Cựu cộng sự của ông Zelensky bị cáo buộc dàn xếp vụ biển thủ 100 triệu USD

Bảo Minh
•
Chủ Nhật, 16/11/2025

Một cựu cộng sự của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bị cáo buộc là chủ mưu đứng sau một vụ biển thủ trị giá 100 triệu USD.

Ông Tymur Mindich, từng là đối tác kinh doanh của Tổng thống Zelensky, bị các cơ quan chống tham nhũng của Ukraine xác định là người dàn xếp một kế hoạch liên quan đến các quan chức cấp cao và công ty điện hạt nhân quốc gia Energoatom. Trước khi scandal bùng nổ, nhiều người lo ngại về ảnh hưởng ngày càng lớn của Mindich đối với các ngành công nghiệp sinh lợi tại Ukraine mà ông có quyền tiếp cận nhờ quan hệ với ông Zelensky.

Ông Tymur Mindich (phía sau), từng là đối tác kinh doanh của Tổng thống Zelensky. (Ảnh ghép)

Ông Mindich bị cáo buộc kiểm soát các đồng minh trung thành, từ đó gây áp lực với các nhà thầu của Energoatom, buộc họ phải chi “hoa hồng” để vượt qua các rào cản hành chính. Mức chi trả này được cho là lên tới 15%.

Ngày 11/11, Cơ quan Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) cho biết một nhóm cá nhân, trong đó có ông Mindich, “thiết lập một kế hoạch tham nhũng lớn nhằm kiểm soát các doanh nghiệp nhà nước quan trọng”, bao gồm cơ quan hạt nhân quốc gia, theo Kyiv Independent. Các nguồn tin xác nhận cơ quan thực thi pháp luật đã khám xét các tài sản liên quan tới Mindich vào ngày 10/11, nhưng ông đã được cảnh báo trước và bỏ trốn.

Ông Mindich hiện vẫn đang lẩn trốn. Politico đưa tin ông đã chạy sang Israel khi vụ án bị vạch trần và lực lượng chức năng siết chặt điều tra.

Mặc dù có quan hệ với Mindich, nhưng ông Zelensky không bị nhắc đến trong cuộc điều tra. Tổng thống Ukraine cũng đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với cựu đối tác kinh doanh sau khi các kết quả điều tra chống tham nhũng được công bố. “Mọi hành động hiệu quả chống tham nhũng đều rất cần thiết. Sự tất yếu của hình phạt là điều cần thiết,” ông Zelensky phát biểu trong một bài diễn văn tối, theo Kyiv Independent.

Cuộc điều tra kéo dài 15 tháng của NABU được cho là đã sử dụng 1.000 giờ nghe lén điện thoại và thực hiện 70 cuộc đột kích, theo Kyiv Independent.

Bên cạnh ông Mindich, Bộ trưởng Tư pháp Herman Halushchenko, từng là Bộ trưởng Năng lượng giai đoạn 2021-2025, cũng bị khám xét, theo nguồn tin của Kyiv Independent.

Cả Bộ trưởng Tư pháp Herman Halushchenko lẫn Bộ trưởng Năng lượng Svitlana Grynchuk đều đã nộp đơn từ chức vào ngày 12/11/2025. Tổng cộng có 5 nghi phạm đã bị bắt và 7 người khác bị đặt dưới tình trạng nghi ngờ chính thức, theo công tố viên.

Trong một tuyên bố, NABU cáo buộc mạng lưới tội phạm đã chuyển tiền cho “một cựu Phó thủ tướng Ukraine chưa được nêu tên”, được xác định nội bộ bằng bí danh Che Guevara. Điều tra viên cho biết khoảng 1,2 triệu USD đã được truy nguồn về cá nhân này.

“Sử dụng các mối quan hệ chính thức trong bộ và công ty nhà nước,” các nghi phạm “đảm bảo kiểm soát các quyết định nhân sự, quy trình đấu thầu và dòng tài chính,” theo các cơ quan chống tham nhũng Ukraine.

“Những gì chúng tôi chỉ nghe là tin đồn nay đã có bằng chứng,” nhà hoạt động Tetiana Shevchuk từ Trung tâm Hành động Chống Tham nhũng Ukraine nói với Associated Press. “Trong thời gian dài, chúng tôi nghe rằng Tymur Mindich là người điều khiển bóng tối của ngành năng lượng.”

Ông Mindich từng là đồng sở hữu công ty sản xuất Kvartal 95 của ông Zelensky, điều mà bà Shevchuk cho rằng đã đẩy ông ta vào chính trường. Nhà hoạt động nói với AP: “Mindich sẽ không bao giờ tham gia chính trị, không bao giờ nắm quyền lực hay kinh doanh nếu không có mối quan hệ với Zelensky, và quy mô này còn nghiêm trọng hơn vì xảy ra trong thời chiến, liên quan tới hạ tầng năng lượng khi người dân Ukraine còn thiếu điện tại nhà”.

Đầu năm nay, Zelensky từng chịu phản ứng dữ dội khi đề xuất siết chặt quyền giám sát của tổng thống đối với các cơ quan chống tham nhũng độc lập của Ukraine, một kế hoạch mà ông sau đó rút lại.

