Ung thư tuyến giáp gia tăng ở trẻ em có liên quan đến ô nhiễm môi trường và ánh sáng nhân tạo

Nguyên Khang
•
Thứ Bảy, 10/05/2025

Trong những thập kỷ gần đây, tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp ở trẻ em đã tăng đáng kể trên toàn cầu. Tại Hoa Kỳ, tỷ lệ này đã tăng từ 4,8 lên 14,9 ca trên 100.000 người từ năm 1975 đến 2012 . Mặc dù một phần sự gia tăng này có thể do cải tiến trong kỹ thuật chẩn đoán, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy các yếu tố môi trường đóng vai trò quan trọng trong xu hướng này.

r shutterstock 2383753647 — *Một bác sĩ đang thăm khám tuyến giáp cho trẻ em (Ảnh: Shutterstock)*

Nghiên cứu mới: Ô nhiễm không khí và ánh sáng nhân tạo

Một nghiên cứu gần đây từ Đại học Yale, được công bố trên tạp chí Environmental Health Perspectives, đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc tiếp xúc sớm với ô nhiễm không khí (bụi mịn PM2.5) và ánh sáng nhân tạo vào ban đêm với nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp thể nhú ở trẻ em.

Nghiên cứu này đã phân tích dữ liệu từ 736 trẻ em được chẩn đoán mắc ung thư tuyến giáp tại California và so sánh với 36.800 trẻ không mắc bệnh. Kết quả cho thấy, với mỗi 10 microgam PM2.5 trên mỗi mét khối tăng lên, nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp tăng 7%, và con số này có thể lên đến 25% ở nhóm trẻ tiếp xúc nhiều nhất với cả ô nhiễm không khí và ánh sáng nhân tạo .

Cơ chế tác động của ô nhiễm môi trường đến tuyến giáp

PM2.5 và viêm nhiễm

Bụi mịn PM2.5 có thể xâm nhập sâu vào phổi và máu, gây viêm, tổn thương DNA và làm rối loạn chức năng hormone tuyến giáp. Các hạt này kích thích mô phổi giải phóng các protein gây viêm vào cơ thể, tạo ra môi trường thúc đẩy tổn thương DNA, có thể dẫn đến ung thư .

Ánh sáng nhân tạo và rối loạn nhịp sinh học

Ánh sáng nhân tạo vào ban đêm có thể ảnh hưởng đến hệ thống nhịp sinh học của cơ thể và tác động đến trục dưới đồi–tuyến yên–tuyến giáp, vốn chịu trách nhiệm duy trì mức hormone tuyến giáp bình thường.

Sự thay đổi trong việc tiếp xúc với ánh sáng và sự gián đoạn chu kỳ sáng–tối tự nhiên có thể dẫn đến mất cân bằng các quá trình di truyền và trao đổi chất, từ đó làm tăng nguy cơ ung thư .

Các yếu tố môi trường khác liên quan đến ung thư tuyến giáp

Ngoài ô nhiễm không khí và ánh sáng nhân tạo, một số yếu tố môi trường khác cũng được xác định là nguy cơ tiềm ẩn:

Phơi nhiễm phóng xạ: Tiếp xúc với phóng xạ, đặc biệt là ở trẻ em, có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp. Ví dụ, sau thảm họa Chernobyl, tỷ lệ ung thư tuyến giáp ở trẻ em tăng đáng kể trong các khu vực bị ô nhiễm.
Chất gây rối loạn nội tiết: Các hóa chất như BPA, phthalates và dioxin có thể can thiệp vào hệ thống hormone của cơ thể, dẫn đến các tác động sức khỏe bất lợi và làm tăng nguy cơ ung thư .

Ung thư tuyến giáp thể nhú: Dạng phổ biến nhất và dễ bị bỏ sót ở trẻ em

Ung thư tuyến giáp thể nhú là loại thường gặp nhất trong các dạng ung thư tuyến giáp, chiếm khoảng 80% tổng số ca. Bệnh có đặc điểm phát triển chậm và thường có tiên lượng tốt nếu được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên, do biểu hiện ban đầu không rõ ràng, việc nhận biết sớm ở trẻ em là một thách thức lớn đối với phụ huynh và bác sĩ.

Thông thường, bệnh biểu hiện dưới dạng một khối u hoặc vùng sưng không đau ở vùng cổ, đôi khi đi kèm với hiện tượng sưng hạch bạch huyết. Tuy vậy, các triệu chứng này có thể bị nhầm lẫn với các tình trạng lành tính hoặc các rối loạn phát triển ở trẻ nhỏ.

Việc giáo dục cộng đồng và tăng cường nhận thức về các dấu hiệu này là cực kỳ quan trọng để giúp phát hiện bệnh kịp thời và giảm thiểu các biến chứng lâu dài cho trẻ.

Hướng dẫn cho phụ huynh và cộng đồng

Để giảm thiểu nguy cơ, phụ huynh và cộng đồng có thể thực hiện các biện pháp sau:

Giảm tiếp xúc với ô nhiễm không khí: Hạn chế thời gian trẻ em ở ngoài trời trong những ngày có chất lượng không khí kém và sử dụng máy lọc không khí trong nhà.
Hạn chế ánh sáng nhân tạo vào ban đêm: Sử dụng rèm chắn sáng và tắt đèn không cần thiết vào ban đêm để duy trì nhịp sinh học tự nhiên.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường liên quan đến tuyến giáp.

Sự gia tăng tỷ lệ ung thư tuyến giáp ở trẻ em là một vấn đề đáng lo ngại, với nhiều yếu tố môi trường đóng vai trò quan trọng. Việc hiểu rõ và giảm thiểu các yếu tố nguy cơ này là cần thiết để bảo vệ sức khỏe của thế hệ tương lai.

Từ khóa ung thư tuyến giáp