Ba Lan tuyên bố không gửi tiếp vũ khí cho Ukraine khi mâu thuẫn ngũ cốc leo thang

“Chúng tôi sẽ không gửi vũ khí cho Ukraine nữa,” Thủ tướng Mateusz Morawiecki nói hôm Thứ Tư (20/9), lấy lý do Ba Lan sẽ tập trung vào trang bị vũ khí cho chính mình. Sự việc xảy ra sau khi Tổng thống Ukraine chỉ trích ngay tại Đại hội đồng LHQ rằng Ba Lan đang gián tiếp giúp Nga, đang “giúp đỡ làm nền cho một diễn viên của Moskva.” Ba Lan là một trong những quốc gia then chốt trong việc trợ giúp chính quyền Kiev từ đầu cuộc chiến tới nay. Tuy nhiên, những sự kiện gần đây đã dẫn tới rạn nứt trong quan hệ 2 nước.

Theo The Guardian (Anh) đưa tin, hôm 20/9, Thủ tướng Morawiecki của Ba Lan đã nói với các phóng viên: “Chúng tôi sẽ không gửi vũ khí cho Ukraine nữa, bởi vì bây giờ chúng tôi đang trang bị cho Ba Lan những vũ khí hiện đại.”

• Quan chức Ba Lan ám chỉ Ukraine “vô ơn”, Kyiv triệu tập đại sứ phản đối — Tháng trước, Ba Lan đã có lần nói Ukraine là “vô ơn” và không biết cảm ân trợ giúp của Ba Lan.
• Tổng thống Zelensky phản ứng khi bị nhắc nhở về phép lịch sự trong ngoại giao — Tháng trước nữa, Bộ trưởng Quốc phòng Anh đã nhắc nhở giới chức Ukraine nên biết cảm ân. 
• Khi ông Zelensky phát biểu ở LHQ, nửa số khán giả bỏ đi — cư dân mạng đăng ảnh, có đối chiếu lúc ông Zelensky đang nói và lúc trước đó (thông tin trên mạng không kiểm chứng):

During Zelensky’s speech at the UN General Assembly, half of the audience left the hall (first photo).

It is very simple to correct the situation – show the hall at the time of the speech of a more interesting and important speaker (video).

Notice at the 14th second of the… pic.twitter.com/DyrBlvEu6a

— Sprinter (@Sprinter99800) September 21, 2023

Sự kiện xảy ra sau khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói trong bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hôm 19/9 rằng các quốc gia đang cấm nhập không nông sản của Ukraine —Ba Lan, Hungary, và Slovakia— là đang gián tiếp tiếp tay cho Nga.

Ông Zelensky, người mà nghề gốc là làm diễn viên, đã lập luận bằng cách ví von vòng vèo về một sàn diễn khi chỉ trích 3 nước: “Đáng báo động khi thấy một số người ở Châu Âu đang chơi trò đoàn kết trong rạp diễn chính trị. Họ tỏ ra như đang diễn vai của mình thôi, nhưng kỳ thực, họ đang giúp đỡ làm nền cho một diễn viên của Moskva.”

“Họ tỏ ra như đang diễn vai của mình thôi, nhưng kỳ thực, họ đang giúp đỡ làm nền cho một diễn viên của Moskva” — Tổng thống Ukraine chỉ trích Ba Lan, Hungary, và Slovakia, đang gián tiếp tiếp tay cho Nga.

“Tất nhiên chúng ta phải hành động để bảo vệ mình khỏi người đang chết đuối làm hại…” — tTổng thống Ba Lan ví Ukraine như người đang chết đuối.

“Cái mà chúng ta gọi là ngũ cốc Ukraine, đã không còn là ngũ cốc Ukraine, mà là một sản phẩm thương mại được trồng trên vùng đất mà hẳn là của Mỹ” — Thủ tướng Hungary gọi ngũ cốc Ukraine là sản phẩm của Mỹ.

Lối nói chuyện này đã khiến Ba Lan nổi giận, theo The Guardian miêu tả, và lập tức triệu Đại sứ Ukraine ở Ba Lan tới để cảnh báo về những diễn biến tiếp theo.

Tiếp đó, ông Morawiecki đã nói trên truyền hình của Ba Lan Polsat News rằng: “Tôi muốn cảnh cáo giới chức Ukraine. Bởi vì nếu họ leo thang mâu thuẫn theo cách này, thì chúng tôi sẽ còn bổ sung thêm vào danh sách những sản phẩm bị cấm nhập khẩu vào Ba Lan.

Giới chức Ukraine không hiểu được mức độ mà ngành nông nghiệp Ba Lan đã bị bất ổn định đến mức độ nào. Chúng tôi phải bảo vệ nông dân Ba Lan.”

