“Ảnh hưởng ác tính” của Bắc Kinh tại Liên Hợp Quốc

Những tiết lộ về việc lãnh đạo Ngân hàng Thế giới gây áp lực buộc nhân viên gian lận một báo cáo quan trọng theo hướng có lợi cho Trung Quốc một lần nữa đã cho thấy ảnh hưởng của chế độ cộng sản này trong hệ thống Liên Hợp Quốc.

Embed from Getty Images

Một cuộc điều tra gần đây cho biết Chủ tịch Ngân hàng Thế giới khi ấy là Jim Yong Kim và Giám đốc điều hành Kristalina Georgieva đã gây “áp lực quá mức” lên nhân viên để tăng thứ hạng của Trung Quốc trong báo cáo “Kinh doanh” năm 2018 của họ. Lúc ấy, ban lãnh đạo Ngân hàng Thế giới đã có những cuộc dàn xếp nhạy cảm về một vụ tăng vốn quan trọng, động thái đã làm tăng tiền vốn của Trung Quốc với bên cho vay, các nhà điều tra cho biết. 

Các lãnh đạo Ngân hàng Thế giới cũng liên tiếp nhận được đề nghị từ các quan chức cao cấp Trung Quốc muốn tăng điểm của nước họ để phản ánh những sáng kiến đạt được trong cải cách.

Tiết lộ của cuộc điều tra đã khiến Ngân hàng Thế giới tuyên bố loại bỏ hoàn toàn báo cáo Kinh doanh. Bà Georgieva, hiện là người đứng đầu Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đang phải đối mặt với những lời kêu gọi từ chức, gồm cả từ tạp chí The Economist. Tuy nhiên, vị lãnh đạo bị công kích này đã phủ nhận hoàn toàn kết quả của cuộc điều tra.

Các nhà phân tích cho rằng, vụ bê bối đã nhấn mạnh ảnh hưởng ác tính của chế độ Trung Quốc tại các thể chế đa phương quan trọng.

Chế độ cộng sản Trung Quốc coi trật tự quốc tế hiện tồn là mối đe dọa đối với lợi ích của họ, theo Seth Cropsey, một nhà nghiên cứu cao cấp tại Viện nghiên cứu Hudson tại Washington, nói với Epoch Times. “Vì thế, họ muốn phá vỡ nó bất cứ khi nào có thể.” 

“Tầm ảnh hưởng, tư cách thành viên và việc tham gia vào các tổ chức quốc tế cho phép Trung Quốc bước chân vào cánh cửa để hoàn thành mục đích đó.”

Và để đạt mục đích, ông Cropsey nói, Bắc Kinh “sẵn sàng sử dụng hối lộ, đe doạ bằng vũ lực, gây sức ép chính trị” hay bất cứ hình thức nào khác.

Lịch sử hợp tác

Ngân hàng Thế giới đóng một vai trò quan trọng định hình các cuộc cải cách kinh tế của Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong những năm 1980 và 1990, khi chế độ cố gắng đưa đất nước thoát khỏi tình trạng trì trệ, theo chuyên gia về Trung Quốc Michael Pillsbury.

Trong cuốn sách của ông “Cuộc chạy đua đường trường 100 năm,” ông Pillsbury viết rằng ngay từ năm 1983, Ngân hàng Thế giới đã bí mật tư vấn cho ĐCSTQ. Năm đó, các nhà điều hành của Ngân hàng Thế giới đã gặp lãnh đạo ĐCSTQ Đặng Tiểu Bình. Kết quả là, ngân hàng đồng ý nghiên cứu về Trung Quốc và khuyến nghị cách chế độ có thể đuổi kịp Mỹ về kinh tế trong những thập kỷ tiếp sau.

Trong khi bên cho vay công bố “một vài báo cáo mơ hồ” về sự cần thiết phát triển thị trường tự do của Trung Quốc một cách kín đáo, Ngân hàng Thế giới vào giữa những năm 1980 đã ủng hộ cách tiếp cận xã hội chủ nghĩa của chế độ và “không thực hiện một nỗ lực thực sự nào để chủ trương cho một nền kinh tế thị trường thực sự,” ông Pillsbury viết. 

