Hoa Kỳ và các nước lên án Trung Quốc sau vụ va chạm tàu mới với tàu Philippines

Phạm Duy
•
Thứ Hai, 02/09/2024

Đại sứ Hoa Kỳ và các đại sứ của một số quốc gia khác đã lên án hành vi hung hăng gần đây của Bắc Kinh ở Biển Đông sau khi tàu tuần duyên của nước này đâm vào một tàu khác của Philippines vào thứ Bảy (31/8).

Philippines 1 — Hôm thứ Bảy (31/8), Philippines và Trung Quốc cáo buộc nhau cố tình đâm tàu Cảnh sát Biển trong vùng biển tranh chấp ở Biển Đông. Người phát ngôn Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines Jay Tarriela đã phát đoạn video về vụ đụng độ hôm thứ Bảy tại một cuộc họp báo. (Ảnh chụp màn hình video)

Trong một tuyên bố, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Matthew Miller cho biết Hoa Kỳ ủng hộ Philippines và lên án “những hành động nguy hiểm và leo thang của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC) chống lại các hoạt động hàng hải hợp pháp của Philippines tại khu vực gần bãi cạn Sa Bin ở Biển Đông” vào ngày 31/8.

“Một tàu của Cảnh sát biển Trung Quốc đã cố tình va chạm ba lần với một tàu của Cảnh sát biển Philippines đang thực hiện quyền tự do hàng hải trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, gây hư hại cho tàu và gây nguy hiểm cho sự an toàn của thủy thủ đoàn trên tàu“, ông Miller nêu rõ.

Ông Miller cũng lên án “một loạt các hành động nguy hiểm và leo thang” của Trung Quốc trong suốt tháng Tám, nói rằng “những tuyên bố phi pháp của chế độ cộng sản về ‘chủ quyền lãnh thổ’ đối với các khu vực đại dương không có lãnh thổ đất liền và các hành động ngày càng hung hăng của chế độ này nhằm thực thi chúng, đe dọa đến quyền tự do hàng hải và hàng không của tất cả các quốc gia“.

Cuộc giao tranh mới nhất giữa chế độ Trung Quốc và Philippines xảy ra gần bãi cạn Sa Bin, mà Trung Quốc gọi là Rạn san hô Chóp Mao [Xianbin Jiao] và người Philippines gọi là bãi cạn Escoda.

Đây là một phần của quần đảo Trường Sa đang tranh chấp mà cả Bắc Kinh và Manila đều tuyên bố chủ quyền

Theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS), phạm vi lên đến 200 hải lý ngoài khơi bờ biển của một quốc gia được tính là vùng đặc quyền kinh tế của quốc gia đó và bãi cạn Sa Bin – gần Philippines hơn nhiều so với Trung Quốc – nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.

Phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực năm 2016 tại The Hague, Hà Lan cũng tuyên bố rằng chế độ Trung Quốc không có cơ sở pháp lý cho các yêu sách lãnh thổ của mình đối với Biển Đông. Bắc Kinh khẳng định tòa án không có thẩm quyền phán quyết về các tranh chấp lãnh thổ và đã thông qua một luật trong nước mà họ tuyên bố cho phép lực lượng bảo vệ bờ biển của mình bắt giữ những người nước ngoài mà họ coi là kẻ xâm phạm trong khi tăng cường gây hấn trong khu vực.

Vào thứ Bảy (31/8), Bắc Kinh và Manila đổ lỗi cho nhau về vụ va chạm giữa tàu Cảnh sát biển Trung Quốc 5205 và tàu BRP Teresa Magbanua của Philippines.

Manila cho biết tàu Cảnh sát biển Trung Quốc “cố tình đâm và va chạm với tàu BRP Teresa Magbanua ba lần, mặc dù không có hành động khiêu khích nào từ phía Cảnh sát biển Philippines“, và đồng thời cùng với lời khẳng định của mình đưa ra ba video trên mạng xã hội X, dường như cho thấy những khoảnh khắc trước và trong mỗi vụ va chạm.

Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Trung Quốc cáo buộc tàu Philippines cố tình đâm vào tàu Trung Quốc và đăng một đoạn clip trên trang mạng xã hội Weibo của Trung Quốc dường như cho thấy cảnh hai tàu liên lạc với nhau sau một vụ va chạm.

