Phó Thủ tướng Campuchia, ông Sun Chanthol, hôm thứ Sáu (ngày 1/8) cho biết nước này sẽ đề cử Tổng thống Mỹ Donald Trump cho giải Nobel Hòa bình. Nhờ sự can thiệp trực tiếp của ông Trump, Campuchia và Thái Lan đã đạt được “lệnh ngừng bắn vô điều kiện” trong xung đột biên giới trước đó.

Sun Chanthol
Phó Thủ tướng Campuchia, ông Sun Chanthol, phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế CSIS. (Ảnh chụp màn hình video)

Theo hãng tin Reuters, vào sáng thứ Sáu, ông Sun Chanthol đã trả lời phỏng vấn báo chí tại thủ đô Phnom Penh, bày tỏ lòng cảm ơn đối với ông Trump vì đã mang lại hòa bình cho Campuchia, đồng thời cho rằng ông Trump xứng đáng được đề cử giải Nobel Hòa bình.

Sau đó, Reuters đã gửi tin nhắn để xác nhận lại thông tin Campuchia có kế hoạch đề cử ông Trump tranh giải Nobel Hòa bình, và ông Sun Chanthol đã xác nhận ngắn gọn: “Đúng vậy.”

TờKhmer Timesdẫn lời ông Chanthol: “Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ngài Tổng thống Donald Trump vì sự quan tâm cá nhân của ông trong việc khởi xướng và thúc đẩy lệnh ngừng bắn giữa quân đội Campuchia và Thái Lan, và tiếp tục trực tiếp theo dõi việc thực thi lệnh ngừng bắn cho đến khi có hòa bình lâu dài và bình thường hóa quan hệ giữa Campuchia và Thái Lan trong tương lai.”

“Bên cạnh đó, Ngài Tổng thống cũng đã thể hiện sự cảm thông đối với Campuchia, tạo cơ hội để tiếp tục củng cố sự phát triển kinh tế và quan hệ thương mại giữa Campuchia và Hoa Kỳ,” ông nói thêm.

“Ngài Donald Trump đã thể hiện sự quan tâm lớn đến lịch sử đau thương của Campuchia, cũng như mong muốn giúp người dân Campuchia đạt được hòa bình và tiếp tục phát triển đất nước,” ông Chanthol kết luận.

Tuần trước ông Trump đã liên kết các cuộc đàm phán thương mại với tình trạng chiến tranh Thái Lan – Campuchia trong một bài viết trên mạng xã hội Truth Social.

“Tôi vừa nói chuyện với Thủ tướng Campuchia về việc chấm dứt cuộc chiến với Thái Lan. Tôi đang gọi cho Quyền Thủ tướng Thái Lan ngay bây giờ để yêu cầu một lệnh ngừng bắn, và CHẤM DỨT cuộc chiến, hiện đang diễn ra ác liệt,” ông Trump viết. “Thật tình cờ là hiện chúng tôi đang đàm phán thương mại với cả hai nước, nhưng tôi không muốn ký bất kỳ thỏa thuận nào với họ nếu họ còn đánh nhau — và tôi đã nói rõ điều đó với họ!”

Trong một cuộc phỏng vấn với Breitbart News vào tuần này, Trump nói ông cho rằng cần ngăn chặn khẩn cấp để xung đột không leo thang và gây thêm thương vong.

“Họ đã có nhiều cuộc xung đột và chiến tranh trong nhiều năm — có lẽ là suốt 500 năm. Khi tôi nói chuyện với họ, họ nói là 500 năm, tôi nói ‘Thế là nhiều đấy’. Nhưng lần này thì rất dữ dội,” ông Trump nói. “Người dân đang bị giết tại biên giới — rất nhiều. Tôi nói ‘Nghe này, chúng tôi đang có một thỏa thuận thương mại’ — bắt đầu với Thái Lan — ‘chúng tôi đang đàm phán, và tôi sẽ không tiếp tục nếu các anh còn đang giết nhau’. Sau đó tôi cũng nói gần như y hệt với Campuchia.”

“Hàng triệu người sẽ được cứu. Những cuộc chiến như thế là thảm họa,” ông nói tiếp. “Hàng triệu người bị giết. Mọi thứ bị phá hủy hoàn toàn — và phải mất 40 năm để phục hồi. Nhưng chúng tôi đã kịp ngăn chặn trước khi nó leo thang, mặc dù đã có nhiều người thiệt mạng.”

Trong nhiều thập kỷ qua, Thái Lan và Campuchia liên tục xảy ra tranh chấp lãnh thổ biên giới. Vào ngày 24/7, hai bên đã nổ súng đụng độ, mỗi nước đều cáo buộc bên kia khơi mào cuộc xung đột.

Sau khi xung đột nổ ra, ban đầu Thái Lan từ chối sự hòa giải từ một bên thứ ba. Ngày 26/7, Tổng thống Trump đã gọi điện cho lãnh đạo hai nước Thái Lan và Campuchia, tuyên bố rõ ràng rằng nếu chiến sự tiếp tục, Mỹ sẽ không ký kết các thỏa thuận thương mại với họ. Cả hai nước đều đang phải chịu mức thuế quan lên tới 36% đối với hàng xuất khẩu sang thị trường Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất của họ. Sau cuộc điện đàm, ông Trump thông báo rằng lãnh đạo hai nước đã đồng ý tiến hành đàm phán ngừng bắn. Ngày 28/7, dưới sự điều phối của Malaysia – nước giữ chức Chủ tịch luân phiên ASEAN, lãnh đạo Thái Lan và Campuchia đã tổ chức đàm phán và cuối cùng đạt được thỏa thuận ngừng bắn.

Cuộc xung đột kéo dài 5 ngày này đã khiến ít nhất 43 người thiệt mạng và hơn 300.000 người ở khu vực biên giới phải rời bỏ nhà cửa.

“Chúng tôi cảm ơn ông ấy (Trump) vì những nỗ lực to lớn nhằm mang lại hòa bình,” ông Sun Chanthol nói. Ông hiện cũng là Trưởng đoàn đàm phán thương mại của Campuchia.

Trong cuộc phỏng vấn với Reuters vào sáng thứ Sáu, ông Sun Chanthol cho biết, ban đầu Mỹ định áp mức thuế 49% đối với hàng xuất khẩu của Campuchia, sau đó giảm xuống còn 36%. Nếu mức thuế 36% được giữ nguyên, ngành công nghiệp may mặc và giày dép – lĩnh vực then chốt của Campuchia – sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Phó Thủ tướng Campuchia cho biết nước này rất cảm kích khi Mỹ cuối cùng đã giảm mức thuế xuống còn 19%.

Giải thưởng Nobel Hòa bình là một trong những danh hiệu cao quý nhất trên thế giới, được trao cho các cá nhân hoặc tổ chức có đóng góp to lớn trong việc “thúc đẩy tình hữu nghị giữa các quốc gia”.

Hồi tháng Sáu năm nay, Pakistan cũng tuyên bố sẽ đề cử ông Trump tranh giải Nobel Hòa bình nhằm ghi nhận những nỗ lực của ông trong việc giúp giải quyết cuộc xung đột chết người giữa Pakistan và Ấn Độ.

Thủ tướng Israel, ông Netanyahu, hồi tháng Bảy cũng tuyên bố đã đề cử ông Trump cho giải thưởng này.