tế bào ung thư, đặc biệt là leukemia, và tăng cường miễn dịch.

Những chất này hoạt động như ‘lá chắn’ tự nhiên, giúp cơ thể chống lại tế bào ung thư trong các thí nghiệm. Tuy nhiên, hiệu quả ở người vẫn cần nghiên cứu thêm.

Lá đu đủ chưa phải “thần dược”

Dù đầy hứa hẹn, lá đu đủ vẫn có những giới hạn:

Chưa có nghiên cứu trên người: Các thí nghiệm chủ yếu diễn ra trong phòng thí nghiệm, chưa có thử nghiệm lâm sàng chính thức trên người để xác nhận hiệu quả và an toàn.
Hiệu quả không đồng đều: Lá đu đủ có thể không tác động đến một số loại ung thư, như tế bào ung thư vú MDA-MB-21 trong một số nghiên cứu.
Cần nghiên cứu thêm: Các nhà khoa học chưa biết liệu uống nước lá đu đủ có mang lại hiệu quả như trong phòng thí nghiệm không, và liều lượng an toàn là bao nhiêu.

Hơn nữa, GS. Đỗ Tất Lợi cũng lưu ý rằng nhựa đu đủ (có trong lá) nếu dùng quá nhiều có thể gây kích ứng da hoặc tổn thương hệ tiêu hóa, vì vậy cần thận trọng khi sử dụng.

Có nên dùng lá đu đủ để phòng ung thư?

Hiện tại, lá đu đủ không thể thay thế các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị, xạ trị, hay phẫu thuật. Tuy nhiên, với những lợi ích tiềm năng, bạn có thể cân nhắc sử dụng lá đu đủ như một cách hỗ trợ sức khỏe, nhưng cần lưu ý:

Hỏi ý kiến bác sĩ: Trước khi dùng nước sắc lá đu đủ, hãy tham khảo bác sĩ, đặc biệt nếu bạn đang dùng thuốc hoặc điều trị bệnh.
Không kỳ vọng quá nhiều: Lá đu đủ có tiềm năng, nhưng chưa phải là cách chữa ung thư.
Sử dụng đúng cách: Theo kinh nghiệm dân gian, lá non có thể luộc ăn hoặc sắc nước uống, nhưng không nên lạm dụng để tránh tác dụng phụ như kích ứng dạ dày.

Ngoài ra, kết hợp lá đu đủ với lối sống lành mạnh – ăn nhiều rau quả, tập thể dục, và kiểm tra sức khỏe định kỳ – sẽ giúp bạn phòng bệnh tốt hơn.

Lá đu đủ chứa các chất tự nhiên đầy tiềm năng chống ung thư, được chứng minh qua các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm và một số câu chuyện thực tế. Tuy nhiên, vì chưa có nghiên cứu đầy đủ trên người, bạn nên thận trọng, không xem lá đu đủ là cách chữa ung thư, và luôn ưu tiên các phương pháp điều trị chính thống.

Từ khóa chống ung thư lá đu đủ