“Trung Quốc sẽ không ngừng các chiến dịch để giành được ảnh hưởng quyết định trong tất cả các cơ quan chuyên môn của Liên Hợp Quốc và tiếp tục thành công của họ trong việc giành được các lợi ích từ IMF và Ngân hàng Thế giới,” ông Pillsbury nói với Epoch Times trong một bức thư.

Ảnh hưởng của Trung Quốc

IMF và Ngân hàng Thế giới nằm trong số 15 cơ quan chuyên môn của Liên Hợp Quốc, trong đó đại diện của Trung Quốc đứng đầu ba cơ quan. Không một nước nào khác đứng đầu nhiều hơn một cơ quan. Tổ chức Hàng không Dân sự Quốc tế chỉ mới tiễn người đứng đầu Trung Quốc của họ rời đi hồi tháng Tám sau nhiệm kỳ 7 năm.

“Kể từ khi tôi viết quyển ‘Cuộc chạy đua đường trường 100 năm’ sáu năm trước, người Trung Quốc không phải chịu bất kể một lệnh trừng phạt đáng kể nào có thể khiến cho họ phải thay đổi hành trình của họ để vượt Mỹ ở vị trí đứng đầu toàn cầu,” ông Pillsbury viết.

Theo chuyên gia, khó khăn duy nhất gần đây của Trung Quốc trong hệ thống Liên Hợp Quốc là khi ứng cử viên Trung Quốc không thắng phiếu bầu vào vị trí đứng đầu Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO).

WHO không thể cứu vãn

Theo quan điểm của Andrew Bremberg, người đứng đầu Quỹ  Phi lợi nhuận Tưởng niệm Các nạn nhân của Chủ nghĩa cộng sản có trụ sở tại Washington, một cơ quan toàn cầu khác không còn hy vọng cải cách một cách có ý nghĩa là Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

“Điều tất cả chúng ta nhận thấy trong một năm rưỡi qua là chúng ta đều mong  muốn và thiết tha một cách tuyệt vọng một WHO có ý nghĩa thực sự có thể phối hợp trong hệ thống quốc tế, và chúng ta không có được điều này,” ông nói. “Và tôi cho rằng chúng ta không thể đạt được triển vọng thực tế nào.”

Năm ngoái, ông Bremberg đã tham gia vào các nỗ lực của chính quyền Trump để tìm kiếm những cải cách tại cơ quan y tế toàn cầu liên quan đến việc xử lý đại dịch và làm giảm sự nhân nhượng vô nguyên tắc của họ với chế độ Bắc Kinh. Khi WHO từ chối lời kêu gọi, Tổng thống Donald Trump lúc ấy đã rút khỏi tổ chức này, nói rằng nó đã trở thành con rối của ĐCSTQ. Chính quyền Biden đã gia nhập lại WHO với lập luận rằng sẽ thúc đẩy các cải cách tốt hơn  khi vẫn giữ vị trí trong tổ chức.

Trong giai đoạn sớm của đại dịch, WHO đã bị chỉ trích nặng nề về  việc họ nhắc lại như vẹt những tuyên bố chính thức của ĐCSTQ, làm giảm nhẹ tính nghiêm trọng của dịch bệnh, đồng thời ca ngợi những gì chế độ này nói về các nỗ lực kiểm soát dịch của họ. 

Đầu năm nay, một báo cáo về nguồn gốc virus của một nhóm do WHO đứng đầu thực hiện với sự phối hợp của các nhà khoa học Trung Quốc đã khẳng định rằng giả thuyết nguồn gốc rò rỉ từ phòng thí nghiệm là “cực kỳ ít khả năng”. Hơn mười nước, kể cả Mỹ, đã chất vấn về tính chính xác của báo cáo, chỉ ra nhóm đã không được tiếp cận với dữ liệu thô từ Trung Quốc.