Trước khi bước vào chính trường, cựu danh hài này thường đùa về tham nhũng ăn sâu trong nước mình. “Liệu có thể làm tổng thống mà không ăn cắp không?” ông từng nói. “Đó là câu hỏi tu từ, vì chưa ai thử cả”. Chiến dịch tranh cử năm 2019 của ông tập trung vào việc phá vỡ hệ thống chính trị do các ông trùm chi phối và tăng cường minh bạch.

Gần 7 năm sau, giữa bối cảnh chiến tranh và không có bầu cử, một số người Ukraine cho rằng ông ngày càng dựa vào một nhóm nội bộ nhỏ, củng cố quyền lực và sử dụng nó với ít kiểm soát.

Đây không phải là cuộc điều tra NABU duy nhất liên quan đến ông Mindich. Cơ quan chống tham nhũng cũng đang xem xét các giao dịch của cựu cộng sự Zelensky với nhà sản xuất drone hàng đầu Ukraine, Fire Point, nhưng kết quả điều tra chưa được công bố.

Các cuộc điều tra diễn ra trong bối cảnh Ukraine đang cố gắng gia nhập Liên minh châu Âu, nhưng bị cáo buộc về tình trạng tham nhũng tồi tệ.

Tuần trước, Ủy ban châu Âu ca ngợi “nỗ lực đáng kể” của Ukraine nhưng cũng cảnh báo rằng “tiến triển hạn chế” có thể ảnh hưởng đến nỗ lực gia nhập. Ủy ban cũng lưu ý rằng các báo cáo về áp lực chính trị lên các nhóm chống tham nhũng “gây nghi ngờ về cam kết của Ukraine” và kêu gọi Kyiv “ngăn chặn bất kỳ sự suy giảm nào đối với những thành tựu cải cách đáng kể”.

Chính quyền Trump giữ im lặng

Cho đến nay, chính quyền Trump vẫn giữ im lặng trước vụ bê bối tham nhũng ngày càng mở rộng trong chính phủ và nội bộ thân cận của ông Zelensky.

Nhà Trắng không phản hồi yêu cầu bình luận về cuộc điều tra tham nhũng trị giá 100 triệu USD được công bố trong tuần này, vụ việc đã khiến nhiều quan chức cấp cao Ukraine từ chức.

Trong nhiều tháng, Tổng thống Donald Trump đã nỗ lực để đảm bảo một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine, trong đó Mỹ đã viện trợ khoảng 175 tỷ USD kể từ khi chiến tranh bắt đầu năm 2022.

Viện trợ phương Tây nuôi dưỡng tham nhũng tại Ukraine -Trợ lý Thủ tướng Ý

Trợ lý Thủ tướng Ý Matteo Salvini cảnh báo rằng viện trợ phương Tây cho Kiev có nguy cơ kết thúc trong túi của các quan chức Ukraine tham nhũng, dẫn chứng một vụ bê bối lớn làm rung chuyển Chính phủ Ukraine nói trên. Ông cũng lập luận chống lại việc viện trợ quân sự thêm, cảnh báo rằng EU đang đi trên “con đường tử thần”.

Ông Salvini đưa ra phát biểu này khi Chính phủ Ý phê duyệt gói hỗ trợ quân sự thứ 12 cho Ukraine và cam kết cung cấp máy phát điện cho mùa đông sắp tới. Quyết định này trùng thời điểm xảy ra vụ bê bối nói trên.

Moscow phản ứng trước tin tức này bằng cách gọi đó là bằng chứng về “quái vật Hydra đẫm máu” của tham nhũng Ukraine, vượt ra ngoài biên giới nước này và rút tiền thuế của người dân phương Tây. Politico đưa tin hôm thứ Bảy (15/11) rằng EU cũng lo ngại về “tham nhũng lan rộng” ở Ukraine.

“Theo tôi, các vụ bê bối tham nhũng đang nổi lên, có liên quan đến Chính phủ Ukraine, vì vậy tôi không muốn tiền của công nhân và người về hưu Ý được sử dụng để tiếp tay cho tham nhũng,” ông Salvini nói với các phóng viên tại Naples hôm thứ Sáu.

Ông bổ sung rằng việc chấm dứt xung đột phụ thuộc vào việc “im lặng vũ khí” và đưa cả Moscow lẫn Kiev trở lại bàn đàm phán. Salvini cũng nhấn mạnh rằng Kiev nên thấy lợi ích trong việc sớm chấm dứt chiến đấu, đặc biệt khi Nga liên tục giành ưu thế trên chiến trường.

“Cho rằng việc gửi vũ khí cho Ukraine sẽ giúp nước này giành lại lãnh thổ đã mất là suy nghĩ ngây thơ, ít nhất là như vậy,” ông nói, đồng thời thêm rằng ông không tin “kéo dài con đường chết chóc này sẽ giúp ích cho ai”.

Trước đó, Salvini từng chỉ trích những gì ông cho là lời lẽ leo thang từ các lãnh đạo EU khác. Vào tháng 8, ông phản ứng trước đề xuất của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron rằng các quốc gia EU có thể gửi quân tới Ukraine, nói rằng Macron nên đi trực tiếp. “Nếu Macron muốn, ông ấy có thể đi – nhưng tôi nghĩ ông ấy sẽ đi một mình, vì không một người Pháp nào theo ông ấy,” ông Salvini nói. Việc này đã dẫn đến một cuộc tranh cãi ngoại giao ngắn giữa Rome và Paris.