Khi tình hình Biển Đông leo thang đột ngột vì vụ chặn tàu ở bãi cạn Scarborough, Đại sứ Philippines tại Mỹ Jose Manuel Romualdez hôm thứ Năm (14/8) tiết lộ, Mỹ đang thảo luận với Philippines về việc triển khai thêm các hệ thống phóng tên lửa trên lãnh thổ Philippines nhằm tăng cường khả năng răn đe đối với Biển Đông và các điểm nóng an ninh khác ở châu Á, hai bên vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng.

ten lua My
Ngày 14 tháng 8 năm 2025, Mỹ và Philippines đang thảo luận về việc triển khai thêm các hệ thống tên lửa trên lãnh thổ Philippines để tăng cường phòng thủ Biển Đông. Hình ảnh cho thấy khoảnh khắc phóng “Tên lửa Tấn công Hải quân” (Naval Strike Missile) được sử dụng trong “Hệ thống đánh chặn viễn chinh Thủy quân lục chiến” (NMESIS). (Ảnh tư liệu / Hải quân Mỹ)

Ông Romualdez cho biết, phía Mỹ đang xem xét tăng cường triển khai bệ phóng tên lửa chống hạm thuộc “Hệ thống đánh chặn viễn chinh Thủy quân lục chiến” (NMESIS), có thể bố trí tại các vùng ven biển Philippines hướng ra Biển Đông và các đảo xa, nhằm tăng cường phòng thủ. Trong cuộc phỏng vấn với AP bên lề hội nghị thương mại và đầu tư ở Manila, ông nói: “Đây là một phần của mối quan hệ đối tác quốc phòng vững chắc giữa Mỹ và Philippines.”

Tháng 4 năm ngoái, trong thời gian tham gia tập trận chung ở miền bắc Philippines, quân đội Mỹ đã vận chuyển Hệ thống phóng tên lửa tầm trung Typhon, có thể phóng tên lửa phòng không Standard-6 (SM-6) và tên lửa hành trình Tomahawk. Tháng 4 năm nay, phía Mỹ lại đưa một bộ bệ phóng tên lửa chống hạm đến quần đảo Batanes, điểm cực bắc của Philippines, gần Đài Loan. ĐCSTQ tức giận yêu cầu gỡ bỏ, nhưng chính quyền Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. đã từ chối.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth khi thăm Manila vào tháng 3 năm nay từng tuyên bố, chính quyền Trump sẽ hợp tác với các đồng minh để tăng cường khả năng răn đe trước các mối đe dọa toàn cầu, bao gồm cả hành động ngày càng hung hăng của ĐCSTQ ở Biển Đông. Ông nhấn mạnh, Mỹ “không phải đang chuẩn bị cho chiến tranh”, nhưng “hòa bình đạt được nhờ sức mạnh”.

Tình hình căng thẳng ở Biển Đông leo thang

Cuộc thảo luận về triển khai quân sự này diễn ra đúng lúc tình hình Biển Đông nóng lên. Hôm thứ Tư, một chiếc tiêm kích J-15 của ĐCSTQ trên không phận bãi cạn Scarborough đã thực hiện “hành vi chặn nguy hiểm” đối với một máy bay tuần tra của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines chở phóng viên Reuters, có lúc áp sát chỉ khoảng 60 mét, gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với an toàn bay.

Cùng ngày, tàu khu trục USS Higgins và tàu tác chiến ven bờ USS Cincinnati của Mỹ đã “tự do hàng hải” tại vùng biển gần bãi cạn Scarborough, thách thức lệnh hạn chế qua lại vô hại của phía Trung Quốc.

Bãi cạn Scarborough cách Philippines khoảng 200 km, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này, từ năm 2012 bị ĐCSTQ kiểm soát thực tế, thường xuyên bố trí tàu hải cảnh và “dân quân biển”.

Đại sứ Mỹ tại Philippines MaryKay Carlson phát biểu bên lề hội nghị đầu tư ở Manila: “Tự do hàng hải có ý nghĩa sống còn đối với hoạt động thương mại trị giá hàng nghìn tỷ USD đi qua vùng biển này mỗi năm. Đây là vấn đề thương mại, nhưng cũng liên quan đến đời sống và sinh kế.”

Kinh tế – thương mại gắn liền với an ninh

Tại hội nghị đầu tư hôm thứ Năm, ông Romualdez và Ngoại trưởng Philippines Theresa Lazaro kêu gọi các doanh nghiệp Mỹ mở rộng đầu tư vào các lĩnh vực năng lượng, viễn thông, cơ sở hạ tầng và đóng tàu. Ông nói: “Đầu tư của các doanh nghiệp Mỹ tại đây không chỉ mang lại lợi nhuận vốn, mà còn là lợi ích cho liên minh. Mỗi đồng USD đều có thể củng cố vị thế của Mỹ ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.”

ĐCSTQ tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, chồng lấn với tuyên bố của Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan. Năm 2016, Tòa Trọng tài Thường trực ở La Haye phán quyết rằng yêu sách của ĐCSTQ ở Biển Đông không có cơ sở pháp lý, nhưng Bắc Kinh từ chối chấp nhận.

Hôm thứ Hai tuần này, một tàu hải cảnh của ĐCSTQ trong lúc truy đuổi tốc độ cao một tàu hải cảnh Philippines đã va chạm với tàu khu trục tên lửa của hải quân ĐCSTQ, khiến mũi tàu hải cảnh bị hư hại nặng, không thể “hành hải” được.