Iran thúc giục Châu Âu bình thường hóa quan hệ kinh tế

Iran hôm Chủ Nhật (9/6) đã nói rằng Châu Âu không đứng ở vị thế có thể phê bình Iran về khả năng quân sự của họ. Tehran cũng kêu gọi các lãnh đạo Châu Âu phải bình thường hóa quan hệ với nước Cộng hòa Hồi giáo bất chấp các chế tài của Mỹ, nếu không sẽ nhận hậu quả.

Embed from Getty Images

Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump năm ngoái đã rút nước Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 và tái áp đặt các chế tài kinh tế lên Tehran. Ông Trump chỉ trích thỏa thuận hạt nhân 2015 do người tiền nhiệm Barack Obama ký cùng các cường quốc thế giới khác là thiếu sót vì có giới hạn thời gian, không bao gồm chương trình tên lửa đạn đạo và vai trò của Tehran trong các cuộc xung đột khắp Trung Đông.

Các nước Châu Âu tham gia ký kết gồm Pháp, Anh và Đức chia sẻ những quan ngại tương tự Mỹ về chương trình tên lửa đạn đạo và các hoạt động gây hại của Iran trong khu vực.

Tuy nhiên, Pháp, Đức và Anh đã đang bảo vệ thỏa thuận hạt nhân khi cho rằng ít nhất hiệp định này cũng giúp kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran và có thể làm cơ sở cho các cuộc đàm phán trong tương lai.

Phát biểu trên truyền hình nhà nước Iran hôm 9/6, Ngoại trưởng Iran Zarif cho hay: “Các nước Châu Âu không ở trong vị trí để phê bình Iran về các vấn đề nằm ngoài JCPOA.” Ông Zarif sử dụng tên viết tắt của thỏa thuận hạt nhân Iran 2015.

“Các nước Châu Âu và các bên ký kết khác của JCPOA nên bình thường hóa quan hệ kinh tế với Iran… Chúng tôi sẽ dừng các cam kết của mình hoặc sẽ thực thi theo các biện pháp của họ,” ông Zarif cảnh báo.

Theo Reuters, tháng trước Iran đã dừng một số cam kết theo thỏa thuận hạt nhân 2015 và cảnh báo rằng trong vòng 60 ngày Tehran sẽ rút lại nhiều cam kết hơn nữa nếu các nước Châu Âu không bảo vệ Tehran chống lại các chế tài của Mỹ.

Ngoại trưởng Đức Heiko Maas sẽ tới thăm Iran tuần này, trong thời gian tại đây, ông Maas sẽ tìm hiểu các lựa chọn để duy trì hiệp định không phổ biến hạt nhân đang bị xói mòn.

Trong khi đó, chủ tịch nghị viện Iran Ali Larijani hôm 9/6 cũng đã lên tiếng chỉ trích Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vì ông này trong cuộc gặp với Tổng thống Donald Trump tuần trước đã nói rằng họ chia sẻ các mục tiêu giống nhau về Iran.

Tổng thống Macron đã nói rằng Pháp muốn đảm bảo chắc chắn Iran sẽ không sở hữu vũ khí hạt nhân: “Chúng tôi đã có một hiệp định tới năm 2025 và chúng tôi muốn tiến xa hơn nữa và hoàn toàn chắc chắn về dài hạn… (Sau đó) giảm hoạt động đạn đạo và kiềm chế Iran trong khu vực.”

Tờ FARS (Iran), dẫn lời ông Larijani, nói: “Những bình luận gần đây của Tổng thống Pháp trong cuộc họp với ông Trump là đáng xấu hổ và ngu ngốc.”

“Những bình luận của ông Macron không đồng điệu với những gì ông ta đã từng nói với tổng thống của chúng tôi, ông Hassan Rouhani trong các cuộc gặp trực tiếp của họ và qua điện thoại,” ông Larijani nói thêm.

Iran trước nay vẫn khẳng định các hoạt động hạt nhân của họ hoàn toàn vì mục đích hòa bình và cũng đã nhiều lần từ chối thảo luận về chương trình tên lửa.

Xuân Thành