Đây là vụ việc trên biển lần thứ tư và là vụ va chạm lần thứ ba trong một tháng mà Bắc Kinh và Manila công khai cáo buộc lẫn nhau. Nếu tính cả các sự cố trên không khiến, thì đây trở thành cuộc giao tranh lần thứ bảy.

Sau các vụ va chạm, tờ Hoàn cầu Thời báo của chính quyền Trung Quốc đã trích dẫn lời các chuyên gia Trung Quốc, nói rằng Philippines “không quan tâm đến sự an toàn của tàu thuyền, máy bay và nhân sự của mình tại Rạn san hô Chóp Mao, họ chỉ quan tâm đến việc liệu các hành động của mình ở Biển [Nam] Trung Hoa [Biển Đông] có thể giành được ‘sự ủng hộ’ của một số quốc gia bên ngoài hay không“.

Phản ứng với bình luận trên trang mạng X, Chuẩn tướng Jay Tarriela, phát ngôn viên của Lực lượng đặc nhiệm quốc gia Philippines tại Biển Tây Philippines [Biển Đông] đã phản pháo, nói rằng chế độ Trung Quốc “không quan tâm đến sự an toàn của tàu thuyền, máy bay và nhân sự của mình tại Bãi cạn Escoda, thay vào đó tập trung vào việc liệu các hành động phi pháp, vô nhân đạo và man rợ của mình ở Biển Đông có thể giành được ‘sự ủng hộ’ của khán giả trong nước hay không, những người mà họ đã đánh lừa bằng tin tức giả mạo và thông tin sai lệch“.

Đại sứ Hoa Kỳ tại Philippines, ông MaryKay Carlson, và các đại sứ của Vương quốc Anh, Úc, New Zealand và Nhật Bản đã lên tiếng bày tỏ lo ngại trên trang mạng X về những leo thang của Bắc Kinh ở Biển Đông.

Bà Carlson nêu rõ Hoa Kỳ lên án “nhiều hành vi vi phạm luật pháp quốc tế nguy hiểm của CHND Trung Hoa“, bao gồm cả vụ việc xảy ra hôm thứ Bảy (31/8), đồng thời nói thêm rằng, “Chúng tôi ủng hộ Philippines trong việc duy trì luật pháp quốc tế“.

Đại sứ Anh tại Philippines, ông Laure Beaufils, tuyên bố Vương quốc Anh “lo ngại về các báo cáo về những hành động nguy hiểm hơn nữa của một tàu Trung Quốc gần bãi cạn Sa Bin” và rằng nước này “một lần nữa kêu gọi tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS, và tuân thủ Phán quyết trọng tài năm 2016 có tính ràng buộc về mặt pháp lý đối với các bên“.

Đại sứ Úc tại Philippines, bà Hae Kyong Yu cho hay Úc “chia sẻ mối quan ngại của Philippines về hành vi gây mất ổn định của Trung Quốc tại bãi cạn Sabina ở Biển Đông“.

“Việc liên tục đâm vào tàu là không thể chấp nhận được và nguy hiểm. Tất cả các quốc gia phải tuân thủ luật pháp quốc tế. Phán quyết trọng tài năm 2016 có tính ràng buộc đối với các bên“.

Đại sứ quán New Zealand tại Manila đã đưa ra một tuyên bố cho biết vụ việc mới nhất “thực sự đáng lo ngại và phù hợp với mô hình gần đây về các hành động nguy hiểm và gây mất ổn định trong khu vực“.

Đại sứ Nhật Bản Endo Kazuya cho biết Nhật Bản, với tư cách là bên liên quan ở Biển Đông, “rất quan ngại về những sự cố liên tiếp xảy ra“.

Nhật Bản “phản đối mọi nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực hoặc cưỡng ép [và] sát cánh cùng [Philippines] bằng cách duy trì luật pháp trên biển“, ông Kazuya nói thêm.

Cũng vào thứ Bảy (31/8), Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết họ đã bày tỏ “mối quan ngại và phản đối mạnh mẽ” sau khi một tàu khảo sát của hải quân Trung Quốc đi vào vùng biển lãnh hải của Nhật Bản ở phía tây nam đảo Kuchinoerabu chưa đầy một tuần sau khi một máy bay quân sự Trung Quốc xâm phạm không phận Nhật Bản.