Ngày nay, việc kết hợp giữa thuốc Tây và thảo dược trong điều trị bệnh không còn xa lạ. Nhiều chuyên gia cho biết nếu phối hợp đúng cách, hai phương pháp này có thể hỗ trợ lẫn nhau, giúp người bệnh đạt kết quả điều trị tốt hơn.

Y hoc thay the 2
Trong các nền văn hóa cổ xửa, việc dùng thảo mộc để chữa bệnh là rất phổ biến. (Ảnh: Sebastian Duda/shutterstock)

Nhiều người nghĩ rằng thảo dược và thuốc Tây là hai con đường hoàn toàn khác biệt. Tuy nhiên, tại những trung tâm y tế lớn như Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering (MSKCC) ở Mỹ, hai phương pháp này được kết hợp một cách khoa học. Ở đây, có những dược sĩ chuyên về thảo dược làm việc cùng bác sĩ để tư vấn cho bệnh nhân, lựa chọn các loại thảo mộc phù hợp với bệnh tình và phác đồ điều trị.

Theo ông Jason Hou – dược sĩ và chuyên gia về Trung y tại MSKCC – mục tiêu của việc kết hợp là nhằm giúp bệnh nhân cảm thấy khỏe mạnh toàn diện hơn, cả về thể chất lẫn tinh thần.

Kết hợp đúng cách mang lại nhiều lợi ích

Một số nghiên cứu cho thấy việc dùng thêm thảo dược khi điều trị bằng thuốc Tây có thể mang lại hiệu quả tốt hơn, đặc biệt trong các bệnh mạn tính như ung thư, tiểu đường, huyết áp cao…

Chẳng hạn, tại Đài Loan – nơi bảo hiểm y tế chi trả cho cả Đông y và Tây y – các bác sĩ ghi nhận rằng bệnh nhân ung thư vú có dùng thêm bài thuốc Trung y trong quá trình điều trị thường có tỉ lệ sống sót cao hơn so với những người chỉ dùng thuốc Tây.

Bên cạnh đó, một số loại thảo dược còn giúp giảm liều thuốc Tây mà vẫn giữ nguyên hiệu quả, từ đó giảm nguy cơ gặp tác dụng phụ. Ví dụ, tinh dầu oregano (kinh giới cay) có thể tăng hiệu lực của kháng sinh khi dùng chung, giúp giảm liều thuốc cần thiết.

Chuyên gia thảo dược Naomi Kilbreth cho biết nhiều loại thảo mộc khác như nghệ, gừng, hoàng kỳ, hoàng cầm… cũng được nghiên cứu là có thể hỗ trợ thuốc hóa trị, thuốc tiểu đường và một số loại thuốc điều trị bệnh mạn tính.

Ngoài tác dụng chính, thảo dược còn có thể giúp bồi bổ cơ thể và làm dịu cảm xúc. Ví dụ, cây tầm ma giàu sắt rất có ích cho người bị thiếu máu, cây sơn tra tốt cho tim mạch, còn hoa cúc La Mã hay tía tô đất giúp thư giãn và giảm lo âu trong quá trình điều trị.

Cần cẩn trọng để tránh tương tác thuốc – thảo dược

Dù thảo dược mang lại nhiều lợi ích, việc sử dụng cũng cần hết sức thận trọng vì có thể xảy ra tương tác với thuốc đang dùng.

Một số thảo dược phổ biến như cây Ban âu (St. John’s Wort), nhân sâm có thể làm giảm tác dụng của thuốc trầm cảm, thuốc tim mạch hoặc thuốc điều trị huyết áp nếu dùng chung. Vì vậy, chuyên gia khuyến cáo người bệnh nên trao đổi rõ với bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi dùng thêm bất kỳ loại thảo mộc nào.

Theo bà Kilbreth, việc hiểu rõ các tương tác có thể giúp người bệnh lựa chọn thảo dược phù hợp, hỗ trợ quá trình điều trị mà không ảnh hưởng đến thuốc đang sử dụng. Nếu không rõ, nên ưu tiên những loại thảo mộc lành tính, giàu dinh dưỡng, ít rủi ro.

Ngoài ra, nếu người bệnh muốn thay đổi phác đồ điều trị, cần thảo luận với bác sĩ và nhóm điều trị để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả cao nhất.

Làm việc theo nhóm: Chìa khóa để điều trị hiệu quả hơn

Một trong những yếu tố quan trọng để việc phối hợp Đông – Tây y đạt hiệu quả là sự hợp tác chặt chẽ giữa bác sĩ, dược sĩ và chuyên gia thảo dược. Tuy nhiên, thực tế đôi khi có sự bất đồng do khác biệt trong cách tiếp cận và quan điểm khoa học. Việc cởi mở lắng nghe, tôn trọng lẫn nhau sẽ giúp xây dựng mô hình điều trị toàn diện, có lợi nhất cho bệnh nhân.

Ông Hou cho biết tại MSKCC, mỗi bệnh nhân đến khám sẽ được hỏi rõ về tất cả các loại thuốc và thực phẩm bổ sung đang sử dụng. Dược sĩ thảo dược sẽ kiểm tra từng loại, đánh giá thương hiệu, thành phần, xem có phù hợp với thuốc điều trị hiện tại hay không. Sau đó, họ cùng bệnh nhân thảo luận về mục tiêu điều trị và vai trò của thảo dược trong việc đạt được mục tiêu đó.

Nếu sau một thời gian sử dụng mà không thấy hiệu quả, nhóm điều trị sẽ cùng bệnh nhân cân nhắc việc tiếp tục hay ngừng sử dụng thảo dược.

Chuyên gia Kilbreth cho biết, ngày càng có nhiều bệnh nhân chủ động tìm hiểu và tham gia vào quá trình điều trị của mình. Nhiều người còn cho phép bác sĩ và chuyên gia thảo dược phối hợp trao đổi thông tin, từ đó giúp tăng hiệu quả và chất lượng chăm sóc.

Một nguồn tài liệu đáng tin cậy là chuyên mục “Giới thiệu về Thảo dược” trên trang web của MSKCC, cung cấp thông tin chi tiết về hơn 300 loại thảo mộc, bao gồm công dụng, bằng chứng nghiên cứu, tác dụng phụ và các tương tác với thuốc.

Ông Hou cũng khuyên người bệnh nên tìm đến những dược sĩ hoặc chuyên gia có hiểu biết cả về dược học hiện đại và thảo dược học. Những người này có thể tư vấn toàn diện hơn, giúp xây dựng phác đồ điều trị vừa hiệu quả, vừa an toàn.