Bối cảnh của vụ ngũ cốc Ukraine khá căng thẳng ở Ba Lan, đặc biệt khi bầu cử ở quốc gia này sẽ diễn ra vào tháng tới. Đảng phe cánh hữu ở đây có được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các vùng nông nghiệp.

Bối cảnh xung đột ngũ cốc Ukraine

EU quyết định xóa thuế nhập khẩu cho một loạt các hàng nông sản của Ukraine, như một hỗ trợ cùng với các hỗ trợ về kinh tế và quân sự cho Kiev kể từ chiến tranh nổ ra vào tháng 2/2022. Điều này dẫn đến việc phản đối ở một số nước, trong đó Ba Lan là tiêu biểu, với lý do là nông dân của họ bị thiệt hại nặng do phá giá thị trường.

EU vào tháng 5 đã đồng ý cho Ba Lan, Hungary, Bungari, Rumani, và Slovakia, được phép cấm nhập khẩu một số mặt hàng nông sản Ba Lan. Chi tiết cụ thể là riêng theo từng nước, nhưng chỉ cấm nhập khẩu, không cấm quá cảnh.

Lệnh cấm này đã hết hiệu lực vào tháng 15/9 khi hết hạn, và các nỗ lực nhằm kéo dài nó đã không thành, do EU và Ukraine phản đối mạnh mẽ.

Sau đó, Ba Lan, Hungary, và Slovakia —các thành viên của EU— đã bất chấp chủ trương của EU, và vẫn cứ tiếp tục cấm, đồng thời bày tỏ nhiều bất mãn với chủ trương này của EU.

Thủ tướng Hungary Viktor Orban gọi ngũ cốc Ukraine là “sản phẩm Mỹ” khi ám chỉ đất nông nghiệp của Ukraine giờ đây hầu hết nằm trong tay các hãng của Mỹ, bày tỏ quan điểm của mình về những mâu thuẫn chung quanh vấn đề xuất khẩu nông sản của Ukraine: “Cái mà chúng ta gọi là ngũ cốc Ukraine, đã không còn là ngũ cốc Ukraine, mà là một sản phẩm thương mại được trồng trên vùng đất mà hẳn là của Mỹ.”

Kiev tuyên bố đệ đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), chỉ trích gay gắt Ba Lan, Hungary, và Slovakia về vấn đề này, nói rằng các lệnh cấm của thành viên EU mà trái với chủ trương chung của EU là “phi pháp”.

“Điều cực kỳ quan trọng đối với chúng tôi là chứng minh rằng các quốc gia thành viên riêng lẻ không thể cấm nhập khẩu hàng hóa Ukraine,” Bộ trưởng Thương mại Ukraine Yulia Sviridenko tuyên bố.

Điều này đã dẫn đến quan hệ của Ukraine với các nước láng giềng, trong đó có Ba Lan, trở nên căng thẳng.

Ngoại trưởng Ba Lan phàn nàn rằng “đẩy áp lực lên Ba Lan ở các diễn đàn đa phương hay gửi khiếu nại lên tòa án quốc tế, đó không phải là phương pháp thích hợp để giải quyết sự khác biệt giữa hai nước chúng ta.”

Sau khi Ba Lan triệu tập Đại sứ Ukraine ở Ba Lan tới để nói chuyện, thì Kiev vẫn tiếp tục yêu cầu Ba Lan hãy nghĩ lại về lập trường của mình. 

“Chúng tôi kêu gọi những người bạn Ba Lan của chúng tôi hãy đặt cảm xúc sang một bên,” người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ukraine Oleg Nikolenko nói. “Phía Ukraine đã đưa ra cho Ba Lan một con đường mang tính xây dựng để giải quyết vấn đề ngũ cốc.”

Ông nói rằng Đại sứ của Ukraine đã giải thích với Ba Lan về quan điểm của Ukraine rồi, và đã rất không hài lòng với nhìn nhận “không chính xác” của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda, khi nói rằng ngày nay Ukraine tựa như một kẻ đang chết đuối, và những ai trợ giúp Ukraine thì phải cẩn thận, kẻo chừng sẽ bị Ukraine kéo chìm sâu xuống nước. Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda nói: “Bất kể ai tham gia cứu người đang chết đuối cũng biết anh ta cực kỳ nguy hiểm, rằng anh ta có thể lôi bạn cùng chìm sâu xuống.”

Xem thêm

Tổng thống Ba Lan ví Ukraine như người đang chết đuối

Sau khi Kiev đã khiếu nại Ba Lan cùng 2 nước khác lên WTO, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda đã ví Ukraine như người đang chết đuối.