Thúc đẩy Sáng kiến Vành đai và Con đường thông qua Liên Hợp Quốc

Chế độ Trung Quốc cũng đã sử dụng các cơ quan của Liên Hợp Quốc để hợp pháp hoá và thúc đẩy dự án đầu tư cơ sở hạ tầng toàn cầu khổng lồ của họ, được gọi là Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI). Kế hoạch trị giá nhiều tỷ đô la đã bị các quan chức Mỹ chỉ trích vì nó tạo điều kiện thuận lợi cho Bắc Kinh mở rộng quyền lực không chính thức về kinh tế và quân sự, trong khi chất thêm gánh nặng nợ nần cho các nước đang phát triển.

Bộ phận Các vấn đề Kinh tế và Xã hội của Liên Hợp Quốc, một cơ quan thư ký, là phương tiện chủ yếu bị chế độ này lợi dụng để thúc đẩy BRI, theo một báo cáo năm 2019 của Trung tâm nghiên cứu An ninh mới của Mỹ có trụ sở tại Washington. Các quan chức Trung Quốc giữ vị trí cao nhất tại cơ quan này của Liên Hợp Quốc kể từ năm 2007, cho phép Bắc Kinh lôi kéo “một hệ thống rộng rãi các  công dân Trung Quốc để hướng tổ chức tới việc theo đuổi” BRI, báo cáo tuyên bố.

Thông qua những nỗ lực này, chế độ Trung Quốc đã có khả năng kết hợp các dự án BRI của họ theo các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc, từ đó đã chuyển hướng các nguồn lực của Liên Hợp Quốc vào những khoản đầu tư được Trung Quốc hậu thuẫn.

Tổ chức WHO, do Margaret Chan người Hồng Kông lãnh đạo từ 2007 đến 2017, cũng thúc đẩy BRI trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.

Tháng 1/2017, bà Chan đã ký một bản ghi nhớ BRI về chăm sóc sức khỏe với Trung Quốc tại cuộc gặp với lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình ở Geneva. Tháng 5/2017, gần hai tháng trước khi chấm dứt nhiệm kỳ, bà Chan đã đi thăm Bắc Kinh và ký kết một kế hoạch hành động. Sau khi rời WHO, bà Chan lập tức đảm nhận nhiều vị trí cao trong nhiều tổ chức của ĐCSTQ, bao gồm Đại hội Hiệp thương Chính trị, một cơ quan tham vấn chính trị và là tổ chức chủ chốt  trong các nỗ lực gây ảnh hưởng trong và ngoài nước của chế độ, được gọi là “mặt trận thống nhất.”

Trong nhiệm kỳ của mình, bà Chan cũng chỉ định vợ ông Tập, thiếu tướng Bành Lệ Viên, và người dẫn chương trình truyền hình nhà nước Trung Quốc James Chau làm đại sứ thiện chí của WHO. Ngày nay, họ vẫn giữ các vai trò này.

Người đứng đầu WHO hiện nay Tedros Adhanom Ghebreyesus, kế nhiệm bà Chan vào tháng 7/2017, đã dẫn đầu một phái đoàn của WHO tham dự Diễn đàn Vành đai và Con đường về Hợp tác Y tế ở Bắc Kinh vào tháng 8/2017. Trong chuyến thăm Trung Quốc đó, ông Tedros đã ký một thỏa thuận chiến lược hỗ trợ BRI, trong khi WHO nhận một khoản đóng góp bổ sung 20 triệu đôla từ chế độ.

Theo bản ghi nhớ chung giữa WHO và Trung Quốc, thỏa thuận sẽ cho phép chế độ cầm quyền Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng của họ với các hệ thống bệnh viện khắp thế giới, đặc biệt trong lĩnh vực dữ liệu, Ian Easton, giám đốc cao cấp của Dự án 2049 có trụ sở tại Virginia, đã cảnh báo trong một cuộc thảo luận ảo do Viện Hudson tổ chức hồi tháng 8.

Thỏa thuận mở đường cho “các khách hàng trên thế giới sử dụng công nghệ, sản phẩm và phần mềm của Trung Quốc trong các bệnh viện và các tổ chức khác có liên quan đến y tế toàn cầu,” ông Easton cho biết.

Ngân Hà (theo The Epoch Times)

Xem thêm: