Tesla sẽ tổ chức đại hội cổ đông vào hôm nay, ngày 6/11 để bỏ phiếu quyết định có phê chuẩn kế hoạch lương thưởng khổng lồ do Giám đốc điều hành Elon Musk đề xuất hay không. Trước cuộc bỏ phiếu, hội đồng quản trị đã gửi thông điệp rõ ràng đến các cổ đông: Hoặc phê chuẩn gói lương thưởng trị giá khoảng 1.000 tỷ USD dành cho ông Musk, hoặc mạo hiểm việc ông có thể rời khỏi Tesla, kéo theo giá cổ phiếu lao dốc.

elon musk r shutterstock 2318800289
Paris, Pháp – Ngày 16/6/2023: ông Elon Musk, Giám đốc điều hành của Tesla, tại sự kiện VIVA Technology (Vivatech). Nguồn: Frederic Legrand – COMEO / Shutterstock)

Hội đồng quản trị Tesla đã đặt cược toàn bộ triển vọng phát triển của công ty vào Elon Musk. Giờ đây, các cổ đông phải quyết định có ủng hộ canh bạc táo bạo nhất trong lịch sử công ty hay không — bỏ phiếu cho một trong hai lựa chọn: Hoặc trả cho ông Musk khoản cổ phiếu trị giá khoảng 1.000 tỷ USD, hoặc đối mặt với nguy cơ ông rời bỏ Tesla, điều có thể khiến cổ phiếu sụt giảm mạnh.

Các chuyên gia cho rằng quyết định này chẳng khác nào một cuộc trưng cầu về việc liệu các quy tắc quản trị doanh nghiệp truyền thống có còn phù hợp với người giàu nhất thế giới hay không.

Hội đồng quản trị và nhiều nhà đầu tư khẳng định chỉ có ông Elon Musk mới có thể hiện thực hóa lời hứa biến Tesla thành một tập đoàn trí tuệ nhân tạo (AI) khổng lồ, sản xuất và triển khai hàng triệu taxi tự lái (robotaxi) và robot hình người.

Nếu ông Musk đạt được tất cả các mục tiêu hiệu suất mà hội đồng quản trị đặt ra trong 10 năm tới, vốn hóa thị trường của Tesla sẽ đạt 8.500 tỷ USD, khi đó ông Musk sẽ nắm giữ khoảng 1/4 cổ phần của công ty.

Đây là mức lương thưởng cao hơn bất kỳ giám đốc điều hành nào khác trên thế giới. Ngay cả khi phần lớn các mục tiêu không đạt được, ông Musk vẫn có thể nhận được một con số kỷ lục – hàng chục tỷ USD tiền thưởng.

Tesla sẽ cấp cho ông Musk 12 gói quyền chọn cổ phiếu, được trao dần theo thời gian và gắn liền với một loạt mục tiêu đầy thách thức. Thông qua các điều khoản hạn chế thời gian chuyển nhượng và các quy định khác, hội đồng quản trị cố gắng bảo đảm rằng ông Musk sẽ tiếp tục lãnh đạo công ty trong dài hạn.

Trong quá trình đàm phán, ông Musk nói với các thành viên hội đồng rằng nếu không đạt được thỏa thuận, ông sẽ từ chức Giám đốc điều hành Tesla và tập trung vào xAI, SpaceX cùng các công ty khác do ông điều hành.

Khi vận động cổ đông ủng hộ gói lương thưởng cho ông Musk, Chủ tịch hội đồng quản trị Tesla, bà Robyn Denholm, đã nhiều lần nhấn mạnh nguy cơ mất đi vị CEO thiên tài này.

Giáo sư Krishna Palepu của Trường Kinh doanh Harvard, chuyên nghiên cứu về quản trị doanh nghiệp, cho biết kế hoạch này gắn thu nhập của ông Musk với sự tăng trưởng mạnh của giá cổ phiếu, đồng thời yêu cầu ông phải nắm giữ số cổ phần nhận được trong ít nhất 5 năm — điều phù hợp với lợi ích lâu dài của cổ đông.

Ông Palepu nói rằng Musk có thành tích đáng kể trong việc thúc đẩy giá cổ phiếu tăng mạnh, và chỉ khi ông tái lập được kỳ tích này, ông mới có thể nhận được khoản thù lao tối đa.

Chuyên gia này nhận định, con số rất lớn, vì mục tiêu cũng cực kỳ lớn.

Tuy nhiên, một số cổ đông lớn công khai phản đối kế hoạch trả lương này, cho rằng điều này khiến Tesla phụ thuộc quá mức vào tỷ phú Elon Musk và có thể làm giảm giá trị cổ phần của các cổ đông khác.

Ảnh hưởng của ông Musk đối với hội đồng quản trị và cổ đông Tesla phần lớn đến từ giá trị thị trường hiện nay của công ty — vốn hóa lên tới 1.500 tỷ USD, gần như hoàn toàn dựa trên những cam kết lâu dài của ông Musk rằng Tesla sẽ dẫn đầu tương lai xe tự lái và robot hình người.

Một số chuyên gia quản trị doanh nghiệp cho rằng nếu ông Musk thực sự đe dọa rời đi vào lúc này, giá cổ phiếu Tesla có thể sụp đổ, và chính rủi ro đó đã mang lại cho ông đòn bẩy khổng lồ để đòi hỏi gói lương thưởng chưa từng có. Họ cũng cho rằng việc hội đồng quản trị cố gắng giữ chân ông Musk là điều có thể hiểu được.

Quỹ đầu tư quốc gia Na Uy Norges Bank Investment Management (NBIM) cho biết, họ sẽ bỏ phiếu phản đối đề xuất mới nhất của hội đồng quản trị Tesla về gói thù lao cho CEO Elon Musk.

“Chúng tôi đánh giá cao giá trị mà tầm nhìn ông Musk mang lại cho công ty. Tuy nhiên, chúng tôi lo ngại về quy mô phần thưởng, việc cổ phiếu bị pha loãng và thiếu biện pháp nhằm giảm rủi ro phụ thuộc vào một cá nhân chủ chốt”, NBIM giải thích vào ngày 4/11.

NBIM hiện là cổ đông lớn thứ 7 của Tesla, nắm 1,12% cổ phần giá trị 17 tỷ USD. Trước đó, họ cũng bỏ phiếu phản đối một gói thù lao khác của Musk, khiến ông phản ứng bằng cách từ chối lời mời dự một hội nghị ở Oslo.

Đến nay, NBIM là cổ đông lớn nhất của Tesla phản đối đề xuất này. Hôm 3/11, Baron Capital, một cổ đông lớn khác, lại cho biết họ đồng ý. Các nhà đầu tư tổ chức lớn nhất của Tesla, gồm BlackRock, Vanguard và State Street đều chưa bày tỏ quan điểm.

Bình Minh (t/h)